Rezultatet e hershme nga zgjedhjet presidenciale të së dielës në Senegal tregojnë se kandidati i opozitës Bassirou Diomaye Faye është duke udhëhequr, duke bërë që mbështetësit e tij të festojnë në rrugët e kryeqytetit Dakar mes shpresës se administrata e re do të trajtojë varfërinë dhe korrupsionin e vazhdueshëm.
Kandidati i koalicionit qeverisës, ish-kryeministri Amadou Ba, të hënën pranoi humbjen ndaj Faye disa orë pasi tha se ishte gati për një balotazh.
Trupi zgjedhor nuk ka dhënë ende detaje rreth rezultateve pasi numërimi i votave është duke u zhvilluar. Rezultatet zyrtare pritet të shpallen në ditët në vijim.
Por kush është kandidati presidencial Faye dhe çfarë mund të nënkuptojnë rezultatet për të ardhmen e demokracisë së Senegalit?
Kush është Bassirou Diomaye Faye?
Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, pakkush kishte dëgjuar për të një vit më parë, dhe tani ai do të bëhet president.
Ngritja e jashtëzakonshme e Bassirou Diomaye Faye mbulon një periudhë interesante në politikën senegaleze.
Muajt e tij në burg së bashku me aleatin Ousmane Sonko përfunduan papritur, me çiftin e liruar një javë përpara zgjedhjeve presidenciale.
Tani ai duhet të fillojë të punojë në reformat gjithëpërfshirëse që ka premtuar.
“Metodik” dhe “modest” janë fjalë që përdoren shpesh për të përshkruar taksambledhësin, i cili këto ditë feston ditëlindjen e tij të 44-të.
Faye kujton me dashuri edukimin e tij rural në Ndiaganiao, ku thotë se kthehet çdo të diel për të punuar tokën.
Dashuria dhe respekti i tij për jetën e fshatit përputhet me mosbesimin e tij të thellë ndaj elitave të Senegalit dhe politikës së pushtetit.
“Ai nuk ka qenë kurrë ministër dhe nuk ka qenë burrë shteti, kështu që kritikët vënë në dyshim mungesën e tij të përvojës”, thotë analisti Alioune Tine për BBC.
“Por, nga këndvështrimi i Faye, njerëz që kanë drejtuar vendin që nga viti 1960 kanë bërë disa dështime katastrofike”.
Lufta kundër varfërisë, padrejtësisë dhe korrupsionit janë në krye të agjendës së zotit Faye.
Ndërsa punonte në Thesar, ai dhe Sonko krijuan një grup pune sindikatash për të trajtuar ryshfetin.
Marrëveshjet e gazit, naftës, peshkimit dhe mbrojtjes duhet të negociohen të gjitha për t’i shërbyer më mirë popullit senegalez, premton Faye.
Ai po fut në një epokë të re, u tha ai votuesve, dhe kjo është veçanërisht e vërtetë për lidhjet me Francën.
Presidenti i zgjedhur i Senegalit thotë se do të heqë monedhën e shumë kritikuar franga CFA, e cila është e lidhur me euron dhe e mbështetur nga ish-fuqia koloniale Franca.
Faye dëshiron ta zëvendësojë atë me një monedhë të re senegaleze ose rajonale të Afrikës Perëndimore, megjithëse kjo nuk do të jetë e lehtë.
“Ai do të duhet të merret me realitetin e buxhetit në fillim… Por unë shoh se ai ka shumë ambicie”, i tha BBC-së, ish-kryeministrja Aminata Touré, e cila shërbeu nën presidentin në largim Macky Sall.
Forcimi i pavarësisë së gjyqësorit dhe krijimi i vendeve të punës për popullatën e madhe të re të Senegalit janë gjithashtu prioritetet kryesore për Faye – asnjëra prej të cilave “presidenti Sall nuk i kushtoi shumë vëmendje”, shton zonja Touré.
Ajo nuk është e vetmja figurë e lartë politike që ka ofruar mbështetjen e saj për 44-vjeçarin – ish-presidenti Abdoulaye Wade bëri të njëjtën gjë vetëm dy ditë para votimit të së dielës.
Ky moment vlerësohet si një kthesë e jashtëzakonshme për zotin Faye, i cili kaloi 11 muajt e fundit në burg me akuzën e kryengritjes, dhe shumë vite të tjera para kësaj në hijen e aleatit të tij.
“Basirou jam unë”
Bassirou Diomaye Faye u shpall në shkurt si kandidati i ashtuquajtur “Plani B”, duke zëvendësuar opozitarin karizmatik Ousmane Sonko.
Të dy themeluan partinë Pastef tashmë të shpërbërë, të dy janë mbledhës taksash dhe të dy u burgosën vitin e kaluar me akuza që thanë se ishin të motivuar politikisht.
Kjo ka çuar në kritika dhe dyshime.
Por kjo nuk është kështu, thotë analisti Tine, sipas të cilit marrëdhënia e çiftit mund të sjellë një stil të ri udhëheqjeje.
“Ndoshta do të krijojnë një tandem dhe do të shkëputen nga modeli hiperpresidencial i të pasurit një kryetar shteti të plotfuqishëm”.
“Sonko është sigurisht lideri i pakontestueshëm i Pastef – një ikonë, madje… [Por] të dy kanë pasur një [dinamikë] bashkëfajësie dhe bashkëpunimi”.
Ndryshe, vë në pah shkrimi, njëherë e një kohë, zoti Faye nuk donte të kishte të bënte me politikën.
“Nuk më ka shkuar kurrë në mendje”, tha ai në vitin 2019 teksa kujtonte fëmijërinë e tij.
Ndërsa rezultatet e hershme dolën të hënën duke treguar se zoti Faye ishte i vendosur për fitore, njerëzit në kryeqytetin, Dakar, festuan duke i rënë borive të makinave dhe duke kënduar me muzikë të lartë.
Zgjedhjet fillimisht ishin planifikuar muajin e kaluar, por Sall i shtyu ato vetëm disa orë para fillimit të fushatës, duke shkaktuar protesta vdekjeprurëse të opozitës dhe një krizë demokratike.
Shumica e kandidatëve kishin shumë pak kohë për t’u përgatitur pasi të caktohej data e re e zgjedhjeve – por Faye kishte pak më shumë se një javë pasi u lirua nga burgu.
Pavarësisht periudhës së shkurtuar të fushatës, qytetarët e Senegalit ishin të bindur se do të dilnin dhe do të përdornin votën e tyre, tha Christopher Fomunyoh – i Institutit Demokratik Kombëtar për Çështjet Ndërkombëtare – për BBC Newsday.
“Senegal është në proces të konfirmimit se demokracitë mund të korrigjohen dhe të dalin më të forta”.
Dhe testi i vërtetë për “njeriun e pastrimit” të Senegalit sapo ka filluar.
