Mbi urën e Xhenovës, që u shemb, kam kaluar qindra herë.
Nuk banoj në atë qytet, por shkoj të punoj çdo vit. Ashtu sikurse punoj në Firence, në Napoli, Milano dhe Leçe. Dhe në shumë vende, që ndonjëherë i përshkojmë në këmbë, me vetëm pak hapa. Recanati, Panicale, Lumezzane.
Kaloj duke u kthyer nga Ventimiglia dhe drejt Fosdinovo, ku ka një festival banorësh.
Kaloj duke zbritur nga Bergamo, për të shkuar në teatër në Modena di Sanpierdarena, ku miqtë e Archivoltos na presin në shtëpinë e tyre, dhe ku shkoj të bëj pazarin në supermerkatën, e cila ka të njëjtin emër me atë logon e stampuar mbi kamionin, që i shpëtoi pë rnjë fije rënies kur u shemb ura. Gërmat e bardha, mbi fushën e kuqe, në sfondin e gjelbër.
Ajo urë është një ballkon.
Ndodhet në mesin e shumë vrimave të hapura nëpër male, për kilometra e kilometra të tëra. Krimbi i pafund i autostradës shtrihet mes peisazheve të asaj copëze Itali. Pikërisht në fundin e urës, në drejtim të Livornos, më kujtohen shtëpizat e fshatit, kopshtet e perimeve dhe ndonjë i moshuar me shat në dorë, vetëm pak metra larg rrugës. Si hologramë të një të kaluare, e cila nuk arrin të ikë.
Dëshmitare e kohës, që në ato anë shtypi gjithçka: shtëpi, rrugë dhe pasione politike. Gjithçka, por jo shpirtin e tarracave.
Ura Morandi ishte një përjashtim.
Mendoj për ne që jetojmë të paktën një të tretën e jetës në lëvizje.
Deri aty, duke u nisur nga Franca apo nga Toskana, kishe ndjesinë se natyra indiferente ishte ndoshta vetëm pjesërisht e penetrueshme, por të kujtonte vazhdimisht se ishte e pranishme gjithmonë, duke të detyruar të ndiqje kthesa pas kthesash, për t’i ardhur vërdallë, por pa arritur t’i shmangie kurrë.
Pastaj: ura!
Një kërcim së gjati, një akrobaci.
Lexoj në gazeta deklaratat e ekspertëve.
Ende nuk dimë gjë, por hedhin hipoteza. Dikush thotë se drama ishte paralajmëruar.
Dikush tjetër se vepra ishte ambicioze dhe materiali duhej të ishte mirëmbajtur më mirë. Një tjetër sugjeron që ndoshta tragjedia duhej të merrej parasysh, kur ngre një kolos të tillë.
Unë nuk e di.
Nuk kam instrumentat për të krijuar një opinion.
E megjithatë, nuk është ky reflektimi im i parë.
Unë mendoj për veten dhe për të gjithë ata që bëjnë mijëra kilometra rrugë. Që një pjesë të jetës e shohin duke kaluar në atë copë asfalti. Që udhëtojnë natën duke thithur pak ajër të freskët, dhe dëgjuar radion, ndërkohë që dikush tjetër më i lodhur, fle në sediljen pranë.
Që njohin përmendësh autogrill-et, shohin paninet që mbeten identike në formë dhe në emër.
Që dijnë oraret për të shmangur edhe radhën në hyrje. Që mes kolegësh flasin për gropat në autostradën E45 dhe punimet e përjetshme, për njëqind kilometrat pa zonë shërbimi në rrugën Romë-Peskara, apo për ndonjë restorant, për të cilin ia vlen të devijosh dhe të humbasësh një orë.
Tani nuk mendoj për komitetet pro dhe kundër, as edhe për skandalet që shoqërojnë veprat publike.
Unë shoh atë copëz urë të mbetur, atë ballkon të shembur një hap larg detit.
E shoh si një profeci që realizohet. Ashtu si Natyra e Leopardit, ndoshta pakëz më e dhimbsur se ajo e poetit, që na bën pyetje ne, udhëtarëve: “Po ti, ku do të shkosh? Dhe si do të mbërrish, me të vërtetë?” Na kujton se udhëtimi nuk është një vijë e drejtë mes dy urave, ku e rëndësishme është vetëm të arrish, ku ajo gjë që ndodhet ndërmjet, është vetëm kohë për t’u humbur.
Mendoj për të gjithë përgjatë rrugës dhe në veçanti për Marco Paolinin.
Për udhëtimin e tij që u gozhdua duke i vënë pikën dy jetëve: asaj të një gruaje që u ndërpre, dhe të tijës që u kthye mbrapsht si një dorashkë.
Një rrugë nuk është vetëm çështje politikanësh dhe inxhinierësh. Një rrugë është një vizion për botën.
Nuk kam përgjigje. Nuk kam as edhe një. Përpara atij kamioni të mbetur pezull në 50 metra lartësi, kam vetëm pyetje.
Çfarë bote ëndërrojmë, kur i kërkojmë një inxhinieri të na ndërtojë një autostradë me shumë korsi?
Çfarë bote pretendojmë, kur i lutemi politikës të na japë një tren më të shpejtë?
Ku duam të shkojmë, përmes këtyre rrugëve? / Internazionale – Bota.al
