Sipas Erich Fromm, njerëzit kanë nevojë për më shumë doza përulësie dhe dashurie. Në një shoqëri gjithnjë e më shumë narciziste, egoizmi është një mikrob që lufton lumturinë, harmoninë dhe respektin.
Sipas reflektimeve të Erich Fromm, njerëzit kanë nevojë për një ndryshim. Ky psikanalist dhe filozof i shoqërisë gjermane guxoi të sfidojë Sigmund Freud në atë kohë, duke riformuluar konceptin e lirisë dhe duke u përpjekur të theksojë një ide ende aktuale për shoqërinë tonë gjithnjë e më teknologjike, të ftohtë dhe të strukturuar: humbjen e lumturisë.
Në librin e tij “Të kesh apo të jesh” ai na la mesazhe pa kohë, të cilat përmbajnë ide inovative. Midis tyre ka një që mund të jetë shumë i njohur: njerëzit janë mësuar të jetojnë duke u bazuar në premisën se ai që nuk zotëron diçka, nuk është. Në realitet, mirëqenia autentike dhe realizimi i njeriut qëndrojnë në qenie, e cila na përkufizon, pavarësisht nga ajo që ne kemi.
Kanë kaluar dyzet vjet nga vdekja e Erich Fromm, por mendimet, reflektimet dhe trashëgimia e tij kulturore janë akoma shumë të rëndësishme. Ne kemi nevojë për një ndryshim, një riformulim të mënyrës së të menduarit, në mënyrë që të kemi një liri të vërtetë, falë së cilës ne mund të ndalojmë së maturi veten në bazë të asaj që kemi dhe vlerësojmë ashtu siç jemi.
.“Prodhimi ekonomik nuk duhet të jetë një qëllim në vetvete, por vetëm një mjet për një jetë njerëzore më të pasur. Do të jetë një shoqëri në të cilën njeriu do të vlejë shumë dhe jo një shoqëri në të cilën njeriu të zotërojë ose konsumojë shumë”. -Erich Fromm-
Për çfarë ka nevojë gjendja njerëzore sipas reflektimeve të Erich Fromm?
Për të kuptuar qasjen dhe këndvështrimin e tij, së pari duhet të kujtojmë se filozofia e tij bazohej gjithnjë në një humanizëm gati radikal. Çfarë do të thotë kjo? Me mendimet dhe analizat e tij, ky psikolog social u përpoq mbi të gjitha të çlironte njerëzit nga zinxhirët e tyre.
Secili nga ne, pothuajse pa e kuptuar, mbart me vete shumë ngarkesa. Struktura industriale, sociale dhe politike na bllokon në atë mënyrë, që vë veton mbi aftësinë tonë për të realizuar veten, për të zgjedhur, mbi mënyrën e të menduarit dhe në vullnetin tonë. Për më tepër, secili nga ne e kufizon lumturinë në shumë mënyra. E bëjmë këtë duke zgjedhur konfliktin dhe dhunën në vend të paqes. E lejojmë veten të udhëhiqemi nga instinkti dhe jo nga arsyeja, nga emocionet, dhe mbi të gjitha, nuk e duam njëri-tjetrin ashtu si duhet.
Në librin “Anatomia e shkatërrimit njerëzor”, Erich Fromm na thotë se gjendja e njeriut ka arritur në një pikë shumë të rrezikshme sot. Prandaj është e nevojshme të krijoni modele të reja mendore dhe skenare të reja reflektimi, përmes të cilave të gjenerohen ndryshime. Le të shohim pra, çfarë gjendje njeriu duhet të promovojë mirëqenien dhe lirinë.
Duhet të jemi më spontanë
Në librin “Arratisje nga liria” (1941), Fromm apelon për një koncept që mund të tërheqë vëmendjen tonë dhe që pa dyshim, stimulon frymëzimin tonë. Sipas tij, ne i kushtojmë shumë rëndësi të menduarit racional. Sidoqoftë, qenia njerëzore është në vetvete një kombinim i përsosur i emocionit dhe arsyes, ndjenjës dhe vetëkontrollit.
Për të shprehur lirshëm personalitetin tonë të vërtetë, duhet të jemi më spontan. Kështu mund t’i thyejmë zinxhirët dhe të shprehim thelbin tonë, duke e çliruar veten nga kushtëzimet e imponuara nga shoqëria.
“Përmes akteve spontane ne arrijmë të kemi një vizion se çfarë mund të jetë jeta, nëse përvoja të tilla nuk do të ishin ngjarje të tilla të rralla dhe pak të praktikuara”. -Erich Fromm-
Një angazhim për solidaritet
Në librin e tij “Të kesh apo të jesh” Erich Fromm na ofron ide të ndryshme për të cilat ai beson se janë themelore për të parandaluar njerëzimin të bjerë në një fat katastrofik. Ai vetë jo vetëm që iu desh të përballej me errësirën e Luftës së Dytë Botërore, por gjithashtu përjetoi periudhën e Luftës së Ftohtë ku gara e armëve bëri që e gjithë bota të përjetojë një ndjenjë ankthi të përhershëm.
Kohët sot janë të ndryshme, por thelbi i problemit ka disa ngjashmëri. Sugjerimet që na ka dhënë në të kesh apo të jesh, janë akoma të vlefshme dhe stimuluese.
Jini më mbështetës, dashuroni dhe respektoni jetën në të gjitha manifestimet e saj. Është e rëndësishme të provoni gëzimin edhe në aktin e dhënies. Duhet të ndajmë dhe jo vetëm të kemi, ose të grumbullojmë pasuri.
Do të duhet të zvogëlojmë lakminë, urrejtjen dhe mashtrimin.
Reflektime nga Erich Fromm: të heqësh qafe narcizmin
Reflektimet e Erich Fromm na përcjellin mesazhin se, gjendja e njeriut duhet të çlirohet nga narcizmi. Kjo është një premisë e përsëritur në veprat e tij, në atë pikë ku ai ka prezantuar një shprehje që vlen të theksohet: narcizëm malinj. Për të, thelbi i vërtetë i së keqes përfaqësohet nga kërkimi i vazhdueshëm i vetëkënaqjes, përforcimi i egos ose madhështia.
Duhet të kultivojmë përulësinë, respektin e ndërsjellë midis njerëzve dhe ndaj vetvetes. Dhe kjo duhet të bëhet në një mënyrë të shëndetshme, të dashur dhe në harmoni me shoqërinë. Sipas Fromm, egoizmi është më e keqja nga të këqijat, diçka që duhet të shmanget me çdo kusht sepse gjeneron injorancë dhe nënshtrim.
Pavarësisht nëse veprat e Erich Fromm janë shkruar dekada më parë, ato ende mbesin thelbësore dhe të vlefshme edhe sot. Shndërrimi i tyre është një ftesë për të reflektuar në aspektet e jetës që ia vlen të njohësh.
