Në një kohë kur qytetarët kanë nevojë për informacion të bazuar në fakte dhe të besueshme për të mbijetuar nga pandemia globale, reporterët po përballen me kërcënime të mëdha ndërsa raportojnë për krizën, thanë tre gazetarë të shquar gjatë një diskutimi të hënën.
“Gazetarët kanë mundësinë për të forcuar informacionin rreth shëndetit publik dhe të shpëtojnë jetë,” tha opinionisti i Washington Post, Jason Rezaian, i cili bëri më shumë se një vit në burg në Iran. “Ne nuk do të arrijmë të bëjmë një vaksinë, por ne jemi në gjendje t’i raportojmë këto informacione larg dhe gjerësisht.”
Rezaian, së bashku me Cilla Benko, drejtore e përgjithshme e Radios Suedeze, dhe Melinda Liu, shefi i zyrës së Pekinit për revistën Newsweek, nxorën në pah disa tendenca që dëmtonin lirinë e shtypit gjatë pandemisë.
Në shumë vende të botës, “politikanët [janë] duke u përpjekur të zvogëlojnë lirinë e mediave, duke u përpjekur ta shfrytëzojnë këtë si një mundësi për të ecur përpara me gjëra që ata do të donin të bënin gjatë gjithë kohës,” tha Benkӧ. Ajo vuri në dukje se, sipas një studimi të Institutit Ndërkombëtar të Shtypit (IPI), Evropa është përgjegjëse për një përqindje të madhe të shkeljeve të lirisë së shtypit të lidhura me COVID-19.
Nga më shumë se 160 shkelje të lirisë së mediave që IPI ka dokumentuar gjatë pandemisë, Evropa kryeson në dy llojet më të zakonshme të shkeljeve, sulmeve fizike dhe verbale dhe akuzat ligjore, përfshirë arrestimet. Benko, anëtare e bordit të Unionit Evropian të Transmetuesve, vuri në dukje se shkeljet po ndodhin në disa vende të Bashkimit Evropian që “dikur, të paktën një herë, respektonin lirinë e shtypit dhe fjalën e lirë”.
Benko tha se kishte të meta dhe nga ndërmarrjet e mediave, të cilat po përballen me tendosje financiare nga pandemia. “I gjithë modeli financiar ka rënë poshtë,” tha ajo dhe ka çuar në pushime nga puna dhe më pak reporterë që invesigojnë të fuqishmit.
Në Kinë, “qeveria po përdor teknologjinë për të krijuar një lloj ambienti” Big Brother “në media, duke rritur presionin,” tha Liu.
Ajo paralajmëroi se autoritetet e mbikëqyrjes së pajisjeve dhe softuerëve që përdorin për të gjetur virusin gjithashtu mund të përshtaten lehtësisht për të mbikëqyrur dhe publikun. Situata në Hong Kong po keqësohet gjithashtu, pasi hapësira për lirinë e mediave po “zvogëlohet dhe po zvogëlohet shpejt”, tha Liu. Kritikët e hapur të Kinës, siç është Apple Daily, mund të mos jenë në gjendje t’i mbijetojnë presioneve.
Është edhe më keq në Iran, tha Rezaian, ku “nocioni i një shtypi të lirë dhe të pavarur nuk ekziston”. Shumë gazetarëve të mirë “iu kanë mbyllur gojën dhe larguar nga organizatat e lajmeve për shkak të presioneve nga qeveria.” Si rezultat, ekziston “shumë informacion i keq” për koronavirusin, duke e lënë popullsinë në rrezik, tha ai. “Duket sikur mund të përballen me një valë të dytë të madhe sepse rihapën ekonominë.”
Vende të tjera, përfshirë Brazilin, Indinë dhe Turqinë, po bëjnë “rregulla emergjente” që pengojnë lirinë e shtypit, vuri në dukje Rezaian. Në SH.B.A., “askush nuk po thotë se nuk mund të raportojmë për gjëra të ndryshme,” tha ai. “Por kemi një komandant të përgjithshëm që merr një linjë shumë antagoniste ndaj gazetarëve.”
