Agjencia Amerikane e Zhvillimit DFC arriti dje Serbi dje, dy javë pasi u nënshkrua marrëveshja për normalizimin e marrëdhënieve midis Beogradit dhe Prishtinës, në të cilën përmendet se fondi i investimeve do të inkurajojë zhvillimin e vendeve në rajon.
Përfaqësuesit e saj erdhën të udhëhequr nga CEO Adam Boehler, ndërsa, sipas zyrtarëve lokalë, gjatë vizitës katërditore, janë gati për bisedime mbi investimet që duhet të rrisin ekonominë e Ballkanit Perëndimor.
Sipas njoftimeve të para, DFC ka një fond prej rreth 60 miliardë dollarësh, por nuk është përcaktuar ende në cilat projekte dhe në çfarë kushtesh do të plasohen ato para.
Pas takimeve të djeshme me krerët e shtetit serb, priten edhe takime me biznesmenët e vendit, me kompani që janë partnerë të mundshëm në program, por edhe me përfaqësues të kompanive amerikane që veprojnë në Serbi.
Gazeta beogradase "Danas" shkruan se edhe pse në takimet e para sigurisht që nuk do të ketë detaje në lidhje me financimin e ndërtimit të planifikuar të disa rrugëve magjistrale që lidhin Nishin dhe Prishtinën, Bujanovcin dhe Gjilanin, si dhe rrugët e shpejta nga Rashka në Mitrovicë, por edhe hekurudhën në atë pjesë, për shkak të rëndësisë së projekteve, të cilat pjesërisht kanë filluar me ndihmën financiare të Bashkimit Evropian, zyrtarët e brendshëm e vlerësojnë këtë vizitë jo vetëm si realizim të marrëveshjes nga Uashingtoni, por edhe si një garanci se projektet e dakorduara do të realizohen.
Ata pretendojnë se është "një pikë kthese në marrëdhëniet dypalëshe midis Serbisë dhe Shteteve të Bashkuara dhe një impuls i ri në zhvillimin e tyre".
Analisti Ivan Nikoliq nga Instituti i Ekonomisë thotë se vizita e përfaqësuesve të DFC-së është e rëndësishme, sepse nënkupton hapjen e një burimi të ri investimi dhe, në një farë mënyre, ripërcaktimin e pozicionit amerikan në rajon dhe në Serbi.
- Kjo është mirë, sepse investimet dhe prania amerikane në dy-tri dekadat e fundit kanë nën aftësinë dhe fuqinë e tyre ekonomike. Tani është interesante, sepse përveç tërheqjes së vëmendjes së medias, tërheq edhe burime të tjera. Ne pamë disa ditë më parë nga fjalimi i presidentit të Komisionit Evropian se BE-ja shumë shpejt do të dalë me një paketë të konsiderueshme investimesh për vendet e Ballkanit Perëndimor, madje do ta paraqesë atë individualisht për secilin vend. Dhe kjo nuk pritej saktësisht - thotë Nikoliq, transmeton Bota Sot.
Ai shton se arsyeja e drejtpërdrejtë e mbërritjes së fondit është marrëveshja e nënshkruar në Uashington, por prapa kësaj ekziston vetëdija se është koha që Amerika dhe bota perëndimore të kundërshtojnë, nëse është e mundur, ndikimin kinez në rajon dhe zgjerimin e mëtejshëm të tij drejt Evropës.
- Krijimi i një muri që mbron nga ndikimi kinez tani e vendos Serbinë në një pozicion që të kujton rolin e ish-Jugosllavisë, natyrisht në botën e atëhershme bipolare. Tani bota është e ndarë në disa lojtarë ekonomikisht të mëdhenj dhe të fortë, dhe ne sigurisht që përfitojmë nga kjo, duhet ta shfrytëzojmë këtë sepse, si një ekonomi e vogël, na jepet një shans i tillë një herë në një gjeneratë, në një shekull ose ndoshta kurrë. Polonia dhe Republika Çeke patën një mundësi të tillë në tranzicion, ato ishin një shembull i mirë se si vendet duhet të zhvillohen. Nëse do të ndodhë edhe këtu, do të jetë mirë - thotë Nikoliq.
Megjithatë, sipas gazetës, shumica e ekonomistëve nuk janë të interesuar të komentojnë mbi ardhjen e fondit amerikan ose janë të kujdesshëm në vlerësimet e tyre për domethënien e tij.
Profesori i Fakultetit Ekonomik dhe ish guvernatori i Bankës Kombëtare të Serbisë, Dejan Shoshkiq, thotë se në këtë moment nuk dihet në çfarë mase është i gatshëm DFC të financojë, cilat janë planet e tyre, si e shohin këtë rajon dhe pa ato parametra është e vështirë të marrësh me mend rolin e tyre.
- Ka shumë të panjohura, duhet të presim dhe të shohim, mendoj se shumë shpejt do të jetë e njohur për publikun një pjesë e buxhetit ose planit të tyre për një periudhë të caktuar dhe pastaj mund të vlerësojmë se sa efekt potencial mund të kemi në aktivitetin ekonomik dhe, nëse ndërtohet infrastruktura, në ngritjen e kapaciteteve, rritjen ekonomike në të ardhmen. Fakti që përmendet shuma prej 60 miliardë dollarësh që supozohet se është në dispozicion , në botën e sodit nuk është as pak as shumë, veçanërisht nëse nuk dihet se cilat janë synimet e tyre, sa territor duan të mbulojnë me një aktivitet të caktuar, çfarë është në portofolin e tyre të aktiviteteve - thotë Shoshliq.
Paketë prej 3.7 miliardë dollarësh
Platforma për bisedime me përfaqësuesit e DFC-së mbi ndërtimin e rrugëve dhe hekurudhave është "e rëndë" është rreth 3.7 miliardë dollarë dhe ka të bëjë me katër rrugë që lidhin Nishin dhe Prishtinën, Bujanovcin dhe Shtërpcën, Rashkën dhe Mitrovicën, Ribaçen dhe Zubin Potokun në gjatësi totale prej 267 kilometrash, si dhe hekurudhat që lidhin zonat në Kosovë me Serbinë. Sipas gazetës, ende nuk është njoftuar për këtë takim nëse do të fillojë zhvillimi i ekspertizës për përdorimin e potencialit ujor të liqenit të Gazivodës, por kjo përndryshe është pjesë integrale e marrëveshjes nga Uashingtoni.
