Ishte Korriku i vitit 2009 një muaj që do të kujtohet gjatë në memorien e malësorëve si muaji më i begatë pasi klima këtë vit u tregua shumë bujare. Megjithëse ishte kulmi i verës gjelberimi mbizotëronte në fushat rreth Tuzit dhe në kodrat e malet e Malësisë sikur të ishte pranverë. Lumi Cem,si rallë në jetë, ishte plot ujë e i jepte natyrës freski të cilën e shijonin frekuentuesit e shumtë të plazhit. Edhe për ekipin e ALBTVUSA-së ,që në këtë verë filloi ciklin “ Malësia e Madhe Pëllëmbë e Thesar “,kjo klimë na ndihmoi në realizimin me kualitet të emisioneve të cilat unë i drejtoja.Në Malësi, ne stafi i ALBTVUSA-sës ,patëm mbeshtetjen dhe ndihmën e pakursyer intelektuale dhe materiale të fretërve të “Kishës së Shën Ndout” të Tuzit, Pater Pashko Gojcaj, si e quaj une “ Urata ” i cili vazhdon për shumë vite të kryej edhe detyrën e zv/Ipeshkëvit të Ipeshkëvisë së Tivarit si dhe të Patër Mirash Morinës, një prift nga zona e Mbishkodrës ,shumë punëtor,i sjellshëm e i komunikueshëm që shquhej ndër të tjera për inteligjencën dhe punën e vazhdueshme intelektuale të tij.Sot ai është famullitari i kishës më të shenjtë në Shqipëri,asaj të Lacit.Këta dy meshtarë të palodhur,na krijuan mundësinë që ne të takonim sa më shumë banorë të këtyre zonave,të moshuar e të rinj,pleq shekullorë e fëmijë,institucione e individë që ishin pjesë e arterieve të jetës së Malësisë.Ata na mundësuan të shkelnim cdo pëllëmbë me këmbët tona, të shikonim e të shijonim me sy bukuritë natyrore që na servirte e bukura,e madhërishmja,bujarja e trimëresha Malësi.Të filmonim cdo pellëmbë toke shqiptare të kësaj zone të banuar apo edhe të braktisur nga shqiptarët nën Mal të Zi.Ekipi i ALBTVUSA-sës që unë drejtoja në këto emisione u mirëprit dhe u respektua nga të gjithe malësorët e kësaj treve.Kështu së bashku vit pas viti ne kemi realizuar mbi 600 emisione kushtuar totalisht vlerave dhe interesave aktuale e prespektive të kësaj treve vëllazërore të harruar.Një ditë të këtij muaji në Kishën e “Shën Ndout”ne Tuz, unë rastësisht takova bashkëatedhetarin tonë Nikë Ivanaj me të cilin jetonim dhe bashkëpunonim së bashku në Michigan.Kishte ardhur si zakonisht me pushime.Mbasi u përshëndetëm e pyes Nikën se ku flinte.Ai natyrshëm mu pergjigj;-në shtepinë time.Une e pyeta në se ishte fjala për shtëpinë e re që kishte ndërtuar në Omerbozhaj .Po- më tha Nika.
-Po, - i them unë, po ajo është shtepia ime. Nika pa u menduar fare më thotë merre, ja ku i ke celësat dhe zgjati dorën duke më thënë se është shtepia juaj.Një veprim fisnik ky që do ta bëntë cdo malësor.E falenderova Nikën për bujarinë që tregoi,por se mbajta dot të qeshurën dhe i tregova historinë se para disa ditëve,kur unë shkova për filmime në fshatin Omerbozhaj,vajtëm në shtëpinë tij, ishte drekë, vapë e madhe, të shurdhonin gjinkallat me meloditë e tyre.Hapëm portën e madhe të oborrit prej hekuri të punuar bukur që rreshqiti lehtë mbi shinat e saj.Makinën e lamë jashtë dhe vetë hymë brenda.Ishte një shtepi e ngritur në truallin Ivanaj e madhe me dy kate,e bukur,ndërtuar me hijeshi ku madhështia e saj na mbylli gojën dhe keshtu nuk thirrëm si sic ndodh zakonisht në fshat: -o i zoti shtëpisë por vec i ramë ziles. Pas pak na doli një burrë dy metro i gjatë u përshëndetëm dhe i thashë se Nika më ka thënë për të jetuar në këtë shtëpi “.Qiraxhiu na tha se nuk ju njoh fare dhe menjë herë mbylli derën dhe e kyci nga brenda.Agim Blloshmi që ishte kameramani ynë në këtë projekt me tha: Bo bo cfarë na bere o shef, leri shakatë se si e beri ky qind për qind nuk është nga Malësia,tani na le dhe pa ujë dhe kështu ndodhi,plasëm vape filmuam por ujë nuk pimë.Nika qeshi me të madhe dhe na ftoi për të kaluar pak kohë së bashku.Në bisedë i thamë se na duhet të shkojmë për filmime në majën më të lartë mbi bjeshkët e Trieshit,në Koshticë.Nika nuk u mendua dhe as nuk e diskutoi fare, por menjëherë tha se jam dakord e kështu e lame, shkuam te nesërmen në Koshticë.U nisëm që në mëngjez dhe ne Koritë ne Bjeshkët e Malësië mbritem herët.Koha ishte me shi, mjergulla s’te linte të shikoje as 10 metro,makinat e kishin të veshtirë të leviznin pasi rruga për në Koshticë nuk lejonte veturat e ulta.Nika e vlerësoi shumë misionin tonë dhe më tha të prisnim këtu se ai do të gjente një xhip që të ngjitet në Koshticë.Kështu ndodhi. Kaluam fushën e Koritës,filluam të ngjitnim rrugën malore për në Koshtice.Mbasi bëmë 10-15 minuta udhëtim me makinë dhe në një lartësi që kishte sheshpamje ndaluam,por cfarë të shikoje; një mbrekulli të vërtetë të cilën e kuptojnë vetëm ata që e kanë përjetuar.Mjegullën dhe shiun e imët ne i kishim lënë poshtë.Pamja e Koritës e mbuluar me mjegull,dukeshe si një liqen pa fund,një pamje magjike të cilën vetem dora e Zotit di ta krijojë.Ne ndodheshim mbi re sic ndodh gjithmonë kur udhëtojmë me avion.Pasi ecëm dhe pak e lamë makinën dhe filluam filmimet.Nga maja e Koshticës Nika na orientoi se ku ndodheshim dhe filloi të na tregonte trevat shqiptare nga të katër anët që dukeshin si në pëllëmbë të dores.Nika ishte i entusiasmuar e i kënaqur, por dhe i cuditur nga prezenca e ekipit tonë në këtë majë mali.Shpjegimet e tij për atë trevë më tingëllojnë në vesh edhe sot e kësaj dite .Fliste me pasion, ngadalë,rrjedhshëm,qartë,me një kronollogji përshkrimi sikur të ishte në një orë leksioni akademik.Me krahun e tij të shtrirë drejt pamjeve që na tregonte,dukeshe sikur objektet për të cilat fliste na i afronte në pëllëmbë të dorës.Gimi,si një mjeshtër i rrallë,filmonte, por mbante edhe shënime.Duke ndjekur folsin me vemendje,në një moment fshehurazi më tregon me gisht sytë e Nikës,pasi kur erdhi koha që po fliste për kufijtë e sotme shqiptare u përlot,fytyra i ndryshoi pamjen,zerit i iku ëmbëlsia dhe ritmi i të folurit.Në sytë e tij ne tashmë lexonim lehtë keqardhjen dhe dhimbjen shpirtërore të cilat Nika nuk i fshihte dot më para nesh.Për ta kaluar këtë situatë emocionale,i them:-E Nik ,e shoh se fryn pak erë dhe sytë po të lotojnë.Atëherë ai qëndroi dhe na tha:-E shikoni se cfar na kanë bërë të huajt në kufijtë dhe tokat tona?Ne nuk folëm por Nika vazhdoi duke na thëne: …edhe atë pak tokë që na e lanë trashëgim të parët tanë, ne ikëm dhe i lamë si mos më keq.
E kisha takuar shumë herë Nikën në Detroit, kishim biseduar për shumë fusha e probleme të ndryshme e vecanërisht për Malësinë.E respektoja Nikën shumë dhe nuk me dhimbeshe koha që harxhoja me të pasi ai ishte inteligjent lexonte cdo ditë ishte shumë i sjellshëm shume i edukuar dhe tolerant në biseda dhe komunikim.Ai asnjëherë nuk të lëndonte me fjalë,ishte një burrë tradicional, babaxhan, me traditë,por edhe bashkëkohor dhe modern në jetën e përditshme.Edhe mesazhin e keqardhjes apo të mosdakortësisë që ai kishte me të tjerët ua përcillte me buzëqeshje.Të gjitha këto përshtypje e konsiderata i kam krijuar për Nikën gjatë bisedave që kishim bërë së bashku në Amerikën e largët,por kur u gjendëm të dy në tokën tonë shqiptare, në majë të Koshticës, nga sjellja dhe fjalët e tij une u preka pa mase dhe pata fatin aty t’ia njoh më mirë botën e brendshme ku arsyeja fliste vetë, ku ndergjegjia kombëtare ishte e pastër si vetë ajri asaj bjeshke.Me siguri që ky do të jetë një nga emisionet më të vecanta dhe më prekëse të ciklit” Malësia e Madhe Pëllëmbë e Thesar” që unë kam bërë në Malësi,pasi përshkrimi që bëra më sipër tregon se ndjenja e dashurisë për atdheun është e brendshme dhe e shenjtë .Ajo ruhet në zemrat e cdo shqiptari në shpirtin e njerësve të thjeshtë pa kufi e mase e natyrshem shfaqet në jetë.Kështu ndodhi edhe me Nikën.Edhe i vdekur ai i shërben atdheut të tij.Vorrosja në vëndlindje nuk duhet parë thjesht si një amanet,por duhet kuptuar dhe shjeguar thelbi i këtij akti,jo vetëm se amaneti është një veprim hyjnor si porosi dhe besë e lënë por e rëndësishme është vlera,është thelbi i ketij amaneti për familjen,shoqërinë dhe në vecanti për bashkëatdhetarët e tij në emigracion.
E pikërisht ndër të tjera ky amanet i lenë i Nikë Gjoni Ivanajt që i kalon përmasat e interesave familjare më detyroi mua të ulem dhe të shkruaj me respekt duke nxjerrë në pah atë që unë zbulova tek ky malësor i thjesht por plot vlera.
Origjina e familjes së Nikës është nga Mali i Kojës së Malësisë. Ai është nipi i Dokë GJoni Ivanaj të hershëm në këto treva. Për një jetë më të mire, para Luftës së Dytë Botërore, familja Ivanaj shpërngulet nga Koja dhe vendoset me banim në fshatin Omerbozhaj që ishte në fushë dhe më afër qyteteve të Potgoricës dhe Tuzit. Babai i Nikës Gjoni Doke Ivanaj vazhdoi traditën e të parëve të tyre duke siguruar të ardhurat për jetesë dhe zhvillim nëpërmjet punës në bujqësi dhe blegtori. Gjoni Dokë Ivanaj ishte i martuar me Lule Kolë Duli Palushaj nga Bekajt e Trieshit por edhe familja e saj prej shumë vitesh është larguar për të jetuar në Guci. Gjon e Lule Ivanaj kanë lindur dhe rritur gjashtë fëmijë tre djem; Nua,Nika dhe Kola dhe tre vajza; Gjysten,Katerinë dhe Mari.Të gjithë në vite e rrethana të ndryshme emigruan në SHtete e Bashkuara të Amerikës me përjashtim të motrës Mari e cila është martuar dhe për fat të mire jeton në qëndrën e Hotit të mocëm, në Traboin.Vëllezërit Ivanaj unë i kam takuar për herë të parë në Michigan.Fillimisht u njoha me Nuan dhe më pas me dy vellezërit e tjerë Nikën dhe Kolën që ishin të tre vellezër të mbrekullueshëm,sic thotë një shprehje popullore,më i mirë njëri se tjetëri.Të gjithë i kishim zili kur ata në cdo aktivitet të komunitetit apo raste familjare dhe shoqërore binin në sy menjëhere jo vetëm se rrinin të tre së bashku, por shquheshin edhe nga veshja dhe sjelljet e kulturuara te tyre.
Eshtë shumë pozitiv fakti se të tre vëllezërit Ivanaj janë orientuar shumë shpejt në jetën demokratike amrikane e cila i ka ndihmuar për të hapur dhe patur suksese në bizneset e tyre. Vellezërit Ivanaj sic i therrasim ne në komunitet janë një shëmbull shume i mirë për të gjithë bashkëatdhetarët tanë kudo që jetojnë dhe punojnë në emigracion pasi krahas angazhimeve dhe sukseseve në bizneset e tyre private janë aktivë edhe në jetën e komunitetit shqiptar duke dhënë ndihmesën e tyre të vazhdueshme intelektuale dhe ekonomike kudo dhe kurdoherë kur ka qëne e nevojshme.
Nua që është edhe vëllai i madh i tyre,fillimisht hyri në biznes me restorante, pastaj kaloi në Real Estate si agjent dhe më pas hapi zyrën e vet Broker ku vazhdon të punojë aktualisht.Nua prej shumë vitesh është Kryetari i Lidhjes Intelektuale të Michiganit.Eshte i martuar me Vitoren nga Kosova dhe kanë dy femijë të mbrekullueshëm;Kristianin dhe Gjozefin,dy djem dhe studentë të suksesshëm.Vëllai i vogël Kola që ka ardhur i pari nga vëllezërit në Michigan,e kishte filluar biznesin e vet që herët në Malësi,por këtu në Amerikë,mbasi kaloi vështirësitë e para,bleu një restoran punoi forte dhe pati sukses në këtë fushë dhe shumë shpejt për disa vite e shumëfishoi biznesin duke u bërë pronar i pesë restoranteve.Por ënderra e tij ishte diku tjetër dhe kjo ndodhi shumë shpejtë.Mbasi i shiti të gjitha restorantet Kola ju kushtua tregetisë së materialeve të ndërtimit,vecanërisht paisjeve dhe ndërtimeve me mobileri dhe veshje nga brenda të shtëpive me materiale të importuara nga shumë vende të botës.Duhet theksuar se biznesi i tij nga viti në vit ka arritur suksese të mëdha.Kola, së bashku me partenerin e tij Majk Lekocaj i lindur ne Michigan me prejardhje nga Trieshi i Malesise e që flet shumë mirë gjuhën shqipe dhe ruan traditat e të parëve te tij,kanë një meritë të madhe dhe janë pjesë e padiskutueshme e krenarisë së shqiptarëve të Amerikës,pasi biznesi i tyre “Nikos Hart wood” është padiskutim fabrika me e madhe në shtetin e Michiganit në këtë fushë.Si banor i parë që erdhi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës,Kola ka pritur dhe ndihmuar shumë bashkëatdhetarë që kanë ardhur pas tij në Michigan.Kështu ai ka pritur dhe i ka orientuar edhe dy vëllezërit e tij kur erdhën në fillim.Si vëllai i vogel që është, por edhe sipas traditës ai së bashku me bashkëshorten e tij Tereza e lindur në Camaj të Hotit u kujdesën dhe e pleqëruan mbrekullisht nënën e tyre,Lulen e cila para 3 vjetësh u largua nga kjo jetë duke shijuar të gjitha shërbimet dhe rehatinë e nevojshme që i dhanë fëmijët.Kola ka dy djem Djali i madh Antoni është i martuar me Elizabetën e lindur në Gjonaj të Hotit të cilët kanë një djalë të quajtur Domenik.Kurse djali tjetër i vogëli i Kolës,Alberti është beqar.Të dy djemtë janë të shkolluar,të edukuar,të sjellshëm dhe shumë puntorë.Që të dy janë të arzhonuar në biznesin e familjes së tyre.Duhet theksuar dhe falenderuar se Kola është një aktivist dhe donator i rëndësishëm në të gjitha evenimentet e jetës së komunitetit shqiptar të Michiganit dhe në vendlindje.
Nika është vëllai i dytë i vëllezërve Ivanaj ka lindur më 6 Janar 1960 në fshatin Omerbozhaj.Shkollën fillore dhe 8-vjecare ai e ka kryer përkatësishtë në fshatin Dinoshë dhe në qytetin e Tuzit kurse të mesmen në qytetin e Podgoricës. Në vitin 1981 vëllezërit Ivanaj pësuan një nga tronditjet më të madha të jetës, pa pritur babai i tyre Gjoni,ndërroi jetë.Nikës i ra barra më e madhe e shtëpisë pasi vëllai i madh i tyre,Nuja ishte me studime në fakultetin e drejtësisë.Nika ka filluar? ?të punojë si cdo fëmijë tjetër në atë kohë,por tani me humbjen e babait detyrimet për të punuar iu shtuan më shumë.Në bisedat e lira që unë kam bërë me Nikën para shumë viteve më tregonte se vdekja e babait nuk ju solli vetëm dhimbje dhe tronditje shpirtërore,por edhe vështirësi ekonomike për familjen pasi ishin shumë femijë në moshë të vogël.Mbas humbjes së babait ,tregon ai,të gjithë ne femijët sipas traditës malësore dhe të familjes, Nuen e kemi respektuar dhe e kemi konsideruar si babain tonë.Të gjitha të ardhurat që unë fitoja në fund të muajit ja dorzoja Nues jo vetëm se ishte vellai më i madh,por kishte nevojë edhe për shkollimin e tij.Sa herë që ka rënë fjala për këto veprime,vëllai i tij Nuja nuk vlerëson vetëm ndihmën ekonomike që Nika i ka dhënë familjes dhe vecanërisht atij në përballimin e shpenzimeve shkollore,por flet me krenari,kënaqësi dhe mburrje edhe për formimin e burrërimin e parakohshëm të Nikës duke ruajtur e trashëguar vlerat më të mira tradicionale malësore.
Në kohën e komunizmit Nika ka qënë sekretar i rinisë së fshatit ndaj ashkatdhetarët malësorë e donin dhe e respektonin pa masë sepse ai ishte shumë inteligjent i pa lodhur në punë korrekt dhe i saktë i ndershëm dhe besnik bujar dhe besimtar një orator i lindur i respektuar kudo në punë dhe në shoqëri. Ishte tolerant i sjellshëm e shquhej për ruajtjen dhe forcimin e mardhënjeve ndërfamiljare e fisnore.
Në vitin 1982 ai martohet me Tonen bijë nga fisi Gashaj i Trieshit.Së bashku në Omerbozhaj të Malësisë lindën dhe rritën katër femije dy djem; Gjokën dhe Robertin dhe dy vajzat; Magdalenën dhe Robertën.Nika para se të emigronte krahas atyre pak bagëtive që kishte dhe administrimit të tokave bujqësore punonte shofer në kompaninë” RumiaTrans komp.” në Mal të Zi.
Megjithëse kishte një familje të madhe ai jetonte por pas viteve 1990 gjërat ndryshuan shumë. Në kohën e pruralizmit Nika ishte shumë aktiv. Gjithmonë e conte zërin për të drejtat e shqiptarëve, sidomos kundër asimilimit të popullsisë shqiptare dhe uzurpimit të tokave nga shteti Malazez dhe popullsia me kombësi boshnjake, sic janë ndër të tjera edhe tokat në Karabushkopole.Qysh para viteve 2001, sa herë që janë bërë aktivitete kundër asimilimit të shqiptarëve në Malesi,Nika ka marrë pjesë në këto mbledhje dhe ka kritikuar hapur qëndrimet nihiliste të ish politikanit dhe ministrit të atyre kohërave,Ferhat Dinoshës.Për realizimin e këtij shkrimi më është dashur të shikoja edhe materialet arkivore në ALBTVUSA si vidio dhe emisione që kemi bërë me Nikën gjatë këtyre viteve bashkepunimi në mëgrim.Konkretisht këto video i përkasin periudhës së viteve 2001- 2010,vite të cilat ishin plot aktivitete dhe punë intensive patriotike të malesorëve kryesishts që jetonin nën Mal të Zi, të cilët kërkonin të drejtat e tyre dhe vecanërisht statusin e pavarur të Komunës së Tuzit.Në këto protesta dhe takime të mbajtura në “Kishën e Shën Palit”, Nik Ivanaj përsëri ka kritikuar dhe demaskuar hapur padrejtësitë që Mali i Zi ju bën shqiptarëve për t’i cuar ata drejt asimilimit.Në këto takime Nika ka kritikuar rreptë e vazhdimisht që nga Michigani edhe partitë politike shqiptare dhe vecanërisht kryetarët e këtyre partive,sidomos Ferhat Dinoshën,duke i akuzuar ata për punë anti shqiptare. Nika ka qenë një bashkëshort prind xhaxha daje një kushëri një shok një banor i asaj zone dhe një shqiptar shumë i ndershëm që ka luftuar gjithmonë padrejtësitë ndaj ka qenë i nderuar dhe i respektuar në Malësi.Gjithmonë,kur ka marrë pjesë në këshillin e prindërve të shkollës së Dinoshës ai ka kritikuar politikën e Malit të Zi për programet shkollore të nxënësve shqiptarë ,pasi literaturat e përdorura kanë qënë të cunguara e me shumë mangësi serioze.
Rrethanat për t’ju bashkuar familjes së madhe Ivanaj dhe për një jetë më të mirë të femijëve e detyruan Nikën që në vitin 2001 të emigronte së bashku me familjen e tij në Amerikë.Eksperienca e tij në jetë,por edhe mbeshtetja e dy vellezërve,nga Nuja dhe Kola,ia bënë më të lehtë filimin e jetës këtu në Michigan.Ndonse emigrant i ri,ai arriti të punoje dhe të krijojë me ndershemeri një jetë shumë të mirë.Ishte pronari i dy bizniseve: “Family Auto clinic” dhe me vonë “Family Towing Co”.Gjatë kohës që punonte në bizneset e tij,unë kam patur rastin ta takoj disa herë dhe të bashkëpunojmë së bashku.Në biseda vazhdimisht Nika më thoshte mua se kam dëshirë që ne shqiptarët të punojmë së bashku,t’i japim biznes njeri - tjetrit sikur të jemi një familje.E vleresoja shumë formimin dhe vullnetin e tij për të bashkëpunuar si komb njeri me tjetrin.Kishte dëshirë të madhe që t’ju shërbente dhe të bashkëpunonte me shqiptarët,ndaj një ditë me thirri në telefon dhe me tha:- Eja të bëjmë reklamën për të bashkëpunuar me komunitetin shqiptar.Ishte shumë kritik për ata që shpreheshin se “nuk punohet me shqiptarët”.Në punë si Nika dhe puntorët e tij kanë qënë shumë profesionalë.Une e kam provuar vetë ketë pasi kam qenë disa herë klient i ketij biznesi.Nika dhe biznesi i tij u bë i njohur shumë shpejt në komunitetin shqiptar.Një ditë nga qyteti Taylor I Michiganit më merr në telefon një miku im që e takoja vazhdimisht në Teqenë e Baba Rexhebit xha Xhelua emigrant i vjetër i ardhur nga shqiptarët që jetojnë në Maqedoni dhe me thotë se nuk kam porosi për këngë ( xha Xhelua kishte lindur në Prespë,por ishte nga Kolonja me origjinë dhe ai shpesh na kërkonte që ne si ALBTVUSA të trasmetonim këngë kolonjare e unë asnjëhere nuk ia prishja dëshirën) por të lutem më ndihmo të më japesh numurin e atij shqiptarit që rregullon makinat. Unë e pyes për cilin e keni fjalën pasi kemi disa që bëjnë këto punë dhe ai menjëherë me thotë: ….po për atë mekanikun more Gani ku “ makinat hyjnë plaka dhe dalin nuse “ .Ha ha ha sa kam qeshur. Që ate ditë dhe gjithë jetën nuk e harroj kurrë këtë batutë që gazetari i mirënjohur i ALBTVUSA-së ,Rafael Floqi ,si një mjeshtër i reklamave, i kishte përshtatur “Family Auto clinic”, biznesit të Nik Ivanajt.Ja dhashë numurin xha Xhelos dhe ashtu duke qeshur i tregoj Nikës,e kur Nika mësoi se xha Xhelua jetonte në Taylor dhe i duhej mbi një ore e gjysëm rrugë që të vinte ne 23 mile e në Schoenherr qyteti Shelby T.W.P. ku ai kishte biznesin më tha: - Menjëherë le të vijë, gjithcka do t’ia bëj falas- dhe kështu ndodhi.
Krahas biznesit dhe punëve familjare Nika edhe ketu në emigracion ka qënë një aktivist i pa lodhur në komunitet.Ai së bashku me vellezërit e tij po thuaj se kanë marrë pjesë në të gjitha evenimentet që janë zhvilluar këtu në Michigan dhe në vendlindje.Nika ka sakrificuar shumë,por nuk ka qenë asnjeherë materialist,para burrnisë,besës,fjalës së dhënë ka qenë gjithmonë shumë korekt.Nika ishte i mprehtë në të kuptuar dhe në të shprehur,kur fliste sillte argumenta.Ja se cfare ndodhi një ditë gjatë pushimit të drekës.Unë u ndodha aty në biznesin e tij pasi i bëra Nikës një intervistë ku ai shpjegoi shërbimet që biznesi i tij kryente për klientët.Dikush aty debatonte në një bisedë dhe mbronte komunizmin,unë po prisja se si Nika do të reagonte dhe kjo nuk vonoi.Nika e degjoi me shumë durim deri ne fund P.J. dhe shume qetë i drejtohet P.J.
- Dy hallot e mija Tereza dhe Agja ishin të martuara në Shqipëri para se të mbylleshe kufiri por unë dhe familja ime gjatë kohës së komunizmit për shumë vite nuk i kemi takuar. Lavdi zotit që në demokraci u rilidhem. Eh z. P.J, ky është komunizmi. Nika ka qenë pa diskutim një besimtar fetar i devotshëm.Aktivitetet e tij gjithmonë kanë qënë të lidhura me kishën.Ai besonte tek zoti dhe Krishti të cilët shumë shpejt do ta merrnin pranë.Nga viti 2010 deri ne vitin 2016 Nika ka qënë anëtar i këshillit të kishës së” Shën Palit” në Rochester Hills Michigan duke dhënë si gjithë antarët e tjerë të këshillit një kontribut të madh.Si orator dhe i shprehur që ishte ai disa herë ka drejtuar aktivitetet në rolin e moderatorit me rastin e festimit të Festës së Flamurit në Kishën e Shen Palit organizuar nga shoqata atdhetare “Malësia e Madhe” dhe Kisha.Po ashtu në vitin 2016 në Kojë ku në prezencë të rreth një mijë të pranishmëve Nika ishte moderator dhe drejtoi me kopetencë aktivitetin që i kushtohej Nënë Terezës dhe ngritjes së bustit me rastin e Shënjtërimit të saj.Nuk mund të jesh i nderuar dhe i respektuar nga të tjerët dhe komuniteti si lider nëse nuk ke krijuar minimalisht një familje të thjeshtë,të ndershme e të suksesshme,vecanrishtë edukimin e brezave që do të lëmë pasë. Rruga e suksesshme për të fituar statusin e lidershipit në komunitet gjithmonë kalon nëpërmjet familjes.Nika ka qënë i përkushtuar shumë për familjen.Ai është shëmbull edhe në këtë drejtim pasi ëndërrën e tij për të patur një familje të suksesshme shumë shpejtë e bëri realitet.Dy djemtë; Gjokën e Robertin dhe cupën e madhe Magdalenën,i ka të martuar.Djali i madh,Gjoka,nuk ka fëmijë akoma,kurse djali i vogël ka dy djem.Vajza e madhe ka djalë dhe vajzë.Gjoka është duke mbaruar inxhinierinë në Oaklan University,kurse Roberti punon tek xhaxhai i tij Kolë.Magdalena punon infermjere në Henry Ford dhe vajza e vogël Roberta është studente për physical therapy.Të gjithë fëmijët e Nikës janë të lidhur ngushtë me familjen,janë të edukuar,të dashur,të sjellshëm,punëtorë dhe të suksesshëm në punë e shoqeri.Krahës kësaj pasurie njerëzore Nika u ka lënë atyre edhe një pasuri të dukshme materiale,duke filluar nga Korita, Omerbozhajt, Podgorica e deri në Ulqin.Edhe në Michigan, ndonse emigrantë të rinjë, familja e tij u orientua shpejt në jetën amerikane dhe vazhduan të risin pasurinë e tyre.Shtëpinë ku jetoj Nika, ja la djalit të vogel dhe ishte në proces të ndërtimit të shtëpisë së re për vehte dhe të djalit të madh,por ëndërrat e Nikës së bashku me jetën e tij këtu u ndërprenë pasi më 20 Dhjetor,në prag të Krishtëlindjeve të vitit 2017,ai ndërroi jetë duke lënë në pikëllim të thellë familjen,të afërmit dhe gjithë shqiptarët kudo që e njihnin.Vdekja e parakoshme në moshën 57 vjecare e kishte paralajmeruar Nikën që 12 vjet më parë kur u operua nga tumori në tru.Shëmbulli i tij në luftën për të mposhtur vdekjen ka qënë i pa parë,megjithse e dinte rrëzikshmërinë e sëmundjes, ai ka qënë shumë kurajos,i fortë,asnjehere i lodhur,kishte besim tek vetja dhe tek Zoti,por nuk mjaftuan kurimet dhe rezistenca e Nikës e kështu Lisit të vëllazërisë Ivanaj, para kohe,iu këput një degë,por rrënjët e tij janë të forta dhe të sigurta,pasi Nika ka lënë pas një familje të mbrekullueshme e të shëndetshme,ku djemtë Gjoka dhe Roberti me siguri do të ndjehen krenarë për atë c’ka bëri babai për edukimin e tyre e do të jenë gjithmonë përkrahë xhaxhallarëve të tyre Nue dhe Kola .Ata do ta kalojnë së bashku këtë dhimbje të madhe që ju shkaktoi vdekja e babait dhe ashtu si unë i njoh,vëllezërit Gjoka dhe Roberti jo vetëm se do të shkojnë mire me njeri-tjetrin,por do të përfaqësojnë me dinjitet babain e tyre në marrdhëniet me familjen e madhe ivanaj.
Amaneti që u la fëmijëve dhe vëllazërisë Nikë Gjoni Ivanaj ishte që të varrosej në vëndlindje,në varret e të parëve të tyre,pranë babait të vetë,në tokën e embël shqiptare dhe ky amanet u realizua nga familjarët e tij.Në se dëshirën e cdo kujt që vdes në Amerikë dhe varroset në vendlindjën e tij,në trevat shqiptare,ne nuk do ta vlerësojmë si një veprim atëdhetar,si një investim me vlerë kombëtare ,por do ta quajmë një veprim rutinë,një detyrim,një traditë apo thjeshtë një amanet i lënë,jemi shumë të gabuar.Le t’i referohemi Nikës për të cilin po shkruaj,por me ketë rast në shënjë respekti për aktin e tyre le t’i kujtojmë të gjithë ata persona që kanë vdekur këtu në Amerikë apo në vende tëtjera të botës dhe kanë dëshiruar dhe janë varrosur në vëndlindje.Nika vdiq në moshën e re 57 vjecare duke lënë mbrapa në jetë,në Shtetet e Bashkuara të Amerikës,bashkëshorten,katër fëmijët,dy vëllezërit,dy motrat me fëmijët e tyre,tre nipër dhe një mbesë e shumë të afërm të fisit Ivanaj,miq e shokë të tjerë.Varrin në Omerbozhaj prej kohësh Nika e kishte bërë gati në Malesi,pra gjithcka e paramenduar.Në se do të bëjmë balancën e raporteve familjare mbas vdekjes të Nikës, duke marrë parasysh edhe nënën e tij Lule që është varrosur e Rochester Hills,raporti del se mbi 95% të familjes së ngushtë dhe të afërm i ka në Amerikë.Atëherë lind pyetja se përse Nika e ka patur dëshirën të varroset në vëndlindje edhe pse e di se është larg familjes së tij.Pikerisht këtu qëndron forca e llogjikës dhe guximi për ta quajtur këtë amanet një akt atdhetar, i përjetshëm,pasi një varr në vëndlindje është një vlerë kombëtare.Koha kalon shpejt duke palosur edhe shekujt,por toka mbi dhe’ dhe nën dhe’ i ruan varret dhe kockat tona.Në studimet historike të së kaluarës,por edhe në ditët e sotme moderne për qëllime të rëndësishme studimore të interesave të kombeve të ndryshme bëhen gërmime dhe krahës fakteve të tjera shkenca bazohet dhe merr si prova kryesore edhe vorrezat,për ekzistence e për përcaktimin e vëndbanimeve,të periudhave të ndryshme të jetesës së kombeve,identitetin,trojet dhe pasurine e tyre.Edhe fakti se të gjithë personalitetet e rëndësishme pavarësisht fushës së kontributit të tyre kombetar dhe se cilit kombi i përkasin, kur fati e sjell që ata të vdesin jashtë shtetit,interesimi i shoqerisë njerëzore,institucionet dhe shteti përkatës kërkojnë që eshtrat e tyre të kthehen e të varrosen në vëndlindje.Kjo tregon se prezenca e varreve të tyre është një nder dhe një vlerë kombetare.Atehere pavarsisht se këta persona kanë një vlerë të shquar,pa diskutim që edhe varret e njerëzëve të thjeshtë janë pjese e vlerës së përgjithshme kombëtare.Prandaj amaneti i Nikë Ivanajt dhe realizimi i tij nga familja është vërtet një vlerë dhe krenari familjare,shoqerore dhe kombëtare.
Sukseset e vëllazerisë Ivanaj janë një shëmbull për gjithë shoqërinë e sotme shqiptare në emigracion.
Shpirti i Nikë Ivanajt u preftë në paqë.
Gani Vila
