Dardani, shoku i burrit të mjekes, tregon se me futjen e trupave të NATO-s në Kosovë, u shkoi prapa. Mori rolin e përkthyesit. Mbërriti në Prishtinë, e hapi banesën e shokut. U pikëllua kur sallonin e vogël, të zbrazët e të plaçkitur, e gjeti rrëmujë . S’kishte asnjë gjurmë të jetës. Ndonjë shishe e zbrazur e rakisë së keqe, bishta cigaresh nëpër parket, erë të rëndë që ta zinte frymën. Policët banuan një kohë në të.
Zbriti shkallët, duke trokitur në disa dyer. Asnjëra nuk u hap. Provoi të hapja dyert me dorë. Një apartament ishte i mbyllur me dyer të blinduara, apartamenti tjetër kur e shtyu pasi trokita disa herë, ishte i zbrazët e i plaçkitur. Në një apartament dëgjohej zëri i dikujt, prandaj iu ngjall shpresa.
Një kokë burri e pakrehur, me fytyrë të zhubravitur iu hakërrua në gjuhën e tij: "Ç'kërkon?" Ende pa i kthyer përgjigje ia mbyll derën. Pasi kaloi euforia e çlirimit, kur askush nuk mblidhej në shtëpi, u soll edhe dy herë të tjera rreth apartamenteve, gjithnjë duke shpresuar se gruaja do të jetë kthyer. Dera e apartamentit të mjekes kësaj radhe ishte e mbyllur. Trokita. Befas dera u hap. Para i doli një burrë afër të tridhjetave i veshur keq dhe i parruar.
– Çka po don?- e pyeti pa e përshëndetur dhe pa e pritur përshëndetjen e tij.
-Në këtë apartament ka jetuar gruaja e shokut tim me dy fëmijë,- ia ktheu me mllef.
–Ani çka, ia lshoj banesën si t'kthehet.
- Nuk është puna aty, më intereson të di fatin e saj, shpresoja të jetë kthyer,
–S’di gja, hiqmu qafe! - ia përplasi derën me rrapëllimë.
U soll vërdallë nëpër shkallë. Ato ditë qyteti u bë kërkimore e madhe. Njerëzit bridhnin të përhumbur, kërkonin të afërmit, dikush kërkonte banesë me ble, dikush kërkonte strehim, një tjetër kërkonte Postën, që e rrafshuan me tokë.
Babai im ra në kufi, nuk mund të ecte më tutje. Nëna i ndenji me orë mbi kokë, por dikur e hoqën të tjerët gati zvarrë, sepse i thanë se s'mund ta ndihmonte, ai kishte mbaruar. E varrosëm tre muaj më vonë në vendlindje. Nëna e qante burrin, nuk mësohej pa të.
E dashura m’u lajmërua nga Amerika. Rrëfente në telefon e qante. Më thërriste të shkoja.
Dy herë kalova nga shtëpia e Svetlanës me shpresën ta takoja, mbase doja ta falënderoja që më paralajmëroi për rrezikun, mbase doja të çmallesha me të. Por rruga ende ishte e braktisur, tanët nuk ishin kthyer, ata duket ia kishin mbathur. Nuk e pashë as femrën e dëshiruar, as të vëllanë zevzek. Shtëpia dukej e zbrazët me perde të lëshuara. Por asnjë hajdut çuditërisht nuk e kishte plaçkitur, as ndonjë uzurpator nuk qe futur brenda.
I lashë të gjitha. Me shokun e burrit të mjekes filluam kërkimet e ngulmëta, megjithëse nuk e di çka shpresonim, sidomos habitesha me veten. Fotokopjuam dëshmitë e grumbulluara nga hetuesit, bisedova me dy nga dëshmitarët, të cilët qëndruan në qytet gjatë kohës së bombardimeve. Burri nga bodrumi më fliste për të njëjtën natë dhe për të njëjtin grup me Strahinjën famëkeq. Përshkrimet e klithmave ishin po ato.
Dëshmitarët ma përsëritën atë që e besoja edhe unë: mjeken me familje e zhdukën treshja e policëve rezervistë. Por asnjëri nuk e thoshte me siguri të patundur, sepse pozicioni nga i ndien zhurmat nuk u jepte siguri të tillë. Unë nuk e kërkoja fajtorin, doja të gjeja gjurmët e mjekes me kalamaj. Druaja që nuk do t'i gjeja të gjallë.
-Kot që i kërkoni, - më tha së fundi një ish- polic shqiptar.
-Nëse nuk i kanë parë banorët, nuk dolën nga banesa të gjallë. Pasi i vrisnin, kufomat i fusnin nëpër qese plastmasi, i ngarkonin në frigoriferë dhe i dërgonin në një liqen të tyre, ku i fundosnin. Apo edhe më keq: i dogjën në shkritoren e “Trepçës”, që u bë krematorium për qindra kufoma. Vetëm shpreso të mos i kenë hedhur të gjallë, - më tha duke ofsharë. Gjërat i fliste si t'i kishte mësuar përmendsh. Më habiti polici se si fliste me një indiferencë dëshpëruese.
Ika nga ai, sepse më pengonte dëshpërimi i tij, më ndihmoi me dëshmitë e shkruara, të cilat m’i fotokopjoi e m’i dha pa i pyetur eprorët.
–Merri, mbase të hyjnë në punë. Unë isha përkthyes i policit rezervist e gruas së tij. Ai dinte shumë e nuk tha asgjë. Gruaja e tij ishte ndryshe, por ishte gruaja e tij. Sikur t’i përdornin anglezët metodat e vjetra, ato që i përdornim ne dikur, ai do të këndonte si bilbili.
E kërkova punën e përkthyesit në sektorin për gjetjen e personave të zhdukur, hulumtuam dosjet e zhvarrimit, ndoqëm të gjithë kontingjentet e eshtrave që i kthyen nga Serbia, kërkuam emrin e mjekes me të dy kalamajtë në listat e pafundme të të zhdukurve. Në asnjërën listë nuk i gjetëm. Ku t'i kenë degdisur? M’u bënë fiksim.
Përsiatjet e mia s'kishin fund. Sa herë ndeshja raporte për krimet, më dilte para mjekja e re me dy kalamajtë. Asgjë nuk morëm vesh për të, asnjë lajm nuk na erdhi nga vendi ku u tërhoqën ushtria. Nën ombrellën e punëtorit të UNMIK-ut, shkova disa herë në Serbi. Pas shumë kërkimesh e gjeta numrin e telefonit të infermieres Nada. Numri ishte në emrin e burrit të saj. Në cingërimën e dytë të telefonit më foli një zë femre.
-Alo!
-Jeni ju Nada Nedelkoviqi? - e pyeta disi me druajtje.
-Po, unë jam! Kush e kërkon?
-Jam kushëriri i mjekes Dritë, - iu prezantova.
Frymëmarrja m’u vështirësua. Në anën tjetër e mendoja fytyrën e skandalizuar të infermieres.
