Liqeni para shpërthimit

Afrika

Liqeni para shpërthimit

Më: 13 janar 2019 Në ora: 18:57
Liqeni Nyos

Një re e madhe e dyoksidit të karbonit u ngrit mbi Liqenin Nyos dhe luginën që e rrethon afër kufirit të Kamerunit dhe Nigerisë më 21 gusht 1986.

Reja ka mbytur 1746 vendas nga një fshat aty pranë dhe më shumë se 3.000 kafshë. Edhe pse kjo tingëllon si një skenar i një filmi të frikshëm, ishte veçanërisht e tmerrshme për të gjithë banorët e zonave përreth.

Shpërthimi vullkanik që ndodhi 400 vjet më parë bëri një krater të madh në liqen, ku një sasi e madhe e dyoksidit të karbonit u grumbullua me kalimin e kohës.

"Thellë nën sipërfaqe gazi 'udhëtoi' dhe krijoi burime të dyoksidit të karbonit që derdheshin në liqen," tha Dr. George Kling, një biolog në Universitetin e Miçiganit. Problemi me CO2 është se po grumbullohet dhe 'ngrihet' si në rastin e një shishe të mbushur me fuçi apo disa pije të gazuara, shton Kling dhe thekson se gjendja e vërtetë nuk mund të shihet derisa liqeni të shpërthejë.

"Ai do të shpërthejë si një shishe me pije të gazuara që e hapni pas tronditjes dhe pastaj një sasi e madhe e CO2 hyn në atmosferë", thotë ai.

Shkaktari mund të jetë shi ose tërmet, siç është rasti i Nyosa, ku para incidentit u regjistrua një shi që shkaktoi rrëshqitje të mëdha të dheut dhe, në fakt, shkaktoi këtë incident të tmerrshëm.

Por rreziku nuk qëndron vetëm në CO2, por edhe nga një digë e bërë nga hiri vullkanik dhe shkëmbi në njërën anë të kraterit. Nëse shkatërrohet, mund të shkaktojë një përmbytje të madhe që mund të godiste Nigerinë dhe të rrezikonte jetën e rreth 5,000 njerëzve.

Skenarët mund të jenë edhe më keq nëse një çrregullim i tillë çon në zhvendosjen e liqenit dhe kështu 'zgjon' pjesën tjetër të CO2 që është ngujuar  në fund. Ky rrezik potencial i dyfishtë u shkaktua edhe nga zhvillimi i një numri projektesh që synonin forcimin e digës. 

Përveç liqenit në Kamerun, ekspertët po monitorojnë nga afër ngjarjet në liqenet më të largëta dhe shumë më të mëdha në Afrikën qendrore me atribute të ngjashme. Liqeni Kivu, në kufirin e Kongos dhe Ruandës, është 1600 herë më i madh se Nyos dhe përmban 1,000 herë më shumë gaz.

Liqeni është aq i madh saqë metodat e përdorura në Nyon nuk mund të përdoren. Në vend të kësaj, autoritetet në Ruandë përpiqen të parandalojnë një katastrofë dhe të përfitojnë nga gazi natyror, thesari i pestë më i madh i metanit në botë. 

Ndërkohë që në një shkallë më të gjerë ky projekt nuk është zgjidhur, mundësia e një katastrofe mbetet e madhe.

Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat