Schwartz godet Serbinë: Marrëveshja e Dejtonit - sigurimi jetësor për vrasësit e kriminelët

Evropë

Schwartz godet Serbinë: Marrëveshja e Dejtonit - sigurimi jetësor për vrasësit e kriminelët

Nga: D.G. Më: 21 shtator 2020 Në ora: 11:09
Nënshkrimi i Marrëveshjes së Dejtonit

Që Bosnja të heqë qafe problemin, së pari duhet të heqë qafe Marrëveshjen e Dejtonit, shkruan Stefan Schwartz, ish-deputet gjerman që ndiqte nga afër luftën në Bosnjë, në tekstin e autorit për Dë. Ai i bën thirrje Angela Merkelit.

Angela Merkelit, lufta në Bosnjë, duke shkaktuar pafuqi, mosbesim dhe zemërim te të gjithë, i ka lënë përshtypje të pshlyeshme. Disa ditë më parë, ajo kërkoi "më shumë ndjeshmëri" për Bosnjën dhe Ballkanin. Javën e kaluar, duke iu referuar krizës së fundit (refugjatëve), ajo foli për "situatën e keqe" në Bosnjë.

Kancelarja është përpjekur në mënyrë të pasuksesshme në disa raste për të prerë nyjet Gordiane në Ballkan. Pse po dështohet në Bosnjë për më shumë se 25 vjet? Kush, ose më mirë, çfarë bllokon çdo përparim? Çfarë i bën njerëzit të dëshpëruar dhe të largohen nga vendi?

Një nga arsyet është se Evropa, madje edhe Gjermania, nuk po përballet me shkaqet e situatës aktuale në Bosnjë. Nuk ka vullnet për t'u marrë me gabimet e veta.

Shkaku i situatës në Bosnjë nuk është, siç pretendojnë cinikët, se vendi është paralizuar nga shumë nacionalizëm. Propagandashtë propagandë.

Problemi është toleranca ndërkombëtare ndaj vrasësve dhe kriminelëve të luftës. Dhe sigurimi i tyre jetësor quhet Marrëveshja e Dejtonit.

Edhe gjatë referendumit të vitit 1992, kur isha në Bosnjë për herë të parë si vëzhgues, ekstremistët ishin të pranishëm atje. Serbët e Bosnjës u kërcënuan nga ekstremistët për t'i penguar që të shkojnë në referendum. Pasi 90 përqind e popullsisë vendosi për pavarësi, gjërat u bënë edhe më radikale. Paramilitarët armatosur të Karaxhiqit na mbajtën peng në hotelin Holiday Innnë Sarajevë.

Vetëm pas presionit të madh të SHBA-së ndaj Millosheviqit, pasoi evakuimi i përfaqësuesve të bashkësisë ndërkombëtare. Boshnjakët ranë viktimë e luftës më të rëndë në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Mu ashtu siç i pat paralajmëruar Karaxhiq "ndërkombëtarët".

NATO e ka shpëtuar Bosnjën nga fshirja nga hartat. Agresioni dhe gjenocidi, jo vetëm në 1995 në Srebrenicë, por tashmë në 1992 në Prijedor, Foçë dhe shumë qytete dhe fshatra të tjerë në Bosnjë, u ndaluan vonë - shumë vonë për qindra mijëra njerëz.

Në Dejton, lufta përfundoi më 1995, por me një gabim të pafalshëm - një pjesë e vendit iu la kriminelëve të luftës si plaçkë. Shumë konsideratë për Millosheviçin, qysh atëherë kriminel lufte dhe president i Serbisë, çoi në marrëveshjen më brutale të shekullit të 20-të në Evropë. Autorët e gjenocidit dhe kriminelët e luftës morën pothuajse gjysmën e vendit një "shpërblim". Asnjëherë në shekullin e 20-të gjenocidi dhe shkatërrimi nuk janë shpërblyer më shumë. Pranimi i agresionit dhe madje i gjenocidit pas Hitlerit, për arsye politike dhe morale, merrej si plotësisht i paimagjinueshëm. Deri në Marrëveshjet e Dejtonit.

Pikërisht sepse shumë diplomatë dhe politikanë e shikuan Bosnjën pa ndjeshmëri, dhe madje edhe më shumë me arrogancë dhe injorancë, vendi është i ndarë - që është cinizëm i vërtetë. Edhe diplomatët gjermanë si Ischinger dhe Steiner morën pjesë në ndarjen e vendeve të huaja për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Kështu, kriminelët e luftës fituan jo vetëm njohje ndërkombëtare, por edhe kontroll mbi gjysmën e vendit dhe Marrëveshja e Dejtonit u dha atyre një mekanizëm për të bllokuar tërë Bosnjën. Asnjë vend në botë nuk ka tre presidentë. Në asnjë vend në Evropë nuk mund të bllokohen vendimet ashtu.

Richard Holbrooke, djali i një hebreu gjerman që u arratis nga nazistët, arriti një marrëveshje që përjashtonte hebrenjtë në BeH-ja nga mundësia e hyrjes në Presidencë. Në vitin 1992, një Bosnjë tolerante synonte të festonte 500-vjetorin e  mbërritjes së hebrenjve të përndjekur në Sarajevë. Pastaj, në 1995, përmes Marrëveshjes së Dejtonit, kjo ide u shtrembërua.

Marrëveshjet e Dejtonit e ka kthyer Bosnjënnga një vend të bukur me njerëz të dhembshur, në një vend të pashpresë.

Republika Sërpska kontrollohet nga kriminelë të korruptuar të luftës dhe mbështetës të tyre. Federata drejtohet nga një klikë e korruptuar. Në të gjitha pjesët e Bosnjës, qytetarët vuajnë nën këto elita të korruptuara. Sigurimi i jetës së kriminelëve është Marrëveshja e Dejtonit.

Përfaqësuesi i Lartë, i armatosur me kompetencat e Bonit për të imponuar shtetin e së drejtës dhe reformat, ka zbritur në nivelin e një eunuku të ndrojtur. Z. Inzko vërteton pavendosmërinë e tij në baza ditore. Për shkak të Marrëveshjes së Dejtonit, popullsia nuk është në gjendje që vetë heqë qafe kriminelët e luftës dhe elitat e korruptuara.

Bosnja së pari duhet ta heqë qafe Dejtonin në mënyrë që të lirohet fare: Ajo duhet të bëhet përsëri Bosnjë dhe Hercegovinë nga dejtonistët.

Dhe kjo nuk do të jetë e mundur pa ata që bënë Bosnjën Dejtonistan. Diplomatët nuk e kuptojnë që hapja dhe ndjeshmëria i karakterizojnë (pothuajse) të gjithë boshnjakët. Kjo është arsyeja pse Dejtoni, i cili dëmtoi rëndë shpirtin boshnjak dhe amputoi vendin, u bë i mundur fare. Operacioni i quajtur Dejton shpëtoi shtetin e Bosnjës dhe Hercegovinës, por e bëri atë të paaftë.

Dhe kjo mund të ndryshojë. Angela Merkel ka një përgjegjësi të madhe. Kancelarja gjermane është gruaja më e fuqishme në botë, shumë dëgjojnë ato që ka për të thënë. Kjo mund të ndihmojë në mënyrë të konsiderueshme për të evitojë rrezikun e një lufte tjetër në këtë pjesë të Evropës. Ajo duhet ta lidhë ndjeshmërinë e saj me vullnetin dhe aftësinë e saj për të menduar në mënyrë analitike. Pastaj, si kancelare, do të linte pas vetes paqen e vërtetë.

* Stefan Schwartz, 1959, është politikan i Unionit Demokristian Gjerman (CDU), deputet i të cilit ishte nga viti 1990 deri më 1994. Tani është drejtor i Institutit Evropian për Ballkanin. Është një qytetar nderi i Sarajevës.

Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat