Politikani i njohur Koço Kokëdhima ka zhvilluar dje një bashkëbisedim me socialistët e Vlorës. Gjatë fjalës së tij Kokëdhima është ndalur dhe në formulën e përzgjedhjes së kandidatëve për deputetë, duke propozuar një përfaqësim më të madh dhe konkret të mendimit të anëtarësisë socialiste. Duke u ndalur në zgjedhjen e përfaqësuesve në parlament ai është shprehur se kjo është një nga pikat më të nxehta të debatit që kemi hapur. Socialistët kanë mbushur dje sallën e teatrit “Petro Marko”, teksa kanë mbështetur propozimin e ri, i cili sjell një formulë krejt ndryshe dhe më demokratike të përzgjedhjes së deputetëve për në kuvendin e Shqipërisë. Zgjedhjet me formulën e Primareve, i japin të drejtën anëtarësisë që të votojë më parë kandidatët e propozuar për deputet.
Madje dhe konkurrentët do të duhet që të paraqesin më parë firma të anëtarësisë në mbështetje të tyre. Më pas do të jetë vota e elektoratit që do të vendosë nëse ata do të jenë në garë për deputet, apo dhe renditjen në listë. Në këtë formë Kuvendi do të ketë në sallë deputetë që realisht do të mbrojnë interesat e shoqërisë. “Sot ne do prezantojm? draftin e par? t? nj? projekti t? zgjedhjeve paraprake t? kandidat?ve p?r deputet?, ose t? Primareve n? Partin? Socialiste. Askush n? Shqip?ri nuk ?sht? i k?naqur me cil?sin? e deputet?ve n? parlament. Un? kam njohur mjaft koleg? t? nderuar, burra dhe gra t? respektuar, n? grupin parlamentar t? Partis? Socialiste.
Por po ashtu jam shum? i sigurt? se, n? Parlamentin Shqiptar, ka deputet? q? nuk do t? duhesh t? ishin dhe nuk do mund t? zgjidheshin kurr?, n.q.s. do t? kishim nj? sistem demokratik t? zgjedhjeve paraprake me vot?n e an?tar?sis? s? partis?. Deputet?t shpesh her? e kan? zhg?njyer elektoratin ton? me sjelljet, q?ndrimet dhe pun?n e tyre”, është shprehur Kokëdhima para pjesëmarrësve në takim. Duke folur para socialistëve të qytetit bregdetar, ish-deputeti ka shprehur besimin se Partia Socialiste do të jetë e para që do të vendosë këtë formë të propozimit të kandidatëve për votim. Madje, ai shtoi se kjo do të rrisë konkurrimin mes emrave si dhe do ti japë frymë demokratizimit të kësaj force politike si dhe hap rrugën dhe për ata emra që nuk i pëlqejnë kryetarit të një partie. Kjo pasi të gjithë konkurrentët futen në një garë paraprake si të barabartë para anëtarësise. “Partia Socialiste besoj se do t? jet? e para parti politike n? Shqip?ri q? do t? aplikoj? sistemin e primareve, ose t? zgjedhjeve paraprake. Ky sistem do t? ndihmoj? p?r t? demokratizuar partin? dhe qeverisjen e saj. Çdo individi q? plot?son kushtet, nj? parti demokratike, i krijon mund?sin? t? konkuroj? p?rmes nj? procesi me integritet, t? ndersh?m, t? lir? e t? barabart?. N? parti duhet t? ket? vend p?r t? gjith?, edhe p?r ata q? nuk i ka qejf kryetari. N? k?t? m?nyr? duhet t? ken? mund?sin? t? konkurojn? edhe ata q? s’kan? para, edhe ata q? s’jan? t? p?rfshir? n? politik? e n? aferat e partive, siç jan? njer?zit q? vijn? nga shoq?ria civile”, nënvizoi Kokëdhima. Por për të arritur në këtë garë kandidatët do të duhet të mbledhin 5 mijë firma të anëtarësisë.
Dhe më pas si figurat e vjetra por dhe emrat e rinj do të përballen me votën e anëtarësisë. “Primaret n? PS do t? duhet t’u japin mund?si deputet?ve aktual? dhe figurave t? vjetra n? parti, q? duan t? kandidojn? e t? vazhdojn? t? ushtrojn? pushtet, atyre q? arijn? t? mbledhin firmat e 5 p?r qind t? numrit t? p?rgjithsh?m t? zgjedh?sve t? qarkut”, shtoi më tej ish-deputeti socialist. Një formë e tillë përzgjedhjeje të kandidaturave nuk do të sjellë vetëm rritjen e cilësisë së përfaqësimit. Ajo do të krijojë mundësinë e votimit të emrave që mbrojnë interesat e shoqërisë si dhe që do të përfaqësojnë të gjithë shtresat e shoqërisë qofshin të ulëta apo të mesme. Ndërsa kjo skemë do të largojë nga Kuvendi elitat e korruptuara. “Kudo n? bot? po fryn nj? er? e re. Kastat sunduese dhe elitat e korruptuara jan? diskredituar p?r shkak se nuk p?rfaq?sojn? interesat e qytetar?ve t? thjesht?, i injorojn? shtresat e ul?ta e t? mesme t? shoq?ris? dhe p?rpiqen t’i manipulojn? votuesit. Kudo po fiton revolta kund?r k?tyre kastave, q? nuk kan? asnj? ndjeshm?ri p?r t? varf?rit dhe p?r t? dob?tit.
Ky hendek midis kast?s sunduese dhe popullit dhe midis an?tar?sis? s? thjesht? t? partive dhe udh?heqjes s? tyre, n? Shqip?ri ?sht? m? i thell? e m? brutali q? ekziston. Ekipet qeveris?se nd?rrohen, kasta mbetet po ajo, aq e korruptuar dhe e pam?shir?shme. Jeta e njer?zve mbetet po aq e v?shtir?”, ka theksuar Kokëdhima duke shtruar kështu dhe një propozim të ri dhe konkret. Propozim që duket se është kthyer në një domosdoshmëri për situatën politike në Shqipëri. Por Kokëdhima tërheq vëmendjen se pa një veprim real nuk do të mundet që vetë kjo elitë politike të përtërihet dhe ti japë mundësinë zgjedhjes së kandidatëve që votuesit dëshitojnë. Ndaj dhe është e nevojshme që në partinë socialiste ti jepet e drejta anëtarësisë që të japë mendimin në mënyrë të drejtëpërdrejtë.
“Revolta kund?r Kast?s s? Tranzicionit ton? t? dhimbsh?m do t? forcohet e nuk do t? ndalet. Nevojitet p?rt?ritja e elit?s politike. Si mund t? p?rt?ritet elita politike n?se nuk u jepet e drejta socialist?ve dhe qytetar?ve t? thjesht? q? t? zgjedhin p?rfaq?suesit e tyre deputet?. Kjo elit? do t? p?rt?rij? veten? ?sht? diçka q? nuk mund t? ndodh?. Qytetar?t mund ta p?rt?rijn? dhe ndryshojn? me vot?n e tyre k?t? elit?”, theksoi Kokëdhima. Duke shpjeguar më konkretisht këtë formulë të përzgjedhjes së kandidatëve, Kokëdhima shprehet se çdo anëtar i PS do të japë mendimin e tij për një kandidate femër dhe për një mashkull.
Dhe kjo do të krijojë një vendimmarrje gjithëpërfshirëse. “Primaret e Partis? Socialiste do t? decentralizonin vendim-marrjen dhe pushtetin nga qendra n? baz?. Sistemi miks do t? ishte sistemi m? optimal, pra nj? sistem q? pranon n? votim an?tar?sin? e vjet?r dhe t? re, deri n? dit?n e zgjedhjeve paraprake”, propozoi Kokëdhima. Në këtë mënyrë dhe në përbërjen e parlamentit do të kemi më shumë femra, ndërsa do të krijohet dhe më shumë mundësi që ato të garojnë për të qenë pjesë e parlamentit shqiptar. Por duket se në këtë propozim Kokëdhima shikon dhe një rezistencë nga drejtuesit e partive, teksa shton se vetë dëshira e socialistëve është për krijimin e një fryme të re. Madje ai propozon që kjo formulë të jetë edhe më e shtrirë se Partia Socialiste. “Shum? njer?z m? pyesin ngado q? shkoj se si do mundemi t’i realizojm? ndryshimet e d?shiruara pa mb?shtetjen e drejtuesve t? partis?. Un? jam i bindur se t? gjith? socialist?t i duan k?to ndryshime t? patundura te njer?zit dhe socialist?t e thjesht? t? baz?s. Kam besim t? patundur te rinia n? p?rgjith?si dhe te rinia universitare n? veçanti.
Ne do ta ftojm? an?tar?sin? dhe qytetar?t e Shqip?ris? t? n?nshkruajn? nj? peticion, fillimisht. K?t? peticion do ua çojm? t? gjitha grupeve parlamentare, kuvendit dhe forumeve drejtuesve t? Partis? Socialiste. Un? besoj se ky do merret parasysh”, nënvizoi Kokëdhima gjatë fjalës së tij. Por dhe në rast se kjo nuk do të merret parasysh politikani socialist parashikon dhe një tjetër zgjidhje. “N?se nuk do merret parasysh ky peticion, at?here do t? kalojm? n? nj? faz? t? re, do t? k?rkojm? referendum n? parti”, shprehet Kokëdhima. Nga ana tjetër ai edhe një herë ka përjashtuar mundësinë e largimit nga Partia Socialiste, teksa shton se kryetarët e partive nuk janë pronarët e vendit. Madje ai nënvizon se kjo formulë do të sjellë dhe rimëkëmbjen e vendit. “Me durim e pun? do ja dalim. Ne jemi t? vendosur q? ta ndryshojm? situat?n e vendit ton?. Askush nuk mund t? na pengoj?. Nuk do t? ikim askund. Jemi n? t? drejt?n ton?. Kryetar?t e partive nuk jan? pronar?t e Shqip?ris?. Nuk jan? as pronar?t e partive. Populli ?sht? i lodhur e i raskapitur v?rtet, por kur ai dhe rinia e tij vendos t? ngrihet p?r t? drejtat e veta, s’ka fuqi q? e ndalon”, përfundon Kokëdhima.
Zgjedhjet Primare, ja si do të votohen konkurrentët
Zgjedhjet paraprake aplikohen në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Kanada, Britani dhe Itali
Zgjedhje paraprake ose siç njihen “Primare” brenda partisë për të caktuar kandidatet për deputetë aplikohen në vendet me demokraci të konsoliduar. Ia vlen të sjellin si shembuj Shtetet e Bashkuara të Amerikës, djep i zgjedhjeve primare, Kanadanë, Britaninë e Madhe, Francën apo vendin fqinjë Italinë. Te kjo e fundit suksesi i përzgjedhjes së kandidatëve në bazë është i atillë, saqë klasa politike italiane ka bërë propozime ligjore që të detyrohen të gjitha partitë politike të organizojnë zgjedhje primare. Kjo formë e përzgjedhjes së kandidatëve realisht sjell demokratizim të partive.
Kjo duke u dhënë shansin të gjithëve të zgjidhen në postet më të larta, por ato ndikojnë dhe në përmirësimin e qeverisjes. Me këtë skemë nxiten kandidatura drejtpërdrejt tek militantët e bazës apo tek përfaqesuesit e shoqërisë civile pa kaluar nga kastat e partive politike, dhe lejon që të konkurrojnë dhe ata që nuk kanë shuma marramendëse financiare, sjell përkrahjen e kandidaturave femra, si dhe decetralizon pushtetin nga qendra e partisë në bazë. Sipas kësaj formule “Të vjetrit” e partisë që janë bërë deputetë falë listës së caktuar nga kryesia e partisë, do të mund ta konfirmojnë besimin që iu është dhënë duke kandiduar drejtëpërdrejt në bazë. Ne SHBA, anëtarët e Kongresit duhet të paraqiten në zgjedhje primare edhe pse kanë mandat parlamentar.Po ashtu mund të kandidojnë të gjithë ata që dëshirojnë dhe që arrijnë të mbledhin 5% të zgjedhësve të regjistruar në qark. Sipas kësaj forme të përzgjedhjes së kandidaturave lista elektorale do të jetë në bazë qarku. Do të mund të votojnë në këto zgjedhje primare të gjithë banorët e Qarkut, me kushtin që të jenë anëtarë të PS-së, ose të pranojnë të bëhen anëtarë të PS-se në momentin e paraqitjes në zyrën e votimit. Një zyrë votimi duet të jetë në çdo njësi administrative pranë bashkive. Kandidatët do të duhet të plotësojnë një formular vetëdeklarimi Për zbatimin e ligjit nr. 138/2015 “Për garantimin e integritetit të personave që zgjidhen, emërohen ose ushtrojnë funksione publike”.
Po ashtu kandidimi duhet të mbështetet nga e pakta 5% e zgjedhësve të regjistruar në Qark. Për kandidatet femra nevojitet mbështetje me shkrim vetëm nga 2% e zgjedhësve të regjistruar në Qark. Çdo firmë duhet të shoqërohet nga fotokopja e kartës së identitetit të shtetasit që mbështet kandidatin. Rendi i emrave të kandidatëve në fletën e votimit do të përcaktohet sipas rendit alfabetik. Kandidatët do të firmosin Kodin e etikës dhe të disiplinës së zgjedhjeve primare dhe angazhohen ta respektojnë atë. Kandidatët angazhohen se në rast humbjeje do të mbështesin kandidatët që do të fitojnë dhe se do të marrin pjesë aktivisht në fushatë për ta. Kandidatët kanë të drejtë të caktojnë një përfaqësues të tyre në ekipin e Komisionit zgjedhor të Qarkut. Fushata elektorale hapet në momentin kur Komisioni zgjedhor i Qarkut shpall listën e kandidatëve të autorizuar të konkurrojnë. Vota është sekrete dhe individuale.
Pas votimit, kutitë si dhe proces verbalet transportohen për numërim pranë Komisionit zgjedhor të Qarkut. I gjithë proçesi i hapjes së kutive dhe numërimit të votave filmohet. Fletëvotimet ruhen në ambientet e OS-se deri në shpalljen zyrtare të rezultatit. Rezultati i fituesit (fituesve) shpallet mbi bazen e shumicës relative së votave të marra. Pas shpalljes së rezultateve përfundimtare nga Komisioni Zgjedhor i Qarkut, emrat e fituesve i komunikohen kryesisë së Partisë Socialiste. Fituesit bëhen automatikisht pjesë e listës së kandidatëve për deputetë të Partisë Socialiste.
