Çdo vit, 100 mijë shqiptarë i provojnë shanset e tyre për një jetë më të mirë duke hyrë në lotarinë për Kartën e Gjelbër Amerikane, ndërsa fqinjët e tyre duken më pak të interesuar.
47-vjeçarja Adela filloi të besonte në “ëndrrën amerikane” 21 vjet më parë. Në një kohë kur shumë shqiptarë po emigronin në vendet fqinje si Greqia dhe Italia, ajo kishte hedhur sytë në një kontinent tjetër.
Kështu, në vitin 1996, ajo dhe motra e saj kërkuan për herë të parë Programin e Vizave të Diversitetit Amerikan, i njohur ndryshe si “Lotaria për Kartën e Gjelbër Amerikane”. Dhe pas vetëm një viti motra e saj fitoi, duke lundruar me familjen e saj në SHBA sa më shpejt që mundi.
“Isha e lumtur për motrën time dhe pasi u largua ajo, unë u angazhova për të marrë pjesë në lotari. Në krye të ëndrrës sime amerikane, shtova edhe një dëshirë të madhe, të bashkohem me të”, tha ajo për BIRN.
“The Diversity Immigrant Visa Program” u krijua në bazë të Aktit të Emigracionit të SHBA-së të vitit 1990 që u jep fituesve dhe familjeve të tyre mundësinë e qëndrimit të përhershëm.
Çdo vit, Departamenti Amerikan i Shtetit ndan 50,000 viza rezidente të përhershme në një përpjekje për të hapur vendin e origjinës të emigrantëve amerikanë në një gamë më të ndryshme. Programi zgjedh në mënyrë eksplicite aplikantët që vijnë nga vendet me shkallën më të ulët të emigracionit në pesë vitet e fundit.
Shorti hapet për aplikimet online në tetor dhe nëntor çdo vit, me përgjigjet e para të rishikuara në majin e vitit të ardhshëm.
Ashtu si Adela, shumë shqiptarë ndjekin ëndrrën e tyre për një jetë më të mirë përmes lotarisë DV. Dhe numri rritet çdo vit, duke e bërë Shqipërinë burimin më të madh të aplikantëve në Ballkan.
Të dhënat më të fundit të publikuara nga Departamenti i Shtetit tregojnë se në vitin 2015 afro 200 mijë njerëz aplikuan nga Shqipëria prej pothuajse 14.5 milionë aplikacione nga e gjithë bota.
Nga viti 2007 deri në vitin 2014 numri i aplikantëve shqiptarë u rrit nga 87,189 në 173,012.
Dhe kur këto të dhëna krahasohen me pjesën tjetër të Ballkanit, dallimet janë të mëdha. Në vitin 2015 vetëm 27,385 serbë aplikuan, pothuajse 34,000 kërkesa erdhën nga Maqedonia, 6,379 nga Kroacia, më shumë se 12,000 nga Bosnja, afër 19,000 nga Kosova dhe 1,623 nga Mali i Zi.
Por më tej në lindje numrat rriten me më shumë se 70 mijë rumunë që aplikuan në të njëjtin vit, ndërsa në jug më shumë se 90 mijë bullgarë po ndiqnin ëndrrën.
Rezultati për numrin e madh të kërkesave shqiptare është parë në zyrat e vogla të përkthimit, noterët dhe agjencitë turistike të përmbytura në tetor dhe nëntor, ku ata ofrojnë plotësimin e aplikacioneve për një tarifë të vogël.
Në Tiranë, për shembull, një ëndërrimtar shqiptar për SHBA mund të ketë të kryer aplikimin me vetëm 500 lekë ose 3.7 euro.
Një përkthyes, i cili nuk donte të identifikohej, tha për BIRN se shumë njerëz vijnë tek ai për të mbushur shënimet e tyre, sepse e gjithë procedura është shumë e vështirë për tu bërë në internet nga vetë ata.
Ai e konsideron tarifën simbolike dhe ai tha se e ofron atë si një shërbim për të ndihmuar njerëzit që, në disa raste, nuk kanë një kompjuter në shtëpi.
Studiot e fotografive gjithashtu shohin më shumë njerëz në dyert e tyre gjatë atyre muajve të cilët kërkojnë fotografi digjitale në të njëjtën madhësi të kërkuar nga autoritetet amerikane. Ata do ta bëjnë atë për 1.5 euro.
Albani, një 26 vjeçar i papunë, i diplomuar në financa tha për BIRN se ai aplikoi sepse nuk mund të shohë një të ardhme në Shqipëri.
“Unë kam aplikuar për katër vjet me radhë sepse kam ëndrra amerikane. Kam gjetur se nuk kam vend në një vend ku duhet të bashkohesh me një parti politike për të marrë një vend pune. Në të njëjtën kohë, pagat e sektorit privat janë aq të ulëta sa nuk mund të sigurosh një jetesë normale”, tha ai.
Ai beson se në SHBA, puna e madhe e njerëzve paguhet dhe madje edhe një punë e rregullt mund t’ju japë një standard të mirë jetese.
Xhuliana, 22-vjeçarja e diplomuar në Komunikim ka aplikuar çdo herë në katër vitet e fundit për gati të njëjtat arsye.
“Dua mundësi të reja për jetën time, si një punë më e mirë, rrogë dhe një jetë më të mirë në përgjithësi”, tha ajo për BIRN.
Ndërsa shumë mendojnë se sasia e madhe e aplikacioneve vjen nga një ekonomi e dobët me normat e papunësisë së të rinjve që arrijnë më shumë se 26 për qind, të tjerë besojnë se shumë shqiptarë vetëm po provojnë shanset e tyre.
“Unë mendoj se shumë njerëz vetëm aplikojnë në mënyrë që ata të mund të marrin një pasaportë të dytë, është shumë e përshtatshme për të mbajtur atë amerikane, për këtë unë mendoj se shqiptarët janë të zgjuar, nuk kushton asgjë për të aplikuar, prandaj pse jo?” tha përkthyesi për BIRN.
Dhe shanset për të fituar? Në vitin 2015, 2 mijë e 946 emra shqiptarë fituan një biletë për ëndrrat e tyre. Por numri i atyre që kanë marrë vizën është në të vërtetë shumë më i lartë, me shumë pjesëmarrës që marrin vendbanim të përhershëm për të gjithë familjen e tyre.
Ndërkohë, Adela ka marrë pjesë në lotari që kur ishte e vetme dhe tani është nënë e një vajze 9-vjeçare. Por ajo nuk e ka humbur shpresën.
“Unë nuk do të ndalem së aplikuari tani, jo vetëm për hir të vetvetes, por sepse dua ta rris vajzën time në një vend më të mirë”, tha ajo.
