Nisin diskutimet për draftin e Asociacionit të FES, ja kush janë pjesëmarrës

Organizata gjermane, Friedrich-Ebert- Stiftung (FES) në partneritet me Institutin Evropian për Paqe (EIP), ka prezantuar të hënën një draft-statut të Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë.

Sipas këtij draft-statuti, Asociacioni do të jetë si person juridik i themeluar në përputhje me Kushtetutën dhe sistemin juridik të Kosovës.

Aty theksohet se Asociacioni/Bashkësia do të ketë simbolet e veta zyrtare, duke përfshirë stemën dhe flamurin, të cilat do të dizajnohen nga Bordi i Asociacionit/Bashkësisë në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe Ligjin për Qeverisje Lokale.

Drafti në tërësi ka 26 faqe, ndërsa në vijim janë disa nga pikat e tij.

6. Asociacioni/Bashkësia do të jetë e hapur për çdo komunë tjetër me kusht që anëtarët të jenë dakord. Vendimi për pranimin e një anëtari të ri të Asociacionit/Bashkësisë do të merret me shumicë të thjeshtë të delegatëve të Kuvendit të saj.

7. Asociacioni/Bashkësia mund të shpërbëhet vetëm me vendim të Kuvendit të saj të miratuar me 2/3 e shumicës së anëtarëve të saj. Në rast se vendimi për shpërbërjen merret nga Kuvendi i Asociacionit/Bashkësisë, shpërbërja e Asociacionit/Bashkësisë bëhet nga Qeveria. Asetet e Asociacionit/Bashkësisë shpërndahen sipas vendimeve të Kuvendit të Asociacionit/Bashkësisë.

8. Anëtarët e Asociacionit/Bashkësisë kanë të drejtë të përjashtojnë një ose më shumë komuna nga anëtarësimi me vendim të Kuvendit të saj të miratuar me 2/3 e shumicës së anëtarëve të saj.

5. Gjatë kryerjes së pasqyrës së plotë në fushën e kujdesit parësor dhe sekondar shëndetësor dhe social, Asociacioni/Bashkësia do t'i përmbahet plotësisht Kushtetutës dhe sistemit juridik të Republikës së Kosovës.

Kryerja, koordinimi dhe lehtësimi i aktiviteteve të kërkimit dhe zhvillimit. Në përmbushjen e këtij objektivi dhe përveç aktiviteteve kërkimore-zhvilluese të përshkruara më sipër, Asociacioni/Komuniteti do të kryejë çdo aktivitet tjetër kërkimor-zhvillimor që konsiderohet i nevojshëm nga komunat pjesëmarrëse, siç mund të jetë e rëndësishme për nevojat e tyre individuale ose ato që kanë të bëjnë me bashkëpunimin ndërkomunal.

i. Të promovojë, të shpërndajë dhe të mbrojë çështje me interes të përbashkët të anëtarëve të saj dhe t'i përfaqësojë ata, duke përfshirë edhe tek autoritetet qendrore. Në përmbushjen e këtij objektivi dhe përveç skicave të aktiviteteve sipas objektivave të mësipërme, Asociacioni/Bashkësia do të promovojë dhe avokojë çështje me interes të përbashkët të anëtarëve të saj dhe t'i përfaqësojë ato pranë autoriteteve qendrore, siç kërkohet nga anëtarët. Në përmbushjen e këtij funksioni, Asociacioni/Bashkësia nuk do të cenojë apo anashkalojë kompetencat dhe kanalet e komunikimit, raportimit dhe bashkëpunimit të komunës në mes të komunave dhe autoriteteve qendrore ose ndërmjet banorëve dhe autoriteteve qendrore të parashikuara me Kushtetutë dhe ligj.

j. Ofron shërbime për anëtarët e saj në përputhje me ligjin e Kosovës. Në përmbushjen e këtij objektivi dhe përveç shërbimeve të përshkruara më lart, Asociacioni/Bashkësia do të ofrojë shërbime të tjera që mund të kërkohen nga anëtarët e tij ose shoqatat e komuniteteve lokale të komunave pjesëmarrëse, në përputhje me ligjet e sistemit juridik të Kosovës pa cenuar apo anashkaluar kompetencat dhe kanalet e komunikimit, kanalet e raportimit dhe bashkëpunimit ndërmjet komunave dhe autoriteteve qendrore ose ndërmjet banorëve dhe autoriteteve qendrore.

k. Të vlerësojë ofrimin e shërbimeve publike për anëtarët dhe banorët e tyre për të mbështetur Asociacionin/Bashkësinë në formimin e pozicioneve me interes të përbashkët për pjesëmarrjen në punën e autoriteteve qendrore. Për kryerjen e këtij funksioni, Asociacioni/Bashkësia ka të drejtë të kërkojë informacion zyrtar nga komunat dhe autoritetet qendrore relevante për vlerësimin e ofrimit të shërbimeve publike. Këto vlerësime do të përdoren për udhëzime për autoritetet komunale dhe institucionet qendrore në lidhje me përmirësimet në ofrimin e shërbimeve publike, si dhe për formulimin e qëndrimeve të interesave të përbashkëta të anëtarëve të saj ose banorëve të tyre në pjesëmarrjen në punën e autoriteteve qendrore sa i përket çështjeve që lidhen me shërbimet publike.

1. Kryerja e monitorimit sipas nevojës për zbatimin e objektivave të tij. - Në përmbushjen e objektivit të saj monitorues, Asociacioni/Bashkësia do të ketë:

h. të drejtën për të kërkuar informacion zyrtar nga anëtarët e tij në të gjitha fushat që mbulohen nga objektivat e tij të listuara më sipër.

m. Të vendosë marrëdhënie dhe të hyjë në marrëveshje bashkëpunimi me asociacionet tjera të komunave, vendore, rajonale dhe ndërkombëtare, relevante për përmbushjen e objektivave të saj dhe në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet përkatëse të Kosovës.

n. Të ofrojë lëndë dhe këshilla ligjore për bashkitë pjesëmarrëse dhe autoritetet qendrore në lidhje me çështjet e pazgjidhura në kryerjen e ndërhyrjeve legjislative, buxhetore, administrative ose politike që kanë të bëjnë me zbatimin e marrëveshjeve për normalizimin e marrëdhënieve. Me kërkesë të qartë të Qeverisë së Kosovës ose një autoriteti tjetër qendror të mandatuar, Asociacioni/Bashkësia, në përputhje me qeverisjen e brendshme demokratike, mund të formojë komisione të posaçme, vetë ose së bashku me autoritetet qendrore, për lehtësimin e zgjidhjeve administrative që kërkohen për këtë zbatim, si verifikimi i diplomave dhe certifikatave. Ky nen mund të zbatohet edhe për çështjet e hapura ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë, siç janë pranimi i ndërsjellë i certifikatave fitosanitare dhe çështje të ngjashme me rëndësi për lëvizjen e lirë të njerëzve dhe tregtinë.

1. Në përmbushjen e objektivave të tij, Asociacioni/Bashkësia nuk do të cenojë apo anashkalojë autoritetin dhe kompetencat e parashikuara me kushtetutë dhe me ligj të bashkive pjesëmarrëse dhe në asnjë mënyrë nuk do të zëvendësojë apo cenojë marrëdhëniet e parashikuara me kushtetutë dhe ligjore ndërmjet autoriteteve qendrore dhe lokale në Republikën e Kosovës.

Struktura organizative - Neni 6 1. Asociacioni/Bashkësia do të ketë këto organe: - Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë; - Kryetarin e Asociacionit/Bashkësisë; - Nënkryetarin e Asociacionit/Bashkësisë; - Këshillin e Asociacionit/Bashkësisë; - Bordin e Asociacionit/Bashkësisë; - Zyrën e Ankesave të Asociacionit/Bashkësisë.

2. Numri i përfaqësuesve të Kuvendit përcaktohet nga numri i përfaqësuesve në kuvendet e komunave pjesëmarrëse në raport 10 me 1. Secila komunë pjesëmarrëse delegon një përfaqësues në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë për secilën nga dhjetë ulëset e kuvendit komunal.

3. Delegatët në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë zgjidhen nga kuvendi përkatës komunal me propozim të kryetarit të komunës.

Neni 1

1. Asociacioni/Bashkësia është subjekt juridik i themeluar në përputhje me Kushtetutën dhe sistemin juridik të Republikës së Kosovës.

2. Statuti i Asociacionit/Bashkësisë është akti më i lartë juridik i Asociacionit/Bashkësisë.

3. Statuti do të miratohet nga kuvendi themelues i Asociacionit/Bashkësisë i përbërë nga anëtarët e votuar të kuvendeve komunale të komunave pjesëmarrëse në përputhje me Ligjin për Ratifikimin e Marrëveshjes së Parë dhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Statuti do të miratohet me akt juridik të Qeverisë së Kosovës dhe do të marrë fuqinë e rregullimit qeveritar sipas sistemit juridik të Kosovës pas shqyrtimit nga Gjykata Kushtetuese.

4. Kuvendi i Asociacionit/Bashkësisë është organi përgjegjës për ndryshimet e Statutit.

5. Asociacioni/Bashkësia përbëhet nga këto dhjetë (10) komuna dhe përfaqëson interesat e tyre dhe të banorëve të tyre. Anëtarësimi në Asociacion/Bashkësi është vullnetar. Procedurat për anëtarësim shtesë, largim nga anëtarësimi dhe shpërbërja e Asociacionit/Bashkësisë përcaktohen me këtë Statut.

6. Asociacioni/Bashkësia nuk do të zëvendësojë apo zvogëlojë të drejtat dhe interesat e komuniteteve në Republikën e Kosovës, siç janë të përcaktuara në Kushtetutën e saj dhe të parapara me sistemin juridik.

Neni 2

2. Emrat zyrtarë të këtij subjekti juridik janë: “Asociacioni/Bashkësia e Komunave në Republikën e Kosovës në të cilën Komuniteti Serb i Kosovës është shumicë”, “Bashkësia e Komunave në Republikën e Kosovës në të cilën komuniteti serb i Kosovës është në shumicë”, dhe “Asociacioni i Komunave në Republikën e Kosovës në të cilat komuniteti serb i Kosovës është shumicë”. Të tre emrat zyrtarë i referohen personit juridik të krijuar me këtë Statut. Në këtë Statut, emërtimi Asociacion/Bashkësi do të thotë të gjithë ose cilindo nga emrat zyrtarë.

Organet zyrtare të Kosovës ose përfaqësuesit e Asociacionit/Bashkësisë kanë të drejtë t'i referohen me cilindo nga tre emrat zyrtarë.

Neni 4

1. Në përmbushjen e Objektivave të tij, Asociacioni/Bashkësia nuk do të cenojë apo anashkalojë autoritetin dhe kompetencat e parashikuara me kushtetutë dhe me ligj të komunave pjesëmarrëse dhe në asnjë mënyrë nuk do të zëvendësojë apo minojë marrëdhëniet e parashikuara në mënyrë kushtetuese dhe ligjore ndërmjet autoriteteve qendrore dhe lokale në Republikën e Kosovës.

IV. Marrëdhëniet me autoritetet qendrore

Neni 15

1. Asociacioni/Bashkësia do të angazhohet me autoritetet qendrore të Kosovës në bazë të bashkëpunimit të ndërsjellë dhe shkëmbimit të informacionit, në frymën e promovimin e demokracisë dhe multietnicitetit, dhe në përputhje me sistemin ligjor të Kosovës.

2. Asociacioni/Bashkësia do të promovojë interesat e komuniteteve dhe banorëve të komunave pjesëmarrëse, në mirëbesim dhe në frymën e multietnicitetit gjithëpërfshirës.

3. Asociacioni/Bashkësia mund të ofrojë udhëzime, këshilla teknike dhe juridike për komunat e saj pjesëmarrëse në lidhje me të drejtat e tyre të parashikuara me kushtetutë dhe me ligj për propozimin e legjislacionit.

4. Në marrëdhëniet me autoritetet qendrore, Asociacioni/Bashkësia gjithashtu mund të ofrojë këshilla dhe ekspertizë teknike në hartimin e legjislacionit sipas normave të përcaktuara ligjore të Kosovës. Asociacioni/Bashkësia mund të marrë pjesë në seancat dëgjimore publike në lidhje me legjislacionin e ri ose ndryshimet në legjislacionin ekzistues. Asociacioni/Bashkësia mund të ftohet nga Qeveria ose Kuvendi i Kosovës për të ofruar këshilla në hartimin e legjislacionit që ka të bëjë me qeverisjen lokale, të drejtat e komuniteteve, apo ndonjë fushë të mbuluar nga Objektivat e Asociacionit/Komunitetit.

5. Asociacioni/Bashkësia do të ketë të drejtë të inicojë apo të marrë pjesë në procedurat para gjykatave kompetente në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet përkatëse të Kosovës.

6. Asociacioni/Bashkësia mund të iniciojë procedurë para Gjykatës Kushtetuese vetëm kur Asociacioni/Bashkësia si person juridik mund të pretendojë të jetë viktimë e shkeljes së të drejtave dhe lirive të saj themelore të garantuara me Kushtetutë në kuptim të nenit 113.7 të Kushtetutës.

7. Asociacioni/Bashkësia do të ketë të drejtë të emërojë përfaqësues në organet kompetente të autoriteteve qendrore, duke përfshirë Këshillin Konsultativ për Komunitete.

8. Asociacioni/Bashkësia do të ketë të drejtë të ketë qasje dhe informacion nga autoritetet qendrore në përputhje me ligjin e Kosovës.

9. Duke vepruar në emër të Asociacionit/Bashkësisë, katër kryetarët e komunave të veriut të Kosovës – përderisa të gjithë janë anëtarë të Asociacionit/Bashkësisë – do t'i ofrojë Ministrisë së Punëve të Brendshme të Kosovës një listë të kandidatëve për nominim për Komandant Rajonal të Policisë së Kosovës, siç është specifikuar në nenin 9 të Marrëveshjes së Parë të Ratifikuar.

Dispozitat e përgjithshme dhe përfundimtare

Neni 18

1. Brenda një viti nga miratimi i Statutit të Asociacionit/Bashkësisë, rishikimi i zbatimit të tij do të bëhet nga Qeveria. Në rast të mosmarrëveshjeve ndërmjet Qeverisë dhe Asociacionit/Bashkësisë që rezultojnë nga shqyrtimi, Qeveria do ta referojë çështjen në Gjykatën Kushtetuese. Përveç nëse parashikohet ndryshe nga rregullat apo procedurat zyrtare të Gjykatës Kushtetuese, Asociacioni/Bashkësia do të ketë të drejtën e përfaqësimit të argumenteve të saj në rast të shqyrtimit nga Gjykata Kushtetuese.

2. Në asnjë aspekt të objektivave, politikave, rregullave të procedurës, vendimeve, politikave apo aktiviteteve të tij, Asociacioni/Bashkësia nuk do të cenojë apo anashkalojë autoritetin dhe kompetencat e parashikuara me kushtetutë dhe ligj të komunave pjesëmarrëse dhe në asnjë mënyrë nuk do të zëvendësojë apo minojë marrëdhëniet e parashikuara kushtetuese dhe ligjore në mes të pushtetit qendror dhe atij lokal në Republikën e Kosovës.

3. Sa herë që është e nevojshme dhe në përputhje me Kushtetutën dhe sistemin ligjor të Kosovës, komunat pjesëmarrëse do të miratojnë procedurat e tyre për efektin e pasojave të anëtarësimit të tyre në Asociacion/Bashkësi.

Organizata gjermane, Friedrich-Ebert- Stiftung (FES) në partneritet me Institutin Evropian për Paqe (EIP) ka publikuar një draft-statut të Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. Me ç’rast u tha se drafti është hartuar në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Sipas draftit, asociacioni do të ketë simbolet e veta të dizajnuara nga bordi i Asociacionit në përputhje me ligjet dhe me Kushtetutën e Kosovës.

Drafti përmban shtatë kapituj dhe aktualisht është i disponueshëm vetëm në gjuhën angleze.

“Pikënisje për diskutime, asgjë më pak apo më shume, ky është vetem starti. Duhet të bëjmë përpjekje, gjatë këtij procesi te normalizimit të mardhëdhënieve ka pasur shumë raste që është dashur të bëhen drafte të shpejta. Objektivi ynë ka synim lehtësimin e diskutimeve duke u bazuar në propozimin konkret. Nuk ka pasur shumë progres, deri sot askush nuk ka prezantuar një propozim konkret”, ka thënë Rene Schlee nga Friedrich-Ebert-Stiftung.

Egzon Osmanaj nga FES ka thënë se hartimi i draftit ka filluar më intensivisht në pjesën e dytë te vitit 2022 dhe se është punë ekskluzive e punës se organizatës FES në partneritet me EIP.

“Qëllimi është të kontribuojnë për të ndihmuar procesin e normalizimit ndëmrjet dy vendeve. Pjesa më e madhe e procesit është bërë jashtë syve të publikut me qëllim që kontribuuesit me u ndje të lirë dhe pa presion që të ofrojnë idetë e tyre, në mënyrë të pandikuar”, ka thënë ai.

“Siç e dini ideja e formimit vjen nga marrëveshje e vitit bitit 2013, pastaj e specifikuar në vitin 2015. Vendimi i Gjykatës Kushtetuese e kishte konstatuar që asociacioni duhet të themelohet por në përputhje me frymën e kushtetuese. Këto tri elemente kanë qenë bazamenti i punës sonë. Drafti është bazuar në terminologjinë ekzistuese të kuadrit ligjor dhe Kushtetutës së Kosovës. Ka për qëllim të adresojë një problematikë që na ka përcjellë për vite dhe nuk duhet të shihet me ndonjë tendencë apo prapavijë tjetër”, ka shtuar ai.

Në këtë diskutim ka marrë pjesë edhe Sami Kurteshi nga Lëvizja Vetëvendosje.

“U tha që nuk është një etnike, por nuk u dëgjua për ndonjë komunitet tjetër përveç komunitetit serb, nëse nuk është një-etnike, pse nuk u tha askund që kemi goranë, turq…”, ka thënë Kurteshi.

“Cila është baza e këtij teksti në këto dokumente. Dokumentet që kanë karakter ndërkombëtarë duhet të kenë një bazë në dokumentet ndërkombëtare”, ka shtuar ai.

Publikimi i këtij drafti po bëhet një ditë para diskutimit për Asociacionin në Ambasadën Amerikane në Prishtinë, ku kjo e fundit ka ftuar përfaqësues të shoqërisë civile, qeverisë e përfaqësuesve politikë që të diskutojnë për ketë temë.