Çerdhet dhe kopshtet private janë alternativa më e mirë për të zgjidhur problemin e mungesave të këtyre institucioneve parashkollore në vendbanimet shqiptare.
Kështu pohojnë nga një pjesë e komunave, të cilët e shohin sipërmarrjen private si formën e vetme për të zgjidhur një mënyrë permanente këtë problem. Listat e pritjes të fëmijëve në shumë qytete dhe komuna janë të gjata, ndërkohë që projektet për ndërtimin apo restaurimin e objekteve ekzistuese zvarriten prej vitesh. Po t’i referohesh statistikave më të fundit zyrtare, numri i përgjithshëm i çerdheve dhe kopshteve apo edhe i objekteve shtesë është në rritje, por jo për pjesën shqiptare. Që numri i këtyre institucioneve është i vogël, shihet edhe nga numri i fëmijëve që janë të regjistruar në gjuhën shqipe, mbi 2 mijë të tillë, që përbëjnë 10 për qind të numrit të përgjithshëm të fëmijëve.
Vitin e kaluar numri i çerdheve dhe kopshteve arriti në 64, tre prej të cilave private, nga 60 që numëroheshin një vit më parë. Premisat që trendi i ndërtimeve të vazhdojë këtë vit janë të vogla, pasi në buxhetin e vitit 2017 janë parashikuar pak më shumë se një milion euro në për ndërtimin, pajisjen dhe mirëmbajtjen e kopshteve. Kjo është arsyeja që shumë komuna janë në kërkim të granteve të huaja, apo edhe të investimeve private në këtë sektor.
Në Komunën e Sarajit, që numëron mbi 40 mijë banorë, prej dy vjetësh ka filluar të funksionojë çerdhja e parë me kapacitet prej 60 fëmijësh. Edhe pse plotëson një pjesë vogël të nevojave të banorëve, kapacitetet e saj janë të pamjaftueshme për të përballuar kërkesat vitet e ardhshme.
“Mezi arritëm që të vinim në funksion këtë projekt që u prolongua prej disa vitesh. Por, është shumë pak për këtë zonë. Dhe në pamundësi për të përfituar financa nga institucionet qendrore, ne i jemi drejtuar granteve të USAID-it për të rikonstruktuar objektin e ish Komunës së Kondovës dhe ta kthejmë në një çerdhe të re. Por, duke i parë rrethanat, zgjidhja më e mirë për komunën tonë janë çerdhet private. Ka shumë investitorë të interesuar dhe do t’i mbështesim për të rregulluar këtë situatë”, thotë për KOHA, kreu i Komunës së Sarajit, Bekim Murati.
Projekte të pezulluara për ndërtimin e çerdheve ka edhe në komuna të tjera shqiptare. Tetova, Tearca, Struga e të tjera, kanë probleme jo vetëm me numrin e vogël të tyre, por edhe me vetë objektet ekzistuese që janë të amortizuara dhe prej vitesh nuk është bërë asnjë ndërhyrje.
Në Strugë gjendja është më alarmante. Listat e pritjes në çdo fillim viti shkollor numërojnë mbi 150 fëmijë, ndërsa kapaciteti i dy çerdheve ekzistuese është vetëm për 500 fëmijë. Një situatë e ngjashme është edhe në Tetovë, ku në pamundësi për të hapur çerdhe të reja, ështëë gjetur zgjidhja te hapja e qendrave të zhvillimit të hershëm në disa zona, si Shipkovicë, Sellcë, Reçicë e Falishtë, në bashkëpunim me fondet nga UNICEF. Në këtë qytet nuk mungojnë as kopshtet private.
Por, ka edhe komuna të tilla, si ajo e Likovës, ku edhe pse për hapjen e çerdhes është insistuar prej disa vitesh, numri i fëmijëve që e frekuentojnë është i vogël. Nga komuna nuk japin shpjegime nëse bëhet fjalë për kushtet apo për vendndodhjen e objektit në fshatin Orizarë. Projekt i filluar që në vitin 2010, u zvarrit gjatë dhe për t’u vënë në funksionon u deshën disa vjet.
“Kapaciteti është për 60 fëmijë, por për momentin kemi të regjistruar vetëm 22. Kjo edhe i plotëson nevojat dhe nuk planifikojmë të hapim ndonjë objekt të ri apo shtesë”, thotë për KOHA kryetari i Komunës së Likovës, Sadulla Duraku.
Në total numri i fëmijëve që frekuentojnë çerdhet në të gjithë vendin është mbi 33 mijë fëmijë, ndërsa numri i edukatoreve, kujdestareve dhe personelit në total është rreth 4.400 persona.
