Rrëfimi ekskluziv i Liri Loshit mbi luftën, familjen Jashari dhe raportet e saj me ish përfaqësuesit e UÇK-së

Intervista

Rrëfimi ekskluziv i Liri Loshit mbi luftën, familjen Jashari dhe raportet e saj me ish përfaqësuesit e UÇK-së

Drilon Rrahmani Nga Drilon Rrahmani Më 20 mars 2018 Në ora: 09:48
Liri Loshi

Liri Loshi gjatë luftës në Kosovë ishte mjek i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ai ka vepruar si reporter lufte dhe Komandant për moral i Brigadës 112 në Drenicë.

Loshi, ka bërë videon për masakrën e Izbicës në mars 1999, e cila ka pasur ndikim në vazhdimësinë e aktiviteteve ushtarake të NATO-s, në politikën euro-amerikane ndaj luftës në Kosovë dhe në gjykimin e kriminelëve serbë të luftës në Gjyqin Ndërkombëtar të Hagës.

Në një rrëfim ekskluziv për “Bota sot”, ai ka treguar dhe analizuar në thellësi, luftën e shenjtë të UÇK-së, ku u përqendrua në raportet e familjes Jashari para, pas dhe gjatë lufës.

“Bota sot”: z.Loshi, a mund të na tregoni arsyen e prishjes së raporteve mes Thaçit dhe familjes Jashari?

Loshi: Arsyen e vërtetë të ftohjes së raporteve mes familjes Jashari dhe presidentit Thaçi nuk e di. Atë mund ta dinë më së miri vetë ai dhe familja Jashari. Por, duket sheshit se një ftohje e tillë ekziston tash e disa vite, ashtu siç duket qartë se të dy palët janë pajtuar, secili në vete natyrisht, se është e pamundur të marrin ngrohtësi nga njëri tjetri.

“Bota sot”: Sipas jush, cili mendoni se duhet ta marrë hapin e parë për afrimin e raporteve mes tyre dhe cila mund të jetë arsyeja që kjo të ndodh?

Loshi: Nëse njëri nga këta do të duhej ta bënte hapin e parë për t’iu afruar tjetrit, ky do të duhej të ishte presidenti Thaçi. Hashim Thaçi, njihet për kompromis me kundërshtarët politikë deri në thyeshmërinë e tij, por ai nuk e bën këtë pa një interes të madh për vete, siç e kemi parë të bëjë kompromise nga më të pazakonshmet kur ai ka ndjerë se po i rrezikohet karriga. Nga familja Jashari, Thaçi nuk pret një interes politik, siç e pret nga Ramush Haradinaj për shembull, të cilit i afrohet kur ka nevojë, apo siç do mund t’i afrohej nesër Albin Kurtit ta zëmë. Me një fjalë, po t’i duhej Rifat Jashari për ta bërë qeverinë, ose për t’i dhënë një votë për ta siguruar postin që mban, Thaçi nuk do të linte gur pa lëvizur për ta arrirë pajtimin me të. Pavarësisht autoritetit superior moral që familja Jashari ka jo vetëm në Drenicë, por në tërë Kosovën dhe më gjerë, Hashim Thaçi, Kadri Veseli dhe Sami Lushtaku duke qenë faktorë kyç për një kohë të gjatë në mekanizmat shtetërorë, kanë arritur që në Drenicë dhe më gjerë përmes resurseve shtetërore, të blejnë klientelën e tyre, e cila punon për ta, me votuesit në fushatat elektorale dhe nëpër vendvotime për të siguruar votat e PDK-së. Pra, këta nuk lodhën për kurrfarë autoriteti moral, përderisa ai autoritet nuk përkthehet në vota. Moral i tyre është pushteti dhe paraja!

“Bota sot”: Po mes raporteve të familjes Jashari me krerët e tjerë të shtetit?

Loshi: Po unë mendoj se fjala është ekskluzivisht për krerët që vijnë nga PDK dhe për të qenë më specifik, kjo nënkupton disa persona që përveç rolit të tyre në luftë, vazhdojnë të kenë rol edhe në Kosovën e pavarur. Këta njerëz kanë kapur institucionet shtetërore dhe po abuzojnë me to duke krijuar të mira materiale për vete dhe familjet e tyre në dëm të shtetit dhe të popullit. Një gjë që e vërejmë të gjithë, nuk ka si të mos e vërejë edhe familja më emblematike e Kosovës, e cila e di më se miri se cili ishte qëllimi i një sakrifice aq sublime të popullit tonë, përderisa çmimin e sakrificës e ka paguar në kurriz të vetin. Ata, bashkë me ne, ndjejnë se misioni i luftës dhe sakrificës, u devijua dhe nuk kanë si të jenë mirë me deviantët. Mirëpo, një gjë duhet të jetë e çartë për të gjithë. Autoritet moral në Kosovë është familja Jashari dhe përtej këtij autoriteti nuk mund të ngitet një autoritet tjetër, sado i lartë të jetë individualisht apo institucionalisht një personalitet publik.

“Bota sot”: A mund të jetë e kaluara si shkak që raportet mes familjes Jashari dhe Thaçit qëndrojnë të ftohta?

Loshi: Një aspekt tjetër që mund të ketë pasur ndikim në ftohjen e raporteve mes familjes Jashari dhe Hashim Thaçit është vetë e kaluara e tyre dhe roli i Thaçit në të kaluarën. Ka shumë gjera që duhet të sqarohen që nga koha kur Adem Jashari ishte gjallë e deri me sot. Njëra nga këto është e vërteta për themelimin e UÇK-së, meqë këtu po zhvillohet një luftë joparimore për protagonizëm dhe përfitim moral e politik në emër të së kaluarës.

“Bota sot”: Sipas jush, kush ishte i pari që filloi luftën dhe themelimin e UCK-së?

Loshi: Unë mendoj se ishte Adem Jashari ai që filloi themelimin e UÇK-së dhe kjo simbolikisht u shënua në betejën e tij të parë kundër forcave serbe më 1991 dhe u verifikua në vazhdimësi për shtatë vjet rresht deri në betejën e fundit të tij më 5 e 6 mars 1998, ku sakrifica e Adem Jasharit me familje, zgjoi popullin e Kosovës për ta mbështetur luftën dhe për t’iu bashkuar asaj. Edhe individët që erdhën nga diaspora dhe u bënë komandantë, nuk ishin ata që filluan luftën, por ata që vetëm iu bashkuan luftës të cilën e kishte filluar më 1991 Adem Jashari. Nëse shihni videon e fjalimit të komandantëve të UÇK-së në epopenë e parë të UÇK-së në Prekaz në mars 1999, ku flet edhe Sylejman Selimi, ish komandant i përgjithshëm i UÇK-së, ai e thekson qartë se UÇK-në e formoi Adem Jashari. Pra, vizionari ishte Adem Jashari, i cili nisi luftën dhe i dha asaj kuptimin e plotfuqishëm duke qenë gjithmonë në ballë të aksioneve e jo Hashim Thaçi, apo dikush tjetër nga Zvicra, pavarësisht punës së çmuar që këta mund ta kenë bërë atje në organizimin e luftës. Nëse dikush i ka vënë një titull formacionit kryengritës, kjo nuk do të thotë se edhe e ka formuar atë.

“Bota sot”: Si e zbërtheni këtë kur thoni që dikush i ka vënë një titull formacionit kryengritës?

Loshi: Është ngjashëm me një kompani që për një kohë të gjatë punon pa emër, por të gjithë e dinë e kujt është. Më vonë, ajo zgjerohet dhe dikush kujdeset që t’i vërë një emër, ta bëjë një logo, një uniformë, një vulë etj. Pra, UÇK është firmë e Adem Jasharit e filluar në Prekaz, e cila më vonë bëhet një korporatë e madhe, por nuk është një firmë tjetër që vjen nga Zvicra dhe bartet në Kosovë për ta vazhduar punën. Nuk duhet kushtuar shumë rëndësi, se kush dhe ku e pagëzoi i pari formacionin tonë të luftës, sado që edhe për këtë ka pohime të ndara, dikush thotë se u bë në Kosovë e dikush në Zvicër. Kurse gjetja e emrit “Ushtria Çlirimtare e Kosovës” nuk është një argument për të na fascinuar shumë. Si të quhej ndryshe? Çdo luftë që bëhet kundër një okupatori, quhet luftë çlirimtare, kurse ushtria që udhëheq luftën është ushtri çlirimtare. Nisur nga ky fakt nuk është dashur shumë thellësi mendimi për ta gjetur këtë emër. Edhe luftën kundër okupatorit gjerman në vitet 40-ta e kemi quajtur Lufta nacional çlirimtare. Çështja, pra nuk është tek emri, por tek përmbajtja dhe kualiteti i formacionit që ka të bëjë me moralin e brendshëm, apo me gatishmërinë për ta nisur një punë dhe për t’i qëndruar asaj besnik deri në fund. Dhe këtë askush nuk e ka bërë më mirë e më bindshëm se Adem e Hamëz Jashari, sepse, ata më në fund sakrifikuan vetën dhe familjet e tyre.

“Bota sot”: Çfarë sakrifikoi ta zëmë Xhavit Haliti, apo Hashim Thaçi që secili për vete pohon se e ka themeluar UÇK-në?

Loshi: I pari nuk arriti të hynte asnjëherë në Kosovë gjatë luftës, kurse i dyti hynte dhe dilte, por në momentet me të vështira kur ndodhën masakrat, familjen e tij të ngushtë dhe të gjerë nuk e pati në Kosovë, meqë disa muaj para se të fillonte ofensiva e marsit 1999, Thaçi ishte kujdesur që familja e tij nga Buroja të evakuohej e tëra.

“Bota sot”: Çfarë do të ndodhte sikur të gjithë t’i kishim evokuar familjet tona, në kohën kur e evakuoi Thaçi të veten?

Loshi: Rezistencën dhe luftën kryesore e bënë familjet tona, ato që na mbanin me bukë e me veshmbathje dhe ato që me trupat e tyre të masakruar tronditën botën demokratike, e cila vendosi që ta ndalte gjenocidin serb mbi shqiptarët. Lufta jonë dhe morali i saj u motivuan nga sakrifica e familjes Jashari, kurse intervenimi i NATOS ndodhi pikërisht për shkak të tendencave gjenocidale serbe ndaj shqiptarëve të Kosovës, pra ndaj popullatës civile. Ne duhet të gëzohemi për të gjithë ata njerëz që kanë shpëtuar dhe sot gëzojnë lirinë, e këtu bën pjesë edhe familja e Thaçit, e imja, apo e dikujt tjetër, por nëse ka një njeri para të cilit duhet të përkulemi, ky njeri është Adem Jashari dhe nëse ka një familje para së cilës duhet të përkulemi, kjo është familja e Adem Jasharit e kjo nënkupton jo vetëm ata që u flijuan, por edhe këta që mbeten gjallë. Mirëpo, Hashim Thaçi në luftën e tij për protagonizëm pretendon se ai me një grup shokësh themeloi UÇK-në në Zvicër. Ne duhet të befasohemi kur në të ardhmen, pasi disa individë të lirohen nga interesat që kanë nga njeri tjetri, të kemi një luftë edhe më të ashpër për protagonizëm të luftës dhe ku do të ndodh edhe përçarja e shokëve mes vete për të marrë meritat e historisë. Ende njerëzit janë të përqendruar që të shfrytëzojnë në maksimum favoret që i kanë bërë vetes si “pronarë” të luftës dhe pastaj si “pronarë” të lirisë. Sidoqoftë, nëse Hashim Thaçi pretendon se ishte në krye të një formacioni luftarak e ku pjesë përbërëse ishte edhe Adem Jashari dhe grupi i tij, atëherë ai duhet ta marrë përgjegjësinë edhe për dështimet, ashtu siç i merr meritat për sukseset.

“Bota sot”: Për cilat dështime e keni fjalën?

Loshi: Një nga dështimet që tani dihet ishte furnizimi me armë i Adem Jasharit dhe grupit të tij. Dikush nga familja Jashari duket se tash mendon se sikur Ademi të kishte më shumë armë, çmimi që pagoi familja Jashari do të ishte më i vogël. Pra, është një vorbull rrëfimesh për luftën dhe autorësinë e organizimit të saj që duhet të zihet ende më shumë në kazanin e rrëfimeve ne mënyrë që të precipitojë e vërteta me fakte sa më të qëndrueshme. Por, nëse dikush rrah gjoks se unë jam personi NN dhe prapa më vjen historia (!), siç po bën Hashim Thaçi, atëherë ai person duhet pasur gatishmërinë për të qenë i hapur ndaj kritikave që i bëhen momenteve të caktuara të asaj historie si dhe atij personalisht dhe të japë edhe përgjigjet e duhura në disa pyetje. Dhe në fund, një faktor tjetër i mundshëm i konfliktit është edhe vetë lufta që individët dhe grupet bëjnë për të dalë sa më lartë në rangun e meritokracisë për lirinë e Kosovës , si dhe vetë meritokracia si koncept i gabueshëm në demokraci. Për të tillët liria duhet të sjell mirëqenie ekonomike në bazë të meritave të luftës e jo cilësia e punës dhe konkurrenca me të tjerët. Por, edhe si koncept i tillë nuk është i përfillshëm, meqë në grupin e meritorëve renditën komandantë të caktuar, jo sipas shkallës së kontributeve në luftë, por sipas shkallës së egoizmit dhe grykësisë. Ushtarët e rendomë, familjet e dëshmorëve e të masakruarve në luftë, zakonisht nuk i gjejmë në grupin e të merituarve e rrjedhimisht as të përfituesve.

“Bota sot”: E pse ndodh kjo renditje sipas shkallëve dhe kontributeve?

Loshi: “Çuditërisht kjo logjikë e meritokracisë gjen mbështetje , ose të paktën nuk refuzohet tek një pjesë e konsiderueshme e atyre që kanë luftuar, por edhe të atyre që nuk kanë luftuar, si një lloj solidarizimi me idenë e shpërblimit të palimituar të “heronjve”. Siç thashë pra, fakti se këtu heronj janë gjithnjë komandantët, por jo edhe ushtarët, është absurd edhe sikur vërtet të pranohej meritokracia si koncept dhe si logjikë. Heronj na dalin vetëm ata që kanë pasur mundësi që kredibilitetin e fituar në luftë ta shndërrojnë në fuqi të kapjes së shtetit. Tash, nëse nisemi nga logjika se kush i ka dhënë vendit më shumë duhet edhe të përfitojë më shumë dhe shohim se çfarë kanë përfituar komandantët e luftës e ne e dimë se disa prej tyre janë bërë milionerë, atëherë sipas kësaj logjike, familja Jashari do të duhej të ishte një “kompani” multimilionerë! Unë nuk e di nëse dikush nga kjo familje e madhe udhëhiqet nga një logjikë e tillë. Nëse vërtet ka individë të tillë brenda familjes, atëherë është koha për reflektim edhe për ta, ashtu si për të gjithë. Sepse, një logjikë e tillë mund të rrënohet deri në themel idealin e Adem Jasharit dhe dëshmorëve të lirisë për liri dhe shtet të pavarur.

“Bota sot”: Si e shihni ju këtë ndarje të pasurisë për të cilën po flitni?

Loshi: Një ndarje e tillë e pasurisë është e mundur në një shtet të kapur nga meritokracia, për të cilën nuk ka luftuar Adem Jashari dhe dëshmorët tjerë, por jo edhe në një shtet të lirë dhe demokratik, për të cilin është luftuar dhe sakrifikuar. Njëzet vjet pas rënies heroike të Jasharëve, është distancë e mjaftueshme për të vendosur për statusin e veçantë të kësaj familje që do të duhej të përcaktohej me ligj, ku do të sigurohej respekti institucional për familjen, por anëtarët e kësaj familje në jetën shoqërore e publike nuk do të ishin as të privilegjuar, as të diskriminuar, veçse do të trajtoheshin njësoj si të gjithë qytetarët e republikës. Nuk besoj se ka ndonjë rrugë tjetër më të mirë për ta çuar në vend amanetin e Adem Jasharit’”

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat