Nënvlerësimi i vetes është një përvojë që haset shpesh në jetën e shumë njerëzve; ju mund të keni frikë të mos jeni në nivelin e duhur ekonomik, të mos jeni në nivelin e duhur si prind ose partner, të mos jeni në gjendje të studioni ose të punoni. Të mos dish të menaxhosh jetën tënde, të ballafaqohesh me detyra shumë të mëdha, të mos kesh aftësi, të mos dish të zgjidhësh. Me pak fjalë, përvojat që na bëjnë të ndihemi të papërshtatshëm mund të jenë të pafundme. Sidoqoftë, kur këto mendime jofunksionale fillojnë të zënë rrënjë deri në pikën e kompromentimit të cilësisë së jetës sonë, mbase duhet të bëjmë disa hapa mbrapa.
Atelofobia, diçka që vërtet duhet luftuar
Zhvlerësimi i vetvetes është një shembull tipik i mungesës së vetëvlerësimit që çon në një gjendje pakënaqësie. Zhvlerësimi nënkupton nënçmimin, ruajtjen dhe deklarimin e vetes si inferior ndaj vlerës reale. Por pse ndodh kjo? Pse disa njerëz kanë tendencë të ulin vetëvlerësimin e tyre?
Zhvlerësimi është një forcë vampirizuese që gllabëron dhe shkatërron gjithçka të bukur që mund të kemi dhe ëndërrojmë: shkatërron marrëdhëniet, ëndrrat dhe aspiratat dhe paralizon talentet dhe potencialin, duke mësuar personin të besojë se nuk ka mjetet e duhura për të jetuar një jetë ashtu siç ai e dëshiron.
Si lind bindja për të mos qenë e mjaftueshme
Komplekset e inferioritetit mund të bëhen një mënyrë jetese dhe paaftësia për ta dashur njëri -tjetrin mund të bëhet besimi se vlejnë pak. Ndoshta ju keni dëgjuar në mënyrë të përzier frazën: “Nëse nuk e do veten, kush do jetë në gjendje të të dojë ty?”. Edhe pse ky koncept përmban pak të vërtetë, e kundërta ndodh shpesh në jetë: shumë njerëz mësojnë të besojnë në veten e tyre vetëm kur gjejnë dikë që beson tek to.
Vetëvlerësimi ynë varet shumë nga përvojat që kemi pasur në vitet e para të jetës: nëse marrëdhëniet me njerëzit që kujdeseshin për ne (prindërit, gjyshërit, mësuesit, etj.) ishin pozitive dhe shpërblyese, me siguri do të kishim zhvilluar një imazh pozitiv për veten.
Nëse, nga ana tjetër, marrëdhëniet me ata që ishin pranë nesh do të shënoheshin nga ftohtësia dhe kritika ne me siguri do të kishim krijuar një opinion negativ për veten dhe do ta kishim të vështirë ta pranonim veten dhe të besonim në potencialin tonë. Fëmija që nuk ndihet i pranuar për atë që është në tërësinë e qenies së tij, tenton të fajësojë veten dhe të mendojë: “Nëse prindërit e mi më kritikojnë / më krahasojnë me të tjerët / nuk më duan aq sa duhet, atëherë duhet të ketë diçka që nuk shkon tek mua”. Ky fëmijë do të fillojë të besojë se prindërit e tij nuk e vlerësojnë sa duhet sepse ai është budalla, i keq, i gabuar, ai nuk e meriton dashurinë dhe do të fillojë të zhvillojë një imazh negativ për veten e tij.
Dhe kështu, në mënyrë të pavullnetshme, ekziston një tendencë për të sabotuar mundësitë për vetë-afirmim dhe për të ikur nga mundësitë.
Një mekanizëm mbrojtës nxitet nga frika se mos duhet të marrësh kontrollin mbi jetën e dikujt, të detyrohesh të bësh diçka, të ndryshosh vërtet. Sepse në fund ju jeni më të sigurt me dështimin sesa me suksesin. Dështimi është pak a shumë si përsëritja e hapave të dikujt, të kesh sukses do të thotë të bësh transformime, brenda dhe jashtë vetes. Frika nga mbërritja dhe mos përmbushja e saj mund të na kthejë në dështime të vazhdueshme. Nëse kemi sukses në një dietë, për të marrë një shembull të thjeshtë, ka të ngjarë të bëhemi më tërheqës për të tjerët dhe kjo mund të komprometojë marrëdhënien tonë të tanishme, ne mund të gjejmë veten duke mos ditur se si të trajtojmë situata të reja. Kështu, të dështosh do të thotë të qëndrosh në kilogramët tanë të urryer.
Por sukses nuk do të thotë të bëhesh i famshëm, i pasur dhe i fuqishëm, por thjesht të arrish atë që dëshiron, të ecësh përpara në jetë, të jesh autentik, pa pasur nevojë të ngecim me çdo kusht në vuajtje. Për fat të mirë, edhe nëse keni pasur një fëmijëri të pakënaqur, është e mundur të mësoni të doni veten, por mbi të gjitha të mësoni ta shikoni veten me sy më dashamirës.
Efektet e nënvlerësimit të vetvetes në jetën e përditshme
Kur kemi një koncept të dobët për veten, perceptimet që vijnë nga realiteti ndikojnë në aftësinë tonë për të vëzhguar dhe vlerësuar në mënyrë objektive situatat: rrjedhimisht, përfundimet në të cilat arrijmë ndryshojnë. Këtu janë pasojat e vlerësimeve të kushtëzuara nga të mos ndjerit kurrë përballë jetës:
Frika nga dështimi na çon në një mungesë të shprehjes së burimeve tona personale, potencialit tonë njerëzor dhe aftësive tona reale, sepse na bllokon të mos veprojmë, duke na kufizuar në një jetë dhe punë nën potencialin tonë
Perceptimi i gabuar i vetes dhe ndjenja e inferioritetit na vret ëndrrat, aspiratat tona; mundësitë humbin dhe kjo kryesisht sepse ne jemi të parët që e kemi të vështirë të besojmë në atë që mund të bëjmë.
Frika nga mos pranimi, gjykimi, nevoja për t’u miratuar, etj … janë të gjitha mendime paaftësuese që ndikojnë në cilësinë e marrëdhënieve tona shoqërore dhe sentimentale. Pamundësia për të pëlqyer veten na bën nganjëherë egoistë narcistë dhe thelbësisht të paaftë për të vlerësuar të mirën që është tek të tjerët. Kjo na bën që me kalimin e kohës, të jemi tepër kërkues me ata që na rrethojnë, duke i ngarkuar ata me përgjegjësinë për të na bërë të ndihemi të kënaqur, kur jemi të parët që bindemi për të kundërtën.
Thjesht shmangni ballafaqimin me realitetin!
Varet nga ju që të vendosni të përmbushni me të vërtetë pritjet. Të dalësh nga rrethi vicioz i zhvlerësimit do të thotë:
Njohje e të drejtës për t’u dashur dhe respektuar pavarësisht nga performanca personale dhe shoqërore;
Pyetje për mendimet dhe ndjenjat e papërshtatshmërisë;
Pranimi i ndonjë defekti ose mangësie si aspekte që nuk vënë në dyshim dinjitetin si qenie njerëzore;
Mbajtja e një perspektive të qëndrueshme të vlerës personale edhe kur merrni kritika dhe refuzim;
Shkëputja nga një qëndrim mbrojtës, shmangës / pasiv ose agresiv në mënyrë që të keni pritshmëri më pak të ngurtë ndaj vetes dhe të tjerëve.
Dikush u kujtua se bota është e bukur sepse është e larmishme, njerëzit janë të ndryshëm dhe të papërsosur dhe është pikërisht kjo që na lidh dhe na bën të gjithëve të barabartë. Henry De Montherlant deklaroi se “pasi llambat kanë nevojë për vaj, burrat duhet të ushqehen me njëfarë admirimi dhe kur nuk admirohen sa duhet vdesin”. Por ne duhet të jemi të vetëdijshëm për faktin se tek të gjithë ne ka pak frikë se mos nuk jemi të mjaftueshëm, pak atelofobi, kështu që secili, sa herë që ndihet jashtë vendit, i papërshtatshëm, i gabuar, duhet të buzëqeshë, sepse edhe personi më i ftohtë dhe më i vështirë që njihni, të paktën një herë u ndje i padobishëm, i papërsosur, i pasigurt.
