Asgjë nuk është më e rëndësishme për historinë sesa një tregim ose ritregim i sajë. Ajo që ne besojmë që ndodhi, pse ndodhi, si ndodhi të gjitha vijnë nga një tregim i saktë. Por nuk mundemi që të lexojmë diçka e ta besojmë atë, duhet ta analizojmë më parë e më pas të vendosim ta besojmë apo jo.
Si sot me datë 15 janar të vitit 1999 plot 25 vite më parë forcat ushtarake dhe paraushtarake serbe në Kosovë kryen nje masakër mbi popullatën civile në fshatin Reçak.
Sot drejtuesit më të lartë të pushtetit e të shtetit në Kosovë ashtu si çdo vit edhe ata para këtyre edhe këtë rradhë bënë homazhe në këtë fshat duke përkujtuar këtë masakër dhe duke përsëritur si përherë kërkesën për drejtësi.
Thua se drejtësia duhet të vijë nga ata që e bënë këtë masakër duke anashkaluar total detyrën e tyre që drejtësinë duhet ta bëjnë këto institucione që ata drejtojnë duke grumbulluar fakte dhe dëshmi për të çuar para gjykatave këtë masakër dhe ata që e kryen atë.
Por gjithsesi çdo vit ashtu si sivjet është thënë se kjo masakër solli Konferencën e Rambujesë e cila solli ndërhyrjen e NATO-s.
Mendoj se janë të gabuar të gjithë ata që e mendojnë kështu.
Mendoj se nuk është masakra ajo që solli ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë, një vendim që u morr në Rambuje.
Për të kuptuar më mirë këtë na duhet të analizojmë ngjarjet e atyre ditëve pasi vetëm ashtu do e kuptojmë historinë dhe të vërtetën.
Dhe historia e kësaj maskre nuk fillon me datë 15 janar po me datë 13 janar.
Më këtë datë Shtabi i Përgjithëshëm i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës pas bisedimeve disa orëshe të bëra midis përfaqësuesve të këtij shtabi, Jakup Krasniqit, Ramë Bujës dhe Sokol Bashotës dhe delegacionit ndërkombëtar të përbërë nga Shefi i Misionit të OSBE-së William Walker, Christofer Hill dhe Wolfgang Petriç si ndërmjetës ndërkombëtar për Kosovën, vendosi të shkëmbente me ndërmjetësimin e mësipërmën 8 ushtarë serb të zënë robër nga UÇK-ja disa ditë më parë, me 9 ushtarë të UÇK-së të zënë robër në fillim të dhjetorit 1998 në brezin kufitar Shqipëri-Kosovë, në tentativë për të hyrë në Kosovë.
Ky veprim ishte i pari që e bëri Sërbinë të ulej përfundimisht nga froni ku kishte hipur dhe të barazohej me UÇK-në. Pasi pranimi nga ana e saj i shkëmbimit të robërve do të thoshte se këtu po luftonin dy ushtri.
Prej këtij momenti UÇK-ja mori statusin e një ushtrie të rregullt në aspektin ndërkombëtar.
UÇK-ja në këtë moment ndërroi totalisht mendimin e keq që shumë vende perendimore anëtare të NATO-s kishin deri në ato momente për të.
Së pari ky mendim ndërroi në mënyrën e dinjitetshme, njerëzore dhe mjaft humane që UÇK-ja kishte pasur ndaj trajtimit të robërve të luftës.
Së dyti lirimi i këtyre robërve me shkëmbim i dha UÇK-së një fitore të madhe në rrafshin politik.
Dhe ishte pikërisht ky shkëmbim që e bëri Beogradin të ndihet i poshtëruar dhe i nënshtruar ndaj kërkesave të SHP të UÇK-së.
Dhe duke u gjendur në këto kushte ku deri në atë ditë e kishte quajtur dhe konsideruar UÇK-në si organizatë terroriste, tashti pa pritur e pa pandehur ajo po pranonte kërkesat dhe kushtet e shtabit të kësaj organizate.
Ndaj për të tërhequr vëmendjen nga një krizë e brendëshme besimi dhe politike në Serbi, udhëheqësia genocidiale e serbisë vendosi që të kryente një masakër, të vetëdijshëm se një masakër në popullatën civile jo vetëm që do të tërhiqte vëmendjen nga ajo që ndodhi më datë 13, por edhe shtypi perendimor i cili i kishte dhënë një rëndësi këtij shkëmbimi robërish, tashti nuk do merrej më me të.
Dhe vërtet ashtu ndodhi. Jo vetëm shtypi perëndimor por që atëherë e deri më sot të gjithë, qofshin ata perendimorë ose shqiptarë të Kosovës e kanë harruar arsyen e asaj masakre dhe tërësisht këtë shkëmbim robërish. Dhe kjo vihet re mësë miri në përkujtimin e kësaj masakre.
Por ajo çfar është më interesante në tërë këtë histori, qëndron fakti se ndërkombëtarët kishin dijeni të plotë që kjo masakër do të ndodhte.
Këtë e vërteton shumë mirë Blerim Shala në librin e tij “Vitet e Kosovës” ku shkruan “ Në datë 14 më erdhi në zyrë Kristofer hill dhe ndër të tjera më pyeti nëse më gjendej një hartë e Ksovës.
I thash që e kam në zyrën tjetër. Shkuam aty dhe më bëri shenjë që të mos flas duke pasur frikën e përgjimeve. Dhe me gisht në hartë më tregoji rajonin e Shtimjes dhe më pas më kërkoi të dilnim jasht. Pasi dolëm jasht më tha që në atë rajon aty pritet që shumë shpejt forcat serbe të ndërrmarrin një veprim të fuqishëm ushtarak”. Dhe vërtet duke u gdhirë data 15 serbët kryen masakrën në fshatin Reçak.
Por të njëjtët ndërkombëtarët të cilët kishin kontakte edhe me SHP të UÇK-së nuk i thanë asnjëherë asaj këtë që i thanë Blerim Shalës.
Dhe ky fakt i treguar nga Blerim Shala në librin e tij vërteton se nuk ishte masakra e Raçakut ajo që solli Rambujenë dhe si rrjedhojë ndërhyrjen e NATO-s.
Por ishte veprimi dhe qëndrimi i UÇK-së për ndërrimin e robërve që e detyroi komunitetin ndërkombëtar të ndërhynte, përpara se UÇK të rritej edhe më shumë dhe të ishte shumë herë më e fuqishme politikisht në rrafshin ndërkombëtar.
Dhe si pasojë nuk do të mund ta shpërbënin dot më atë as në Rambuje e as pas lufte.
Ndaj mendoj se me të vërtetë është e rëndësishme të përkujtohen masakra të tilla, por ama duhet t’ju jepet atyre rëndësia e vërtetë që kanë në historinë shqiptare të Kosovës e jo të vazhdohet me retorika boshe dhe lojra viktimash pasi kjo jo vetëm që nuk i shërben historisë por as të vërtetës.
Është për të ardhur keq që data 13 janar nuk përkujtohet jo vetëm nga ana e institucioneve qeveritare por fatkeqësisht as nga ana e shoqatës së Veteranëve të Luftës të UÇK-së.
Tiranë, 15 janar 2024
