Gazeta zvicerane Neue Zürcher Zeitung (NZZ) ka botuar një artikull të madh në të cilin shprehet se Ballkani nuk është vend i përshtatshëm për rekrutimin e terroristëve islamikë, por të këtilla janë shumë më tepër qytetet perëndimore. NZZ vëren se kontrolli shoqëror është shumë më i fortë në shoqëritë myslimane të Ballkanit, sesa në diasporën myslimane në Perëndim.
Shembulli i terroristit vjenez përmendet si më i freskëti.
Gazeta zvicerane vë në dukje se rreth një e treta e popullsisë në Ballkanin Perëndimor (Serbi, Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Maqedonia Veriore dhe Shqipëria) deklarojnë se janë myslimanë dhe se në disa vende shumica e popullsisë, por vetëm një pakicë janë kryesisht praktikues të një versioni tolerant të islamit suni. Shumë myslimanë në Ballkan, për shembull, konsumojnë alkool. Islami Ballkanik erdhi me pushtimet turke dhe për disa kohë përfaqësoi fenë shtetërore të Perandorisë Osmane.
Ndikimi i ekstremistëve është rritur që nga luftërat e viteve 1990
Pas vitit 1945, regjimet komuniste në Jugosllavi dhe Shqipëri kryen sekularizimin e thellë që uli më tej rolin e fesë në jetën publike. Disa kombe, ndërkohë, identifikohen më fort me fenë, të tilla si serbët dhe ortodoksia, boshnjakët dhe islami, por shqiptarët vazhdojnë të insistojnë në sekularizëm si një komb multi-konfesional, gjë që po i çon në konflikt me rritjen e ndikimit të islamit, shkruan NZZ.
Ndikimi i rrymave ekstreme të islamit në Ballkan filloi të rritet gjatë luftërave të viteve 1990 dhe kjo mund të shihet më së miri nga ndërtimi i xhamive që nuk përshtaten në arkitekturën tradicionale të Ballkanit. Ekstremistët fetarë, megjithatë, arritën të frenonin strukturat e vjetra dhe me kalimin e kohës ndikimi i Arabisë Saudite ra, duke rihapur hapësirën për ndikimin e Turqisë, e cila ushqen një variant më tolerant të Islamit që mbështetet në islamin Ballkanik.
Është më lehtë të rekrutosh terroristë në qytetet evropiane
Eksperti francez i Ballkanit Xavier Bougarel tregon se xhihadistët rekrutojnë mbështetësit e tyre nga Ballkani kryesisht midis të rinjve që i përkasin pakicës myslimane në Bullgari dhe Maqedoni dhe kanë suksesin më të madh midis diasporës myslimane në Perëndim, të tilla si Vjena ose Berlini.
Të ashtq. xhemate paralele në BeH, ku mblidhen selefistët, janë nën kontrollin e komunitetit islamik, policisë dhe mjedisit, duke kufizuar kështu ndikimin e tyre radikal, gjë që nuk ndodh në Perëndim.
"Gjithçka tregon se është më e lehtë të radikalizosh njerëzit në Perëndim sesa në vendet prej nga buron islami Evropian," thotë NZZ.
Konflikti midis gjeneratës së parë dhe të dytë të emigrantëve
Historiani dhe albanologu vjenez Robert Pichler thekson se në Perëndim ekziston një tjetërsim midis brezit prindëror të emigrantëve dhe pasardhësve të tyre, të cilët vetëm atëherë kënaqen në radikalizimin islamik. Brezi i dytë shpesh ndihet i nën-pranuar në shoqërinë në të cilën jetojnë, dhe ata gjithashtu mendojnë se nuk mund të përmbushin pritjet e prindërve të tyre. Pichler e përshkruan këtë mekanizëm si më poshtë: në vend që të jenë fëmijë i gasterbajterëve që nuk bien në sy nga Ballkani, ata mund të bëhen pjesë e një rrjeti global që lufton për islamin.
Të rinjtë gjithashtu tërhiqen nga emocionet që vijnë nga përkatësia në grupe të vogla, sekrete dhe puna ilegale.
Nga ana tjetër, shkencëtari politik francez Olivier Roy, hulumtoi biografitë e terroristëve islamikë nga Evropa dhe vuri në dukje se radikalizimi ndodh përmes internetit, jo gjithmonë në kontakt të drejtpërdrejtë me një grup terrorist siç është ISIL-i. Ndërhyrja në milje të krimit të vogël gjithashtu ka një ndikim të madh.
"Terroristët vijnë nga skajet e jetës muslimane" në Evropë, beson shkencëtari politik Roy. Kjo është arsyeja pse shoqëritë myslimane në Ballkan nuk janë vende të përshtatshme për rekrutimin e terroristëve, ndërsa qytetet perëndimore janë, përfundon NZZ.
