Radioja “Jehona e shqipes” në Bruksel, tribuna e fjalës së lirë të korifejve të shqiptarisë…

Diaspora

Radioja “Jehona e shqipes” në Bruksel, tribuna e fjalës së lirë të korifejve të shqiptarisë…

Nga: Dukagjin HATA Më: 24 shtator 2020 Në ora: 12:45
Dukagjin Hata

Ende nuk kisha ardhur në jetë, kur një ndodhi e rrallë shkundi siprinën e qetësisë së rreme të epokës socialiste në ato vise vetmitare, duke zgjuar kërshërinë dhe sensin e filozofimit netëve vonë, në odat ku siteshin në sitë të hollë të gjitha të ndodhurat e asaj kohe. Vite më vonë, kjo histori kthehej e rikthehej në këto oda dhe sipas një konteksti të kodifikuar simbolik, jete e merrte mesazhe… 

Po ç’kishte ndodhur vallë?  

Në fund të viteve 50, një ngjarje bëri bujë dhe shkundi fort syprinën e keqkallaisur të agjitropit komunist, për gjoja lumturinë e popullit në epokën socialiste, duke nxjerrë në pah një realitet të dyzuar, mashtrues e denigrues, nga i cili njerëzit kërkonin të iknin me çdo çmim.  

Shtatë familje dibrane, nga një fshat i izoluar me emrin Blliçe, ku gazi i degës së punëve të brendshme qëndronte ditë e ditë, duke përgjuar jetën e atyre njerëzve të konsideruar armiq të regjimit, thyen klonin Stalinist shqiptar dhe ikën drejt botës së lirë. 

Më 12 Maj 1958, babai i themeluesit dhe sipërmarrësit të radios shqiptare “Jehona e shqipes” në Bruksel, Sakip Skepi, organizoi arratisjen më të madhe që ka ndodhur në Veri të Shipërisë, ku shtatë familje, gjithësej 26 veta, u arratisën nga portat e ferrit komunist, në kërkim të një modeli tjetër jete dhe dinjiteti. Pas një qëndrimi dhjetëvjeçar në ish Jugosllavi, familja Skepi përfundon në Belgjikë, ku vendoset përfudimisht.  

Kur familja Skepi shkeli në Bruksel, Sakipi ishte vetëm pesë vjeç dhe mezi e kuptonte gjithë përmasën e saj që kishte ndodhur, por i është fiksuar nga rrëfimet e babait ajo ikje në errësirë, ai makth gri që i shoqëronte si një flamë përndjekëse gjersa kaluan kufirin dhe këmba iu preku tokën jugosllave, ku do të niste një tjetër histori mundimesh e privimesh gjer në kalvar…  

Dihet jeta e trazuar e një emigranti, veçanërisht e një emigranti politik, që ka lënë prapa histori të trishta dyzimi e zhgënjimi, njerëz me të cilët nuk do të donte të ndahej, kujtime që përlotin çdo çast qepallat dhe nixisin reflektimin që nis në kufijtë mes dhimbjes dhe nostalgjisë. 

Për të ruajtur të pastër gjuhën, do të rrëfente më vonë Sakipi në një nga mediat shqiptare, ”në shtëpi flisnim veç shqip, me prindërit. Bisedat e shumta i bënim për vendlindjen. Në fakt, kur u arratisëm lamë dy motrat e mia atje, se ishin të martuara dhe nuk i merrnim dot. Kështu, malli për vendlindjen ishte shumë i madh”.  

Etja për gjuhën shqipe, që e kishin lënë prapa në mugtirën e një Golgote të trishtë, ku qenë kryqëzuar ëndrrat dhe dashuritë më të pastërta njerëzore, do të ishte një gravitet emocional konstant për Sakipin, gjersa e shtyu në ndërmarrjen më të guximshme e më fisnike të jetës së tij, themelimin në Bruksel të radios shqipe “Jehona e Shqipes”.  

“Ne si emigrantë politikë nuk kishim asnjë kontakt me Shtetin amë, shkruan Sakip Skepi. Ishte një epokë shumë e vështirë. Si të rinj që ishim, kishim nevojë të dinim se nga jemi, nga vinim e kështu e më radhë…i bënim shumë pyetje vetes tonë. E vetmja mënyrë me e gjet pak a shumë veten ishte që të shpreheshim. Radioja ishte mënyra më e mirë me u shpreh dhe me u interesu nga afër për vendin tonë, dhe mbi të gjitha, për identintetin dhe kulturën tonë. Kështu lindi idea e krijimit tê Radios “Jehona e Shqipes” në Bruksel. Falë mirëkuptimit që gjeta në Ministrinë e Kulturës Frankofone të Belgjikës, ky vullnet u realizua me 20 Shkurt 1986 e që vazhdon edhe sot”. 

Asnjë lloj Edeni nuk e përmbush njeriun nëse ndihet i ndarë përgjysëm, siç ndihej Sakipi dhe familja e tij, që kishin lënë në atdheun e pllakosur nga nata e delirit kriminal, dy mortat të pikëlluara, një pjesë të shpirtit të trazuar nga dhimbja.  

Një radio shqip, në një vend dashamirës, por gjithësesi të huaj, është më shumë se një ëndërr e guximshme.  

Para viteve ’90, komuniteti shqiptar në Belgjikë, si kudo në diasporën e vjetër, ishte i përçarë në fraksione politike, ekonomike dhe nën prirje e orientime të ndryshme ideologjike.  

Rrugëtimi i Sakipit në Bruksel drejt realizimit të kësaj aspirate ka qenë një përvojë e vështirë dhe plot sfida, me pengesa si nga autoritetet belge, ashtu dhe nga pjesë të komunitetit shqiptar; që sidomos pas valëve të reja emigruese më 1992, 1997 e më tej, po konturoheshin në mënyrë disi kaotike.  

Përkrahja nga autoritetët belge, nga Komuniteti Shqiptar, megjithë diversitetin që shkonte gjer në përçarje, gjithësesi aq i etur për të pasur një zë që të përcillte mesazhin e tyre jetëdhëns në dhera të huaj, ishin shtysa të forta që i dhanë drejtim dhe çuan drejt jetësimit këtë ëndërr të një të riu që vinte nga vendi i vogël ballkanik, me një botë të trazuar dhimbjeje, delikate dhe impresionuese njëherësh.  

Sakipi sjell ndër mend episodet e fillimit, jo vetëm vështirësitë e një nisme kaq të guximshme, por dhe sfidat gjer në infiltrim dhe depërtim të sigurimit të shtetit, me anë të disa elementëve të kompromentuar të diasporës dhe tentativa e tyre për t’i vënë shkopinj nën rrota, rrekja për ta penguar radion e porsakrijuar.  

Të gjitha këto mbetën pas si hije të një të kaluare të trishtë dhe çdo gjë u normalizua, vetëm kur ra Muri i Berlinit dhe u shemb diktatura në Shqipëri, çfarë bëri të merrnin frymë lirisht jo vetëm shqiptarët në trungun amë, por gjithë hapësirat etnike të shqiptarisë dhe veçanërisht disapora e vjetër shqiptare, diaspora politike. 

“Ardhja e mërgimtarëve të rinj, pas viteve ‘90, solli brumë të ri mes nesh, thotë Sakipi. Solli gjuhën dhe kulturën për të cilat kishim aq shumë nevojë. Kështu, dhe komuniteti ynë u shtua dhe pasurua”. 

Radioja e nisi punën me një grup të vogël prej 7 vetave, ku mund të veçojmë të ndjerin Idriz Basha, Gani Sheta, Ali Islamaj, Durak Duraku, Avni Islamaj, Naim Likaj dhe Saki, ideatori dhe drejtuesi I kësaj radioje. Më vonë, këtij grupi do ti bashkohej dhe bashkëshortja e Idriz Bashës, Kimete Basha –Mitrovica. 

Komunikimi i ngrohtë dhe inkurajues i Skepit me gazetarët dhe bashkëpunëtorët, bëri që të vinin shumë emra të nderuar të gazetarisë dhe mediave radifonike, të cilët punonin me kohë të pjesëshme, por me përkushtim të plotë, që t’i jepnin radios fytyrën e mallit dhe mesazheve më kuptimplote të botës shqiptare, në një vend të huaj, por mjaft mikpritës dhe me vlera të larta intregruese dhe emancipuese.   

Në çdo hap të hedhur me kujdes dhe kurajë njëherësh, Sakipi ka ndjerë peshën e rritjes së kësaj radioje, që i dha frymën e tij dhe mjaft shpejt u bë aq e dashur për gjithë diasporën shqiptare në botë. Në valët e radios “Jehona e Shqipes”, sidimos pas viteve 90 të hapjes së madhe, kanë folur shumë përsonalitete. Para vitit 90, për shkak të kufizimeve të kohës, ka folë ish Pretendenti i fronit Shqiptar Leka ZOGU I, personalitete të respektuar, si Mentor ÇOKU dhe Sami Repishti. Gjithashtu bashkëpunimi me regjisoren Liria Begeja në realizimin e filmit të parë, me tematik shqiptare jashtë vendit “Prill i Thyer” në Korsikë, me artistë të ardhur nga Kosova dhe Franca, përbën një kulm të vepritarisë së kësaj radioje.  

“Me shembjen e Murit të Berlinit, -rrëfen Sakipi, -në studion e “ Jehona e Shqipes” kanë ardhur përfaqësues të televizioneve të njohur perendimore, si Televizioni kryesor belg “RTBF”. Gjithashtu veprimtaria jonë është pasqyruar disa herë në edicionin e lajmeve qëndrore. Nder shumë të madh na ka bërë edhe Televizioni francez “TF1 “( Talevizioni Numër 1 në Europë ) Ata na erdhën në studio dhe dhanë kronikën mbi radion tonë në edicionin qëndror të lajmeve në orën 20h dhe 23h”. 

Radioja e drejtuar nga z. Skepi ishte i vetmi burim për të ndjekur një pasqrim real dhe të paretushuar të lajmeve nga Shqipëria, për zhvillimet politike dhe kazanin e revoltës popullore në vlim e sipër, që pritej të shpërthente nga dita në ditë.  

Pas rënies së mitologjisë diktaoriale dhe hapjes së Shqipërisë e deri sot radioja ka sjellë zërat impresionmues të personaliteteve më të spikatur të Artit e Politikës,ku mund të veçohen Ismail KADARE, Dom SIMON JUBANI, Dom LUSH GJERGJI ( Prift dhe themelues i Shoqatës bamirëse në fund të viteve 80 “Nanë Tereza” në Kosovë ) Timo Flloko, Mirush Kabashi, Arif Vladi, Liri Rasha, Merita Halili, Zef Dede, Tefta Radi, Saimir Kumbaro, Isa Qosje, regjisorë nga Kosova dhe shumë e shumë të tjerë”… 

Sakipi e nisi udhëtimin e tij të jetës me familjen e tij nga barku i ferrit Stalinist dhe arriti të jetë një model i suksesit shqiptar në Perëndim, një intelektual me kulturë të gjërë dhe përkushtim atdhetar, një sponsor i letërsisë, artit dhe kulturës kombëtare që lëvrohet në Perëndim, kreysisht në Bruksel, ku morën udhë ëndrrat e tij dhe të një “brezi të mallkuar”, që gjeti ”Edenin” e premtuar në një nga metroplet më dinamikë dhe impresionues të Perëndimit, me një radio që flet shqip dhe përcjell mesazhe panshqiptare…

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat