Shqiptarët e Krahinës së Preshevës ka mbetur krejtësisht jashtë çdo agjendës qeveritare dhe është i izoluar brenda trekëndëshit Serbi-Kosovë-Maqedoni. Në këtë politikë – procesi diplomatik të Shqipërisë dhe Serbisë, qeveria shqiptare (ajo nga Tirana apo Prishtina) duhet të ngrejë zërin në mbështetje të Preshevës dhe popullin e saj shkruan agjencia e lajmeve “Presheva jonë” duke ju referuar nje analize te thukët, studim ky i marrrur nga raporti i Euroasiareview.
Takimi zyrtar mes Edi Ramës dhe Aleksandar Vuçiq, kryeministrat e Shqipërisë dhe Serbisë do të zhvillohet në ditët e ardhshme. Kjo është një vazhdim aktive e dialogut që filloi tre vjet më parë në kuadër të procesit të Integrimit Evropian përqafuar nga të dy vendet. Një dialog i tillë bilateral është inkurajuar nga Bashkimi Evropian dhe synon të fuqizojë bashkëpunimin rajonal në nivelet fqinjësore, dypalëshe dhe shumëpalëshe.
Shqiptaret e Krahinës së Preshevës ka mbetur krejtësisht jashtë çdo agjendës qeveritare dhe është i izoluar brenda trekëndëshit Serbi-Kosovë-Maqedoni
Nuk ka dyshim se një dialog politik dhe diplomatik është pozitive midis kombeve të Ballkanit dhe qeverive, sidomos në mes të Shqipërisë dhe Serbisë, popujt e të cilit kanë pasur konfrontime të dhunshme dhe mungesa e diskutimit politik-bilateral për më shumë se një shekull (“The Albanian in the region of Presheva has remained completely out of any government agenda and is isolated within the Serbia-Kosovo-Macedonia triangle.”)shkruan Euroasiareview, transmton “Presheva Jonë”.
Për më tepër, e vërteta është se deri tani politike – dialogu diplomatik mes Tiranës dhe Beogradit ka qenë më shumë një ceremonial, pas traditën e protokollit dhe deklaratat publike zyrtare rutinë, nuk ka jetë konstruktive lëre më produktiv në mënyrë që të shohim qartë rezultate afatshkurtër.
Natyrisht vizita ceremoniale dhe takime, si dhe deklaratat e ndërsjella të ketë një ndikim pozitiv ndaj sjellë palët së bashku; ata gjithashtu ofrojnë një përmirësim të klimës politike dhe besimit të ndërsjellë midis dy vendeve.
Është e kuptueshme që pa hapat e lartpërmendura do të ishte e pamundur për të ecur përpara në projekte konkrete, nga iniciativat e edukimit dypalëshe gjatë gjithë rrugës për projektet e infrastrukturës rajonale.
Në dialogun politik dhe diplomatik mes Tiranës dhe Beogradit, që pritet të ndodhë në ditët e ardhshme, është e domosdoshme për të dyja palët për të sqaruar temat kryesore të cilat deri më tani janë shmangur dhe nuk kanë fituar një renditje të privilegjuar në axhendën ekzistuese dypalëshe .
Një nga këto çështje është analizën aktuale të luginës – rajonin e Preshevës, si dhe zbatimin e menjëhershëm të një sërë veprimesh të destinuara për të përmirësuar kushtet e jetesës së shqiptarëve në këtë pjesë të Serbisë.
Komuniteti shqiptar në rajonin e Preshevës ka mbetur krejtësisht jashtë çdo agjendës qeveritare dhe është i izoluar brenda trekëndëshit Serbi-Kosovë-Maqedoni. Në këtë politik – procesi diplomatik të Shqipërisë dhe Serbisë, qeveria shqiptare ne Tirane, sikur edhe ao ne Prishtine duhet të ngrejë zërin në mbështetje të Preshevës dhe popullin e saj.
Në takimin e ardhshëm mes Edi Ramës dhe Aleksandar Vuçiq është e domosdoshme për të sqaruar aspektet themelore që janë problematike për shqiptarët në rajonin e Preshevës: çështjet që kanë të bëjnë me të njeriut, të drejtat etnike dhe zhvillimin e përgjithshëm të projekteve ekonomike dhe arsimi-sociale në mesin e shqiptarëve në këtë pjesë të Serbisë.
Në aspektin e parë, Serbia duhet të përmbahen nga duke përdorur politikën diskriminuese që është kundër lirisë dhe liritë që përfitojnë komunitetet shqiptare të njeriut. Liria, të drejtat e njeriut dhe të drejtat e komuniteteve duhet të analizohen dhe të respektohen sipas Kartës Evropiane të të Drejtave të Njeriut.
Për të drejtat e tjera të komunitetit të dorës, duke përfshirë edhe materiale, traditat simbolike dhe kulturore-arsimore janë në frontin e shumë sfidave që duhet të bëhet fokusi kryesor i diskutimeve në nivelet më të larta në mes të Tiranës dhe Beogradit.
Në këtë kontekst, Qeveria e Tiranës duhet të promovojnë të njëjtat të drejta e pakicave serbe në Kosovë për komunitetin shqiptar në rajonin e Preshevës, i bazuar në një kuadër të drejta të plota të reciprocitetit.
Në lidhje me aspektin e dytë, zhvillimin ekonomik dhe social, është koha për dialog nga ana e qeverive të Tiranës, Prishtinës dhe Beogradit, ata duhet të kontribuojnë rezultate të prekshme. Të tre partitë duhet të ndjekë një strategji të bashkuar të koordinimit, bashkëpunimit në mënyrë që të bashkë-financimin e këtyre programeve për komunitetet shqiptare në Preshevë, Bujanovc dhe Medvegjë.
Gjendja ekonomike dhe sociale e sotme në Preshevë është krejtësisht e pashpresë dhe katastrofike. Ka një mungesë të plotë të investimeve nga qeveritë kombëtare dhe lokale duke përfshirë sektorin e biznesit. Investimet e huaja janë plotësisht mungon. Industria e Preshevës është shkatërruar. Bujqësia dhe blegtoria kullotja ndërmarrjet janë në nivelet më primitive.
Si rezultat i kësaj ka probleme të mëdha sociale. Papunësia është rreth 80 për qind, duke e bërë atë më të lartat në Evropë. sistemi shkollor është në kaos për shkak të mungesës së gjuhës shqipe teksteve. Shërbimi i kujdesit shëndetësor mezi ekziston. Dërgesat nga anëtarët vendorë të familjes që punojnë jashtë vendit janë burimi i vetëm i përmirësimit ekonomik dhe të ardhurat për të siguruar shpenzimet bazë minimale të jetesës.
Qeveritë e Shqipërisë dhe Kosovës duhet të përfshijë çështjet e shqiptarëve në Preshevë në çdo axhendën e takimit me serb e tyre dhe E.U. homologët.
Për më tepër Qeveria e Tiranës duhet të kërkojë të Qeverisë së Beogradit që menjëherë të përfshirë
Presheva në çdo projekt kombëtar dhe rajonal për zhvillim të cilat kërkojnë ekonomike, infrastrukturën dhe progresin shoqëror.
Kjo është një detyrë trepalësh mes Shqipëri-Serbi-Kosovë të përfshijë rajonin e Preshevës në Axhendën e Bashkimit Evropian dhe të sigurohemi që kjo pjesë e Serbisë është e as të braktisur e as të izoluar.
Këto masa duhet të jenë të prekshme për të gjithë kombet e Ballkanit Perëndimor. Por në rastin e rajonit Preshevës këto sfida duhet të adresohen para së gjithash nga qeveria serbe për shkak të angazhimit të saj për të respektuar dhe për të përmbushur kërkesat e kapitujve 23-24 që janë pjesë e kornizës për negociatat e anëtarësimit të Beogradit me Bashkimin Evropian.
