Poezi moderne e mirëfilltë e Ramadan Musliut

Libra

Poezi moderne e mirëfilltë e Ramadan Musliut

Nga: Ajete Zogaj Më: 24 tetor 2021 Në ora: 09:58
Foto ilustrim

I veçantë në jetë dhe i veçantë në krijimtari: publicist, kritik letrar e poet i shquar. Ky është, më pak fjalë, Ramadan Musliu, i cili edhe pse iku herët nga kjo botë, vepra e tij gjallon e do të gjallojë ndër breza.

Dëshmi e këtij gjallimi,është edhe botimi i librit “Shtjellë shpirtërore”, poezi e zgjedhur nga Anton Nikë Berisha dhe e përcjellë me një parathënie,e botuar nga shtëpia botuese “Beqir Musliu” e Gjilanit.

Libri “Shtjellë shpirtërore”, del në dritë në një vjetorin e kalimit në amshim të autorit, shpalos shtjellën shpirtërore të poetit ndër vite, apo, të themi më mirë, është shpalimi poetik i rrugëtimit të Ramadan Musliut në magjinë e artit të fjalës - poezisë së tij kulmore.

Libri është ndarë në gjashtë cikle: (“Brenda prushit të fjalëve”, “Në shtjellën e hijes sime”, “Ëndrra e hap derën e harrimit”, “ Kohë e djegur në shpirt”, “Në thjerrëzën e syrit”, “Syve të tu liqeni e mbyll kaltërsinë”), ku profesor Anton Nikë Berisha me shumë kujdes ka përzgjedhur ‘nektarin’ e poezive të tij e botuara në librat e tij ndër vite.

Në secilin cikël poetik të këtij libri, shquhet moderniteti i vargut të poetit, kujdesi ndaj gjuhës, stili i mëvetësishëm, përkatësisht origjinaliteti i të shprehurit, që e bën Ramadan Musliun një poet të mirëfilltë modern.

Leximi i poezisë së këtij krijuesi, kërkon kujdes më të madh se rëndom kur lexohet një poezi tradicionale; një lexim dhe rilexim, ngase ajo është poezi me një nëntekst mjaft të pasur. Poezinë e tij e shquan mendimi i thelluar për ngjarje e dukuri me të cilat u ballafaqua dhe e shqetësojnë; për kohë e rrethana të mungëta, të cilat e tranden autorin dhe atdheun e tij.

Musliu përdor një gjuhë figurative, kuptimisht të pasur, gjetje artistike të rralla, që, pos të tjerash, shprehin revoltën e pakënaqësinë, ironinë e dëshpërimin.

Vargu i tij, bëhet ‘bashkudhëtarë’ me rrjedhat dhe me fatin e njeriut të tij, me pësimet dhe me tragjiken që e cilësoi.

Autori i çmon sidomos shkrimtarët tanë të vjetër dhe ata të traditës; dëshmon se i njeh mirë veprat e tyre dhe kërkon të mos harrohet tradita e të mos jemi të vonuar, siç ndodhi shpesh herë:

U kthyem shtëpive

u kthyem në vete të vonuar me shekuj

duke e pagëzuar rishtas njëri – tjetrin

I morëm ngjyrat e penat

i morëm letrat lëkurën gjakun

dhe Formulën e pagëzimit

të ruajtur diku në pergamenë

(U kthyem në vete të vonuar me shekuj, f. 45)

Në poezinë “Rekuiem për Zef Seremben” Musliu, ngjashëm si Noli në poezinë “Anës Lumenjve”, me një gjuhë metaforike shprehet:

Po vjen deti

detin po e sjell në sy

dhe një gur krype të vendlindjes

udhës së lashtë nëpër gjumë

nëpër detin me furtunë

sypafjetur truplodhur

gjuhëgjaku gjuhënënë

Këndoje nëpër histori ( f. 76)

Në ciklin e dytë “Në shtjellën e hijes sime”Ramadan Musliu në mënyrë figurative (ngase në Kosovë ishte kohë robërie ku duhej peshuar e matur mirë fjala), ia arrin që me vargun e tij të trajtojë bukur realitetin e zymtë, ku jeta e njeriut tonë ishte e rënduar në të gjitha aspektet e jetës. Kjo gjendje e rënduar vërehet sidomos tek poezia “Vjeshtë e vonë”:

Si një petk i vjetruar plot arna

Rri e varur vjeshta

Në gozhdën e ndryshkur të stinës

................................................

Këmishën varur ma ka

në akrepat e orës

që trupin tim e kërkon

në hijen e zverdhur të lisit

Dhe pas pak nga ora

do të dalë qyqja të këndojë

këngën e ushtarit të vjetër

që fitoret gdhendur i ka

nëdorezën e fildishtë të shpatës ( f.88).

Pra, fat i keq i atdheut dhe i popullit del i pandashëm me fatin e autorit, prandaj ai është i shqetësuar shpirtërisht dhe këtë e shpreh në poezitë e tij:

Pahetueshëm edhe fati

na iku nga dora

dhe rrëshqiti

nëpër tubat e pista

të kanalizimit (f. 89).

Poezitë e përmbledhjes poetike “Shtjellë shpirtërore”, dëshmojnë se Ramadan Musliu na ka lënë trashëgimi një vepër vlerash të mëdha poetike, që mbruhen për artin e madh, që do të jetojë nëpër kohë. Në një vend të parathënies profesor Berisha e përdor shprehjen “Libër i hapur”, prandaj them me bindje të plotë se kjo përmbledhje me poezi do të jetë një bazë së cilës to t’i referohen ata që në të ardhmen do të merren me studimin e poezisë së Ramadan Musliut.

Vlerat e mëdha të poezisë se Ramadan Musliut dëshmohen edhe nga vlerësimi i profesor Anton Nikë Berishës në hyrje të librit: “Poezia e Ramadan Musliut me vlerat e saj poetike të shumta e të qenësishme, që përligjen mirëfilli me zgjedhjen ‘Shtjellë shpirtërore’, hyn në rrethin më të ngushtë të veprave që bëjnë kulmet e poezisë bashkëkohore shqipe”.

Është meritë e profesor Berishës, që me përzgjedhjen e këtyre poezive si dhe me parathënien, që mund të cilësohet studim në vete, ndriçon poezinë e Ramadan Musliut në shumë rrafshe dhe nga shumë këndvështrime: krahasues (duke e krahasuar me poetët më të shquar të letërsisë botërore (disa përafri të poezisë së tij), pastaj mënyra e mëvetësishme të krijimit të poezisë së Musliut e të mundësisë së komunikimit të saj me lexuesin, për mënyrën e qasjes dhe të krijimit të vargjeve dhe të poezisë si tërësi shtjelluese shprehëse, për stilin e mëvetësishëm e për modernitetin e të shprehurit poetik, siç theksohet edhe në parathënie të librit: “Ramadan Musliu na i la trashëgim ato vlera poetike moderne që njëmend nuk do të harrohen. Për këtë jam thellësisht i bindur”. (f. 39).

Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat