Bie telefoni. Ishte korriku i 2014 dhe ndodhesha në dhomën e një moteli në Tucumcari të Neë Mexico, sapo bëhesha gati të hyja në dush. Unë dhe ime shoqe qemë nisur dy ditë më parë nga shtëpia jonë në Kaliforni për një udhëtim me makinë nëpër atdhe dhe doja të freskohesha përpara se të shkoja e të haja diçka në një lokal afër parkimit. Duke parë celularin njoha numri dhe ndjeva një therje në zemër. Ishte një mikja ime e dashur. I biri 20 vjeçar, heroinoman, prej vitesh luftonte kundër varësisë. E njihja. Ishte një djalë i zgjuar, brilant, simpatik dhe tërheqës, kur nuk ishte i bërë apo në mungesë. Do të duhej të më telefononte atë ditë që të më fliste për idenë e tij e rivazhdimit të studimeve. Nuk më kishte marrë. Në telefon ishte e ëma, me psherëtima, bëlbëzonte fjalët që dija se do të më thoshte: «Na la». Atë pasdite, më tha, i biri po shkonte të shtrohej në një qendër terapeutike që në fund i kishte dhënë disponueshmërinë e një shtrati, por ishte ndalur për të bërë një dozë të fundit. Kishte vdekur në trotuar. Qëndrova goxha kohë në telefon më nën e tij. Unë më shumë se çdo gjë tjetër dëgjoja: çfarë kisha për t’i thënë? Pastaj hyra në dush dhe qava. Janë më shumë se 20 vjet që shkruaj dhe dokumentoj mbi të ashtuquajturën “luftë kundër drogës”.
Gjatë gjithë kësaj kohe kam marrë pjesë në funerale, kam folur më familjarët e killerëve adoleshentë, u kam shpjeguar njerëzve se pse të dashurit e tyre qenë vrarë, duke u dhënë informacione që qeveria nuk do do t’ua jepte. Kam studiuar fotot e autopsive në tentativën për t’u dhënë një emër viktimave të paidentifikuara. Kam parë video me mizori. Mendova se isha ngurtësuar, kalitur ndaj pandjeshmërisë përballë përsëritjes gjithnjë të njëllojtë të kësaj tragjedie të pafund. Mendova se kisha shkuar përtej lotëve. Por kësaj radhe isha keq. Kjo vdekje më prekte personalisht (dhe për më tepër e dija mirë sesi kishte shkuar. Heroina që e kishte vrarë vinte nga Meksika. Ata që kultivonin lulëkuqe, që fabrikonin drogën dhe e dërgonin në veru qenë anëtarët e organizatës narkotrafikuese më të fuqishme të Meksikës, dhe vdekja e djalit të mikes time ishte rezultati i drejpërdrejtë i zgjedhjes biznesore të disa prej këtyre personazheve. Njëri prej tyre ishte Joaquín Guzmán Loera, kreu i Kartelit të Sinaloa, centrali më i madh botëror i narkotrafikut, alias “El Chapo”. Po, pikërisht ai.
Guzmán është një njohje e vjetër e imja (nuk e quaj El Chapo sepse nofka të bën të mendosh për më shumë për një xhuxh të Disney që shkon në punë duke fishkëllyer sesa për vrasësin mizor që është Guzmán). Kujtoj kohërat në të cilat djaloshi Joaquín ushtrohej në pistën secrete si korrier për gjigantët e vjetër të narkotrafikut, njerëz si Pedro Avilés Pérez dhe Rafael Caro Quintero. Nëpërmjet forcës së punës dhe të vdekurve të vrarë kishte fituar tashmë një vend midis pecogrosove kur përfundoi brenda për herë të parë, në 1993. Teksa menaxhonte punët nga suita e tij në brendësi të burgut federal të Puente Grande, unë punoja për “The Poëer of Dog”, të parin e tri romaneve që kam shkruar mbi evolucionin e narkotrafikut meksikan. Flisja me policë dhe të dënuar, trafikantë dhe toksikodipendentë, me anëtarë bandash dhe familjarët e tyre.
Frekuentoja burgjet dhe rrugët, arkivat dhe gjykatat, në kufi dhe përtej kufirit. Isha ende i impenjuar me këtë libër kur Guzmán u arratis për herë të parë, në 2001. Në atë kohë narkotrafiku meksikan menaxhohej nga një seri organizatash të mëdha të shoqëruara nga një dyzinë të voglash, ku më të rëndësishmet qenë Karteli i Juárez, Karteli i Tijuana dhe Karteli i Gjirit, me krahun e armatosur supër të dhunshëm të tij, të famshmin Zetas. I arratisur nga Puente Grande, Guzmán i vuri vetes si objektiv që të kontrollojë të gjithë narkotrafikun meksikan nën Kartelin e Sinaloa. Në 10 vitet në vazhdim i shpalli luftë të gjithë trafikantëve të tjerë. Kjo luftë shkaktoi më shumë se 100000 të vdekur në Meksikë dhe më shumë se 22000 persona rezultojnë ende sot të “zhdukur”. Ka qenë një katastrofë edhe nga kjo anë e kufirit dhe, veç të tjerash, origjinë e “epidemisë” së kohëve të fundit që ka parë mijëra të vdekur nga heroina, midis të cilëve djali i mikes time.
Verën e kaluar, në çdo etapë të turit primovues për romanin tim “The Cartel”, kam njohur persona që kishin humbur një të dashurin e tyre në episode dhune të lidhur me drogën në Meksikë ose për mbidozë këtu në Shtetet e Bashkuara. Në Scottsdale një grua më ka pyetur nëse dija t’i thosha se kush e kishte vrarë mikun e saj më të mirë (e dija). Në Seattle një burrë më ka pyetur nëse kisha informacione mbi rrëmbimin e kunatit të tij (nuk kisha). Natën e përvjetorit të vdekjes së djalit të mikes time, i kam telefonuar nga Los Angeles përpara se hyja në librarinë ku do të duhej të flisja për librin e mallkuar./bota.al
