Një kometë është gati të përplaset në tokë, duke shkaktuar cunami dhe fundin e njerëzimit, dhe askujt nuk duket se i intereson. Ky është komploti i ‘Don’t look up’, filmi për të cilin të gjithë po flasin, i publikuar pikërisht në ditën e Krishtlindjes në Netflix, me një kast të shkëlqyer që nga Leonardo Di Caprio, Jennifer Lawrence, Meryl Streep, Cate Blanchett dhe Ariana Grande.
Filmi i dashur apo i urryer nga publiku, nuk ka rrugë të mesme, është një parodi e botës bashkëkohore që duket se nuk mund t’u japë kurrë peshën e duhur ngjarjeve (shiko pandeminë, shih ndryshimet), ku shkencëtarët dhe studiuesit tallen ose trajtohen si fenomene të çuditshme dhe ku gjithçka mund të shndërrohet në një meme apo një histori për t’u publikuar në Instagram.
Kometa po, kometa jo?
Në film shohim një ndarje të popullsisë në dy fraksione: ata që besojnë në ardhjen e kometës, i frikësohen asaj dhe shpresojnë që qeveria amerikane të gjejë një zgjidhje për të devijuar trajektoren e saj dhe ata që nuk besojnë fare në të. Dhe në fakt, titulli i filmit “Mos shiko lart”, nuk është gjë tjetër veçse slogani i lëshuar nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara për të ftuar njerëzit të mos shikojnë lart dhe të injorojnë paralajmërimet e komunitetit shkencor, i cili është tepër alarmant dhe duke u ankuar.
“Është një situatë jo shumë larg nga ajo që jetojmë sot", – komentoi për Fanpage.it psikologia dhe psikoterapistja Alessia Romanazzi, autore e podcast-it “Terapia televizive”.
"Nga njëra anë nuk kemi të vaksinuar dhe nga ana tjetër ata që kanë frikë nga koronavirusi dhe besojnë në efektivitetin e vaksinave dhe shkencës. Dy fraksione që tallen me njëri-tjetrin dhe që nuk janë në gjendje të komunikojnë në asnjë mënyrë. Kjo gjë që e shohim në film dhe gjithashtu në jetën tonë të përditshme, krijon një distancë të madhe mes njerëzve”.
Mungesa e komunikimit, qëndrimi i ankoruar dhe i palëkundur në pozicionet e dikujt, megjithatë, prodhon një pasojë të mëtejshme negative: “Frika për t’u tallur shkakton izolim. Ata që kanë frikë të bëhen të tallur, do të fillojnë të tërhiqen në vetvete dhe do të vazhdojnë të marrin vetëm informacione. Përmes burimeve që kanë të drejtë, mundësitë e hapjes dhe dialogut do të reduktohen gjithnjë e më shumë deri në zero”.
Komunikimi i krizës
Një tjetër element që del nga filmi ka të bëjë me komunikimin e krizës. T’u thuash miliona njerëzve se njerëzimi është në rrezik, sigurisht që nuk është një gjë e lehtë për t’u bërë dhe në film studentja e doktoraturës, e cila zbuloi kometën, e lë veten të shfryjë në një program televiziv në emisionin më të ndjekur të mëngjesit, i cili arrin efektin e kundërt me atë të shpresuar.
“Kur doktoresha bërtet “Ne të gjithë do të vdesim!”, reagimi i menjëhershëm është krijimi i memeve me fytyrën e saj. Ata tallen me të, askush nuk e beson vërtet. Dhe ky është vetëm një nga efektet tipike të një komunikimi shumë alarmues. Kur komunikimi është shumë i papërpunuar, është e vështirë të pranohet.
Ka pasur edhe eksperimente sociologjike për këtë: njerëzit priren të largohen.” Për këtë arsye komunikimi i një krize, i një rreziku, duhet t’u besohet gjithmonë ekspertëve dhe shpërndarësve.
“Edhe komunikimi shumë shkencor, si ai i Di Caprios në fillim të filmit, mund të mos jetë efektiv sepse nuk është shumë i kuptueshëm. Ka popullarizues dhe ekspertë që studiojnë pikërisht për këtë. Shkencëtarët (ne mendojmë edhe për virologët sot) nuk janë gjithmonë në gjendje të përcjellin një mesazh efektiv për ata që po i dëgjojnë”.
