Kanë kaluar shtatë muaj nga vdekja e Yevgeny Prigozhin , e cila ngjalli vëmendjen mbarëbotërore se si Vladimir Putin hoqi qafe një mik të fortë.
Oligarku Prigozhin kishte fituar pushtet të pakufizuar nga liria e lëvizjes që Kremlini i kishte dhënë për të drejtuar organizatën mercenare, por vulosi fatin e tij kur u përpoq të bënte një grusht shteti dhe të fillonte të marshonte drejt Moskës për të rrëzuar Putinin.
Pak kohë më vonë, Prigozhin, pasi u kthye më parë në kampin e miqve të Putinit , e gjeti veten duke humbur jetën gjatë bombardimit të avionit që po e transportonte. Tani, shtatë muaj më vonë, ushtria e tij private, e njohur si Grupi Wagner, po punon siç raportohet nga revista amerikane Politico për të ndjekur axhendën e Kremlinit.
Mijëra ish- forcat e Wagner janë ndarë në të paktën katër grupe, sipas dy zyrtarëve amerikanë që folën në kushte anonimiteti për të diskutuar çështje të ndjeshme të inteligjencës. Duke përzier luftëtarët me mercenarë të tjerë besnikë ndaj Putinit, qeveria ruse shpreson të parandalojë një përsëritje të ngjarjeve të vitit të kaluar, kur Wagner i bashkuar u kthye kundër Putinit dhe ministrisë së tij të mbrojtjes.
“Një pjesë e qëllimit të ristrukturimit është të sigurojë që të ketë një kontroll më të madh të biznesit në tërësi,” tha një nga zyrtarët amerikanë. Ushtritë e reja private janë vendosur tashmë në të gjithë botën në misione speciale, duke përfshirë në Ukrainë dhe Afrikë, ku pritet të luajnë një rol të ngjashëm destabilizues në skenën botërore siç bënë nën Prigozhin, thanë zyrtarët.
Grupet paraushtarake të rigrupuar kanë detyruar tashmë administratën e Bidenit të tërheqë trupat nga Nigeri dhe Çadi – në pengesa të mëdha kundër terrorizmit – ndërkohë që sfidojnë politikat e SHBA-së në Republikën e Afrikës Qendrore, Mali, Burkina Faso, Libi dhe vende të tjera.
Një nga katër grupet është në linjë me Gardën Kombëtare të Rusisë. Ajo tashmë është transferuar në Ukrainë dhe ka humbur një numër të konsiderueshëm luftëtarësh. Dy grupe të tjera operojnë nën kontrollin e Ministrisë së Mbrojtjes dhe shërbimeve të inteligjencës të Moskës . Grupi i katërt – i njohur si Afrika Corps dhe i lidhur me një grup ekzistues të njohur si Redut – është ende duke punuar për të marrë kontrollin e forcave të mëparshme të Wagner në disa kryeqytete afrikane, thanë zyrtarët.
Dihet pak më shumë për shpërndarjen e grupeve të reja, duke përfshirë numrin e anëtarëve që vijnë nga Wagner i Prigozhin kundrejt organizatave të tjera paraushtarake ekzistuese. Është gjithashtu e paqartë se deri në çfarë mase djali i Prigozhin, i cili fillimisht mori kontrollin e mijëra mercenarëve të Wagner-it pas vdekjes së babait të tij, është ende i përfshirë në udhëheqjen e një grupi më të vogël luftëtarësh ende besnikë ndaj kujtimit të babait të tij. Prigozhin më i ri ka të ngjarë të kryesojë disa forca në Republikën e Afrikës Qendrore dhe Mali, thanë zyrtarët.
Prigozhin kishte bërë pasurinë e tij si kuzhinier personal i Putinit dhe kujdestar zyrtar i Kremlinit përpara se të krijonte Grupin Wagner në vitin 2017. Lejimi i një aleati të ngushtë të Kremlinit për të krijuar një ushtri private jozyrtare ka qenë e dobishme për Rusinë në kryerjen e misioneve të fshehta mes njerëzve.
Megjithatë, ndërsa Grupi Wagner zgjeroi shtrirjen e tij globale, ai u bë gjithnjë e më i pavarur nga kontrolli rus. Putini i toleroi këto ndryshime ndërsa luftëtarët e Wagner-it morën një rol të madh në luftën e tij me Ukrainën. Megjithatë, në qershor të vitit të kaluar, Prigozhin dhe mercenarët e tij u kthyen kundër Putinit për keqpërdorimin e luftës nga ministria e tij e mbrojtjes.
Kjo çoi në një seri përleshjesh me forcat ruse ndërsa njerëzit e Prigozhin marshuan drejt Moskës në një përpjekje të dukshme grusht shteti.
Prigozhin përfundimisht dha dorëheqjen në një marrëveshje të negociuar nga aleatët e Rusisë në Bjellorusi. Por brenda dy muajsh Prigozhin vdiq, së bashku me nëntë të tjerë, kur avioni i tij u shpërbë dhe u rrëzua në tokë, ndërsa fluturonte nga Shën Petersburg në Moskë. Vdekja e Prigozhin
e la të varur në tepsi fatin e perandorisë së tij. Në atë kohë, Grupi Wagner ishte në procesin e krijimit të lidhjeve të ngushta me liderët e shteteve afrikane, duke ofruar siguri për diktatorët, duke u angazhuar gjithashtu në sipërmarrje fitimprurëse të minierave. Në Republikën e Afrikës Qendrore, për shembull, Wagner kishte marrë nën kontroll një minierë ari. Pas vdekjes së Prigozhin, ish-vartësit e tij e kanë zgjeruar në masë të madhe minierën, thanë zyrtarët amerikanë, por ende nuk kanë gjetur një mënyrë për të tregtuar dhe transportuar në mënyrë efektive mineralet. Ata do të bënin qindra miliona dollarë fitime në tregun global. Komanda e konfirmuar së fundmi nga Moska e këtyre mercenarëve privatë ka implikime të mëdha për gjeopolitikën. Në Afrikë në veçanti, ajo mund të minojë përpjekjet e administratës Biden për të luftuar terrorizmin, për të promovuar demokracinë dhe për të krijuar lidhje diplomatike me regjimet e reja.
“Elementi i kohës është kyç këtu. Rusia mund t’u japë këtyre vendeve atë që SHBA nuk mundet dhe menjëherë”, tha një zyrtar amerikan, duke iu referuar aftësisë së Moskës për të përdorur luftëtarë privatë për të ofruar armë dhe municione nën tryezë për qeveritë e reja në Afrikë. “Dhe shumë nga liderët e këtyre vendeve janë të lodhur nga Shtetet e Bashkuara që u japin leksione për demokracinë.”
Përdorimi i luftëtarëve paraushtarakë nga Moska për të zgjeruar ndikimin e saj në Afrikë është tashmë i dukshëm në Nigeri , një nga pikat më të rëndësishme në luftën kundër terrorizmit.
Udhëheqësit ushtarakë të Nigerit morën kontrollin nga presidenti i zgjedhur i vendit, Mohamed Bazoum, korrikun e kaluar. Grushti i shtetit e shtyu Uashingtonin të pezullonte ndihmën ekonomike dhe ushtarake për vendin, ndërsa administrata e Biden u bëri presion udhëheqësve ushtarakë që të ktheheshin në një demokraci të udhëhequr nga civilët.
Megjithatë, në fillim të këtij muaji, qindra mercenarë rusë mbërritën në kryeqytetin, Niamey, duke pretenduar se ishin atje për të ndihmuar në trajnimin e ushtrisë së Nigerit dhe për të krijuar bashkëpunim zyrtar me juntën në pushtet.
Edhe para rebelimit të tij, Prigozhin shpesh dënonte publikisht ministrinë e mbrojtjes, duke fajësuar liderët e saj për dështimet në fushën e betejës në Ukrainë. Dhe shkëputja e tij e fundit me Putinin erdhi kur ai u përpoq të detyronte largimin e Sergei Shoigu , ministrit të mbrojtjes, dhe Valery Gerasimov , shefit të shtabit ushtarak.
Prigozhin fajësoi dyshen për performancën e dobët të trupave ruse. Ai gjithashtu pohoi se ata kishin ekzagjeruar kërcënimin kryesisht fals të paraqitur nga Ukraina për ta shtyrë Putinin në një luftë të pamatur.
Shumë nga luftëtarët e Wagner-it i qëndruan besnikë kujtimit të Prigozhin dhe në mënyrë të ngjashme nuk e pëlqyen ministrin e mbrojtjes. Tani, disa prej tyre udhëhiqen nga ai zyrtar – Shoigu – në një grup shumë selektiv të njohur si Patriot. Ai mbikëqyret dhe financohet nga Departamenti i Mbrojtjes, thonë zyrtarët.
“Është e paqartë nëse Moska do të jetë në gjendje të arrijë atë që Wagner ka bërë prej vitesh”, tha një zyrtar i tretë amerikan. “Këta luftëtarë hyjnë në një sistem ekzistues, burokratik që mund të ngadalësojë gjërat dhe t’i bëjë ata më pak të rrezikshëm.”Ardhja e tyre erdhi vetëm disa ditë përpara se administrata Biden të njoftonte se SHBA do të tërhiqte 1000 trupat e saj nga vendi pas gati 10 vjetësh, duke krijuar përshtypjen se forcat ruse po zëvendësojnë forcat amerikane në një vend ku grupet terroriste kanë organizuar dhe planifikuar sulme globale.
