Abaz Kupi, dritë vetetime
Gishtin mbajti në çark martine
Ndryshe thirrej Bazi i Canes
Hallall pati qumështin e nënës.
Ishte patriot, politikan, ushtarak,
Luftoi për Shqipëri, për këtë prag,
Sytë e tij lëshonin vetetima,
Kur iu printe shqiptarëve trima.
Nuk pranoi luftën e klasës,
Siç e bënë komunistët vrasës,
Kishte shpirtin si floriri,
Për burrni ishte më i miri.
Besa-besë lidhë me popull,
Në guva malesh kishte strofull…
Në çdo betejë ishte në ballë
E shpaloste trimëri të rrallë.
E lindi nëna për Atdhe,
Mbi armiqtë binte rrufe…
Një jetë luftoi për Shqipni,
Për Shqipni shkriu pasuni.
Abaz Kupi shqipe mali
Luftën kurrë nuk e ndali,
Gjithmonë kërkoi drejtësi
Për popull, për atdhetari.
Me gjashtë gusht një mijë e tetëqind e nëntëdhjetë e dy,
Leu në lagjen Varosh të Krujës legjendare.
Leu trimi syshkëndi,
Nga barku i shqipes dykrenare.
Me origjinë ishte nga Kurbini
Ku thërrasin: “Bini trima, bini”!
Aty ku është ashti i Kombit
Aty ku lidhen me besë të Zotit.
Me njëmijë e nënqind e katërmbëdhjetë
Në muajt nëntor-dhjetor,
Njëzetë e dy vjeçar ishte trimi me fletë,
Krah Esat Toptanit, me pushkë në dorë.
Bashkë me parinë e Krujës,
Qëndroi në ballë të furtunës.
Mposhti Haxhi Qamil Rebelin,
Që vriste gra e fëmijë, kriminelin…
Pas pesëqind vjetësh i shërbente Anadollit
E nuk shikonte të ardhmen e Kombit.
Haxhi Qamili i thoshte Sulltanit Babë,
Vetes i vinte titullin “Agë”…
Abaz Kupi, në Shqipni të mesme,
Ishte lidhë për fjale e për bese,
Pesëqind vjet në robin turku,
Ngrehu shqiptar! Dil edhe duku!
Se Shqipnisë i sillet rreziku,
T’i bëjmë ballë çdo armiku,
Abaz Kupi, ky burrë i dheut,
Fort po i ngjante Skënderbeut.
Të bëhemi bashkë si dengu i thuprave,
T’u bëjmë ballë të gjitha bushtrave…
Që me dhëmbë e kafshojnë Atdheun,
Sot shpatës t’i mprehim tehun…
Me i pre kokën çdo barbari,
Me i pre gjuhën çdo tradhëtari,
Me i dalë në ballë çdo rrezikut,
Të marrim pjesë në luftën e Koplikut.
Nga Kosova po vjen tribuni,
Ka lidhë besë Bajram Curri,
Vjen nga Dibra Elez Isufi,
Ahmet Zogu vjen nga Mati.
Ndezë Kopliku në zjarr e flakë,
Po qëndrojnë nëntë bajrakë,
Abaz Kupi lëshon zanin,
Besa a besë burra për vatanin.
Njëmijë e nëntëqind e njëzet e dy,
Abaz Kupi, djalë i ri,
Merr pjesë në kryengritjen e shkurt-marsit,
Kundër farës së abrashit…
Ku luftonin trimat e Mirditës,
Të udhëhequr prej M. Merlikës,
Elez isufi me trimat e Dibrës,
Bajram Curri me trimat e Dardanës.
Me 1924 qëndroi neutral,
Pinte duhan mendueshëm në mal.
Kur një ditë Preg Previzi,
E afroi me Zogun, diçka lëvizi.
Në Krujë emërohet komandant xhandarmërie,
Me gradën kapiten, mbushur krenarie.
Kjo e afroi më shumë Bazin e Canës,
Me njerëzit e gjakut të babës e nanës.
1934. gradohet major, shërben në Durrës,
Kur qielli u nxi nga aeroplanë bombardues…
Italia po pushtonte vendin tonë,
Abaz Kupi udhëhoqi rezistencën.
Duke u kthyer në ikonë për shpresën,
Abaz Kupi Atdheut ia mbajti besën.
Duke luftuar me pushkë në dorë,
Bëri qëndresë për 36 orë.
Atëhere Durrësin e skuqi gjaku,
Me Abaz Kupin ishte Mujo Ulqinaku.
Me mijëra ushtarë e oficerë,
Të jepnin jetën e kishin nderë.
Ndaj i bindeshin Bazit të Canës,
Duke mbajtur amanetin e nënës.
Duke mbajtur fjalën e babës,
Besnik t’i qëndroni Bazit të Canës.
Shqipërinë e okupoi e zeza Itali,
Abaz Kupi largohet për në Turqi.
Mbi familjen bënë terror barbarë,
Duke e internuar në Himarë.
Zogjtë e shqipes, Petriti, Rustemi, Fatbardhi,
Me nënën dhe mortat larg mëngjezi i zbardhi.
Nuk u tutën, gjak arbëri kishin në damarë,
Ky qe një terror i pa parë.
Kështu nisi Lufta e Dytë Botërore,
Kryq e tërthor hordhi mizore.
Dhe hynë në betejë vetë Anglia,
Kërkonte rezistencë nga Shqipëria.
Abazi kalon nga Turqia në Jugosllavi,
Duke parë një horizont të ri.
I pritur në kryeqytet nga Gani Kryeziu,
Më vonë të cilin kobi komunist e përpiu…
Takojnë kolonelin Stirling,
Ishte anglez e jo kuisling.
Takojnë dhe kolonelin Dayrell Okley-Hill,
Kërkonin shpatat mos rrinin në mill.
Hill i fundit shef i SOE në Beograd,
Thoshte se luftën Shqipëria e ka në prag.
Organizmi i luftës në Shqipëri,
Iu ngarkua Julian Amery.
Vendimi i 19 Nëntorit 1943
Nuk e pranonte pyejen: Pse?
Abaz Kupi nuk vriste vëllezërit e tij,
Me emisarët serbë nuk mund të rrijë.
Serbi ishte një armik I vjetër,
Veç të largohej s’kishte rrugë tjetër,
Kështu me 21 nëntor, mes rrebeshit,
Formoi Lëvizjen e Legalitetit.
Abaz kupi iu shmangte luftës vëllavraësëse,
Duke shmagur me komunistët çdo përplasje.
Komunistët sulmuan qeverinë,
Dhe zonat e bazit duke shpalos egërsinë.
Bazi u gjend në vështirësi mes malesh,
Si një det rrethuar prej valësh.
I rrezikuar ndihej në Mirditë,
Por një vetetimë i bënte dritë.
Sepse malet lëshonin vetetima,
Armiqve duke u kallur drithma.
Sytë e Abaz kupit lëshonin shkëndija,
Në zemër të tij këndonte trimëria.
Abaz Kupi, ti o burrë, hero i dheut,
Të lindi e rriti Kruja e Skënderbeut.
Ti iu bërë gjoksmburojë Atdheut,
Supi yt i fuqishëm si ai i Orfeut.
Mbi supe ti mbajte kupën e qiellit
Që popullit tënd mos i ndalej drita e diellit.
Ti luftove me drejtësi, duke besuar në Zot,
Në sytë e popullit tënd mos të shihje lot.
Me 24 nëntor 1944 largohet nga Atdheu,
Kthetrat e kuçedrës shpirtin ia mbërtheu.
Një varkë i siguroi Hasan Toptani,
O Zot! Si mund të lihet vatani!
Me dy bijtë, Petritin dhe Rustemin,
Sytë nga toka mëmë i kthenin…
Varka u nis direkt nga Shkodra,
Bashkë me përkthyesin Gaqo Goga.
Nuk i ndihmoi SOE e Barit,
Por i la në mëshirë të fatit,
Bashkë me oficerët britanikë,
Pa bukë e pa ujë për gjashtë ditë.
Një anije pastruese minash kanadeze,
I gjen në det rraskapitur për vdekje.
I çojnë në Brindzi të Italisë,
Bashkë me luftëtarin e lirisë.
Vetetimë ishte Abaz Kupi,
Dhe mbeti një vetetimë,
Bashkohuni shqiptarë dhe duki,
Ta bëjmë një Shqipërinë.
Siç e mbrojtën burrat e dheut,
Që nga koha e Skënderbeut,
Na bekoi dhe Nënë Tereza,
Zjarrin e dashurisë thotë e ndjeva.
Sot po zbardhet e vërteta,
Ndaj i verbër unë nuk mbeta,
Abaz Kupi për jetën time
Është gjithmonë dritë vetime.