Besohet se vargjet në papirus janë shkruar nga hebrenjtë ndërsa ishin fshehur nga romakët.
Fragmente në pergamena me vargje nga Bibla dhe relikte të tjera u gjetën në një shpellë të shkretëtirës në Izrael dhe zyrtarët e quajtën këtë zbulim "historik", shkruan BBC.
Dhjetëra fragmente të pergamenave janë shkruar në gjuhën greke dhe vetëm emri i Zotit shfaqet në Hebraisht.
Studiuesit besojnë se ata i përkisnin rebelëve hebrenj, të cilët erdhën në këto kodra pas revoltës kundër romakëve në shekullin e dytë pas Krishtit.
Pergamenat u gjetën ndërsa siguronin shpellat në këtë zonë nga grabitësit e mundshëm.
Ky është zbulimi i parë i tillë që nga vitet 1960, kur fragmente të ngjashme dhe 40 skelete u gjetën në një vend të njohur si Shpella e Tmerreve.
Zbulimi i ri përmban vargjet e profetëve Zakaria dhe Nahum, të cilat janë pjesë e Librit të Dymbëdhjetë Profetëve të Vogël.
Gjuha greke e përdorur në shkrime në Judea u pranua pas pushtimit të Aleksandrit të Madh në shekullin e katërt.
Sidoqoftë, emri i perëndisë u shkrua ekskluzivisht në hebraisht.
Drejtori i Institutit Izraelit të Antikiteteve, Israel Hason, tha se zbulimi ka "vlerë të pamatshme për njerëzimin".
Monedha nga koha e revoltës hebraike, një skelet i mumifikuar i një fëmije 6.000- vjeçar dhe një shportë e madhe e paprekur, e cila vlerësohet të jetë bërë 10.500 vjet më parë, u gjetën gjithashtu në këtë zonë arkeologjike.
Shpella në thellësi prej 80 metrash është e paarritshme sot dhe ekipi hyri vetëm me ndihmën e një ekipi që i lëshoi ata brenda.
Ekspedita është pjesë e një "operacioni kompleks dhe sfidues" nga arkeologët vendas, të cilët dëshirojnë të parandalojnë plaçkitësit të hyjnë në rrjetin e shpellave.
Kërkimet e shkëmbinjve dhe shpellave në shkretëtirën e Judesë kanë dhënë rezultate të shkëlqyera në të kaluarën.
Thesari i shpikjeve të dekadave të kaluara përfshin gjithashtu pergamene me famë botërore të Detit të Vdekur, kopjet më të vjetra me vargje nga Bibla.
