Më 5 Nëntor, sanksionet amerikane synojnë të godasin zemrën ekonomike të Republikës Islamike- eksportin e energjisë. Nga kjo ditë ndalen bizneset e ndryshme në shoqëritë iraniane të naftës, shkruan DW. Edhe sigurimet e të gjitha llojeve janë të ndaluara, edhe ato të transporteve të naftës. Në të njëjtën kohë do të shtohen edhe sanksionet për sektorin financiar. Kështu do të ndalohen të gjitha transaksionet financiare me Bankën Qendrore Iraniane dhe banka të tjera iraniane. Presidenti Trump i ka quajtur këto sanksione "më të ashprat e të gjitha kohërave". Eksporti iranian i naftës duhet të zerohet, sipas vullnetit të qeverisë amerikane. Edhe nëse kjo nuk arrihet plotësisht, çdo lloj kufizimi i ri eksportit të naftës do të ishte i dhimbshëm për Iranin. 80% e të ardhurave shtetërore të Iranit e kanë origjinën në shitjen e naftës.
Cilat sanksione janë në fuqi?
Pas daljes së njëasnhme të SHBA nga marrëveshja atomike- Joint Comprehensive Plan of Action, shkurt JCPOA, SHBA u vendosi afate partnerëve të Iranit për të reduktuar bizneset e tyre. Afati i parë prej 60 ditësh përfundoi më 6 gusht. Pas kësaj Iranit iu bllokua mundësia e akcesit tek dollari amerikan. Edhe industri të tjera të rëndësishme iraniane si ajo e automobilëve dhe qilimëve u vendosën nën sanksione. Afati i dytë merr fund më 5 Nëntor.
Cili është qëllimi i sanksioneve ?
Sipas qeverisë amerikane me sanksionet duhet të ushtrohet „maksimalisht presion ndaj Iranit. Sekretari i Departamentit Amerikan të Shtetit, Mike Pompeo në një fjalim më 21 Maj paraqiti një listë me 21 kërkesa që duhet të përmbushen për të mënjanuar sanksionet. Irani duhet të dorëzojë programin e tij të raketave, të mos mbështesë më „grupet terroriste në Lindjen e Mesme," përfshirë edhe Hizbollahët, Hamasin dhe grupin Xhihadi Islamik Palestinez. Ky vend duhet të tërheqë të gjitha trupat nën komandon iraniane nga Siria, dhe kërkojë çmobilizimin e milicëve shiitë ne Irak.
Rrëzimi i qeverisë iraniane nuk është qëllim i shpallur zyrtarisht i sanksioneve. Por deklaratat e këshilltarit të presidentit amerikan për sigurinë, John Bolton të lenë të kuptosh se destabilizimi i Iranit dhe ndërrimi i regjimit në Teheran do të ishin të dëshiruara.
Parnerët e tjerë të marrëveshjes atomike, si Gjermania, Franca, Anglia, Kina dhe Rusia e kanë dënuar largimin e njëanshëm të SHBA nga marrëveshja atomike. Ata duan ta respektojnë marrëveshjen për të cilën u deshën 12 vjet të arrihej. Qëllimi marrëveshjes do të arrihej sipas tyre - pra mënjanimi i rrezikut që Irani të armatosej me armë nukleare. Qëndrimi politik i Iranit në rajon nuk ka qenë asnjëherë pjesë e marrëveshjes. Edhe Irani dëshiron të respektojë marrëveshjen. Por vetëm, nëse përfiton nga avantazhet që parashihte kjo marrëveshje. Këtu bënte pjesë edhe shkëmbimi ekonomik me vendin e dobësuar nga sanksionet. Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike rregullisht ka konfirmuar, se Irani i respekton kushtet e marrëveshjes atomike.
