Konstipacioni ose kapsllëku është një sëmundje që konsiston në vështirësinë e dëbimit të jashtëqitjes për shkak të ngadalësimit të përparimit të jashtëqitjes në pjesën e fundit të zorrëve, d.m.th. zorrës së trashë. Në fakt, brenda zorrës së trashë, pjesa e lëngshme e materialit të tretur nga zorrët thithet nga organizmi ndërsa pjesa e ngurtë është e destinuar për dëbim.Ai mund të bëhet një problem shumë i bezdisshëm që mund të na pengojë të jetojmë ditët tona në mënyrë të qetë duke na sjellë shqetësime që mund të jenëedhe shumë të dhimbshme.
Ky mekanizëm rregullohet në një mënyrë shumë komplekse nga sistemi nervor enterik, domethënë nga komponenti nervor që gjendet në sistemin tretës, i cili nga ana e tij është i lidhur me sistemin nervor qendror dhe gjithashtu varet nga faktorë të ndryshëm. Nëse njëri prej këtyre faktorëve është ndryshuar, kapsllëku mund të lindë. Konstipacioni mund të jetë një ngjarje sporadike ose kronike dhe nëse evakuimi ndodh më rrallë se një herë në 7-10 ditë, ai quhet kapsllëk i fortë.
Simptomat e kapsllëkut
Simptomat e kapsllëkut, në përgjithësi nuk janë vetëm një ulje në shpeshtësinë e evakuimeve, por edhe një vështirësi në defekim sepse jashtëqitjet janë të vështira, me sasi të kufizuar dhe kalimi i tyre është i vështirë. Zakonisht, kjo shoqërohet me simptoma të tjera si tretja e dobët, ndjenja e fryrjes dhe rëndimi dhe gjithashtu dhimbje në pjesën e poshtme të barkut ose krahun e majtë apo edhe në rajonin e mesit, dhimbje anale dhe djegie, meteorizëm dhe gjithashtu nervozizëm dhe dhimbje të kokës. Si pasojë e vështirësisë në dëbimin e jashtëqitjeve të ngurta mund të shfaqen çarje dhe hemorroide. Por cilat janë shkaqet që çojnë në këtë çrregullim? Le të shqyrtojmë të gjitha shkaqet e mundshme të kapsllëkut.
Shkaqet e kapsllëkut
Konstipacioni, siç është përmendur tashmë, mund të paraqitet si një çrregullim episodik ose mund të jetë kronik dhe, në fakt, shkaqet e mundshme të kapsllëkut mund të jenë jo patologjike ose patologjike.
Shkaqet patologjike të kapsllëkut
Ndër shkaqet e kapsllëkut me origjinë patologjike ekziston sindroma e zorrës së irritueshme (e cila përveç variantit me diarre ndodh edhe me variantin me kapsllëk ose me te dyja bashke), sëmundja e celiakise, hipotiroidizëm, çrregullime neurologjike, keqformime të zorrëve .
Shkaqet jo patologjike të konstipacionit
Shkaqet jo patologjike të konstipacionit zakonisht janë për shkak të jetesës së keqe. Një shembull është dehidratimi, për faktin se nuk po merrni lëngje të mjaftueshme. Nëse zorrët thithin më shumë lëngje se normalja ose nuk marrin lëngje të mjaftueshme, jashtëqitja bëhet e fortë dhe e thatë. Një arsye tjetër për kapsllëk mund të jetë një konsum i pamjaftueshëm i fibrave dietike, fibrat e tretshme të pranishme në fruta dhe perime të freskëta, në të vërtetë, ndihmojnë për ta bërë përmbajtjen e zorrëve të butë dhe xhelatinoze dhe lehtësojnë dëbimin e tyre. Një dietë e pabalancuar që preferon yndyrnat dhe sheqernat nuk favorizon formimin e saktë të feceve. Një zakon tjetër i gabuar i jetës është mungesa e aktivitetit fizik, madje kjo e fundit, në të vërtetë, promovon kalimin e jashteqitjes tek zorrët. Edhe ndryshimet hormonale për shkak të shtatzanisë, për shembull, mund të shkaktojnë kapsllëk, si dhe ndryshime në zakonet e përditshme, të cilat mund të ndikojnë negativisht në funksionet e zorrëve. Disa ilaçe, të tilla si diuretikët, antacidet dhe antispasmodiket.
Konstipacioni kur udhëtoni: pse mund të ndodhë dhe çfarë të bëni
Para së gjithash udhëtimi mund të na detyrojë të kalojmë disa orë lëvizje, për shembull të ulur në tren, me makinë ose aeroplan dhe gjithashtu të ndryshojmë rutinën tonë të përditshme, prandaj kompensoni momentet e ditës kushtuar vakteve ose evakuimit . Përveç kësaj, gjatë udhëtimit shpesh hani keq, duke parapëlqyer ushqime të shpejta të bëra nga ushqime jo të shëndetshme të pasura me yndyrna dhe sheqerna dhe me pak fibra edhe ndodh të pini pak se jo gjithmone eshte e mundur te shkosh ne tualet. Edhe ndryshimet në ushqim sepse, për shembull, ju jeni në vende të reja, me zakone të ndryshme të kuzhinës, patjeter është një faktor që mund të shkaktojë stres në zorrë. E fundit, stresi psiko-fizik që një udhëtim mund të sjellë, reflekton i pashmangshëm në zorrë, duke e bërë situatën edhe më keq. Një ide e mirë eshte te merren probiotike me bakteret e acidit laktik në ditët e para të udhëtimit por edhe ne ditet para nisjes për të rivendosur ekuilibrin e duhur të flores bakteriale te zorrëve.
Kapsllëku: kur bëhet problem dhe pasojat e mundshme
Nëse kapsllëku bëhet i fortë dhe nese zbatoni të gjitha strategjitë për ta luftuar atë, nuk tregon asnjë shenjë permiresimi, është e përshtatshme të kërkoni kujdes mjekësor, sepse kjo sëmundje mund të ketë pasoja të rëndësishme shëndetësore. Në këto raste duhet të hetohen shkaqet e kapsllëkut, të cilat për shembull mund të vijnë për shkak të patologjive të rëndësishme, siç janë tumoret e zorrës së trashë, ose prania e masave që pengojnë kalimin normal të jashtëqitjes në zorrë, ose prania e një koloni (nje pjese e zorres se trashe) më të gjatë sesa normalja (dolikokolon) e cila ngadalësohet dhe parandalon zbrazjen e saktë. Nëse nuk zgjidhet, kapsllëku ka shumë të ngjarë të shkaktojë hemorroide për shkak të tendosjes së tepërt gjatë defekimit. Mbetja e produkteve të mbeturinave në zorrë gjithashtu dëmton florën bakteriale e cila është thelbësore për funksionimin e duhur të sistemit imunitar, kështu që na vë në një gjendje të favorshme për t’u sëmurur më shpesh.
Sapo të bëhej një diagnozë, mjeku mund të na këshillojë për shtesat e fibrave ose medikamente, siç janë laksativët, të cilët mund të jenë osmotikë ose të kripur, të cilat mbajnë lëngje në zorrë duke zbutur jashtëqitjen. Pastaj ka laksativë të bazuar në fibra që rrisin masën e fekalit dhe emollientët dhe lubrifikantët e jashtëqitjes në formën e klismave ose supostave me glicerinë, parafinë të lëngshme ose vajra bimore. Ndonjëherë përdoren ilaçe për uljen e kolesterolit që veprojnë në veprimtarinë e sistemit nervor enterik duke rritur lëvizshmërinë e zorrëve. Secila prej këtyre pajisjeve mjekësore mund të aplikohet në bazë të nevojave individuale që mjeku do të krijojë pas një diagnoze të kujdesshme dhe mundësisht testeve klinike, kështu që kurrë nuk është ide e mirë të bësh një përdorim të pavarur të tyre, gjithashtu sepse secila prej tyre ka efekte anësore.
Si për të parandaluar dhe trajtuar kapsllëk
Në rastin e zorrëve dembele dhe kapsllëkut, gjëja e parë që duhet të bëni është të përvetësoni norma të mira të sjelljes së përditshme që përfshijnë ushqimin e duhur. Para së gjithash, zorrët tona gjithashtu duhet të “edukohen”, prandaj është thelbësore të fitojmë rregullsinë në zbrazjen e zorrëve, duke marrë kohën e duhur çdo ditë për t’i kushtuar evakuimit dhe jo duke e zvogëluar atë në momentet e prera këtu dhe atje. Zakonisht, në fakt, në mëngjes vetëm pasi të jeni zgjuar ose menjëherë pas mëngjesit është koha më e mirë sepse edhe nëse zgjoheni pak më herët në mëngjes mund të rezervoni kohën e duhur dhe sepse gjatë natës sistemi tretës ka qenë në gjendje të përpunojë ushqimin dhe zakonisht është gati për zbrazje. Gjithashtu, sa herë që keni nevojë për të shkuar në banjë, nuk duhet ta shmangni, sepse përndryshe, jashtëqitja do të ngecë në zorrë të hollë dhe dehidratimi do bëhet i fortë.
Siç është shpjeguar, është e nevojshme të pini shumë ujë dhe të hani shëndetshëm, duke mos munguar asnjëherë fibra nga ushqimet në formën e perimeve dhe frutave të freskëta. Për të rritur marrjen e fibrave dhe për të zvogëluar konsumimin e sheqerit është mirë të zgjidhni drithëra integrale dhe të plotësoni dietën me “ushqime që ndihmojnë të shkoni në banjë”, siç janë farat e lirit, farat chia, psyllium, etj. kivi, kumbulla, mollë dhe fiq. Nëse është e mundur, frutat siç janë mollët dhe kumbullat duhet të hahen me lëvozhgën, madje edhe të gatuhen si komposto.
Për të na ndihmuar ne hidratim, mund të perdorim çajra bimorë.Në momente stresi të veçantë psiko-fizik që mund të ndikojnë në mirëqenien e zorrëve, mund të bëjmë një integrim të probiotikëve, domethënë të fermenteve laktike që ripopullojnë florën bakteriale të dobishme dhe të çmuar për zorrët dhe për sistemin imunitar në përgjithësi. Ekzistojnë shumë lloje të fermenteve specifike në treg për nevoja të ndryshme dhe për probleme të veçanta të zorrëve, për këtë arsye duhet të mbështeteni te një nutricionist ose mjeku juaj i cili do të jetë në gjendje të japë këshillat e duhura për një zgjedhje më efektive. E fundit, por jo më pak e rëndësishme, të bëhet një aktivitet fizik edhe i vogël çdo ditë dhe rregullisht do të jetë një ndihmë e çmuar për të mbajtur edhe zorrët tona ne lëvizje.
