Kurt Bassuener nga organizata ndërkombëtare Këshilli për Politikën e Demokratizimit në Berlin, ka thënë se Serbia dhe Rusia mund të ndërhyjnë në Kosovë.
Duke folur në një intervistë të shkurtër për gazetën “Bota sot”, eksperti gjerman ka thënë se Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka të drejtë kur alarmon për potencial të mundshëm tensionesh në Kosovë dhe në Bosnje e Hercegovinë. Sipas tij, Serbia është agjenti kryesor destabilizues për Kosovën dhe Bosnjën.
Ai nuk e ka përjashtuar mundësinë që ndalimi i dinarit nga Kosova, të ofrojë një pretekst tjetër për aktivitetin sulmues serb.
Gjithashtu, Bassuener është shprehur i shqetësuar se edhe pas sulmit terrorist serb me 24 shtator në Banjskë, ende nuk ka llogari. Ai kritikon qasjen ndërkombëtare, pasi presidenti serb Aleksandar Vuçiq shihet ende “partner”, derisa Kosova shihet si “destabilizuesi kryesor”.
Intervista e plotë:
“Bota sot”: Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, duke folur pas takimit me kryeministrin e Malit të Zi, Millojko Spajiq, ka deklaruar se situata e sigurisë në Ballkanin Perëndimor është ende shumë e brishtë dhe ka potencial për tensione në Kosovë dhe Bosnje-Hercegovinë. Si e shihni këtë paralajmërim?
Kurt Bassuener: Sigurisht, Sekretari gjeneral i NATO-s Jens Stoltenberg ka të drejtë. Ajo që nënkuptohet, por nuk deklarohet drejtpërdrejtë, është se Serbia është agjenti kryesor destabilizues si për Kosovën, ashtu edhe për Bosnje e Hercegovinën (gjithashtu dhe Kroaci - anëtare e NATO-s). Në fakt, Mali i Zi, anëtari i NATO-s, gjithashtu është destabilizuar - dhe në disa mënyra të gjalla është kapur - nga qeveria e Serbisë dhe Kisha Ortodokse Serbe. "Srpski Svet" i parashikon të tre si komponentë integralë - madje edhe anëtari i NATO-s, Maqedonia e Veriut ("Serbia jugore" deri tek irredentistët) është në atë menu. Nuk ka pasur një konfrontim të plotë frontal perëndimor me atë realitet. BE-ja dhe ShBA-ja ende ndjekin një politikë rajonale të përqendruar në Serbi (dhe toleruese/ të butë ndaj Vuçiqit).
“Bota sot”: A besoni se Serbia dhe Rusia mund të ndërhyjnë në Kosovë?
Kurt Bassuener: Po. Ushtria dhe shërbimet e sigurisë së Serbisë kanë zhvilluar lidhje më të thella me Rusinë. Ka një ndërthurje interesash. Në fakt, si Serbia, ashtu edhe Rusia kanë përparuar në ndikimin e tyre relativ që kur përpjekja e plotë e Rusisë për nënshtrimin dhe përvetësimin e Ukrainës filloi më 24 shkurt 2022. Kjo nënkupton një dështim të parandalimit perëndimor, si dhe një dështim më të zgjatur të politikës.
“Bota sot”: A është çështja e dinarit në Kosovë, si dhe armatosja e Kosovës (me raketa amerikane Javelin), një “shkëndijë zjarri” për tensione të reja mes dy vendeve?
Kurt Bassuener: Dorëzimi dhe vendosja e sistemeve të raketave antitank Javelin do të ketë një efekt parandalues për Serbinë - megjithëse sipas mendimit tim, në dritën e numrit të automjeteve të blinduara që Serbia ka blerë dhe ndërtuar, numri duhet të jetë më i lartë. Përgjigja e Vuçiqit ilustron se ai e njeh rëndësinë e saj në reduktimin (por jo eliminimin) e aftësisë së tij për të frikësuar Kosovën dhe fqinjët e tjerë me grumbullimin e armëve.
Megjithatë, do të ketë një vonesë përpara se këto sisteme të vendosen në mënyrë efektive. Në atë kohë, forca dhe qëndrimi parandalues i KFOR-it do të kenë një rëndësi të madhe - si dhe politikat e kontrollit politik civil të forcës.
Unë shqetësohem se edhe pas Zveçanit dhe Banjskës, nuk ka ende një llogari për atë politikë; Vuçiq shihet ende si një "partner", megjithëse i mundimshëm. Dhe politikat e SHBA-së dhe BE-së mbeten të fokusuara tek autoritetet e Kosovës si destabilizues kryesor, pavarësisht Banjskës (dhe zgjedhjeve mashtruese serbe muajin e kaluar). SHBA-ja po tregon një ndryshim - megjithëse mbetet larg nga e qartë nëse ky është vetëm një rregullim apo nënkupton një rishikim dhe rikalibrim më të thellë, i cili është i nevojshëm. BE-ja po i qëndron politikës së emëruesit më të ulët të përbashkët, të miratuar verën e kaluar, me shpresën e kotë ose duke ringjallur Dialogun.
Në këtë kontekst, lëvizja e Kosovës për ta bërë euron ekskluzive në territorin e saj mund të ofrojë një pretekst tjetër për aktivitetin sulmues serb.
