Bashkëpunëtori i Këshillit për Politikat e Demokratizimit në Bruksel, Toby Vogel, ka thënë se është shumë vonë që në procesin për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, të shfaqen kushte të reja ndaj vendit tonë.
Në një intervistë ekskluzive për gazetën “Bota sot”, ai ka parashikuar që votimi për anëtarësimin e Kosovës në KiE, do të vonohet, për shkak të Asociacionit të Komunave me shumicë serbe, formimin e të cilit e shohin si kusht disa nga qeveritë kryesore anëtare të KiE-së.
Sipas ekspertit, kryeministri Albin Kurti, do të duhej të kishte hartuar një statut për Asociacionin që do të bllokonte financimin e drejtpërdrejtë nga Beogradi dhe që do t'i rezervonte edhe funksionet ekzekutive qeverisë në Prishtinë.
Vogel nuk mendon se masat ndëshkuese të Bashkimit Evropian ndaj Kosovës, do të hiqen së shpejti, për shkak se sipas tij, “BE-ja ka mbajtur qartë anën e Serbisë për këtë”.
Ai ka pohuar se shumica dërrmuese e evropianëve mbështesin sovranitetin, pavarësinë dhe anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare.
Intervista e plotë:
“Bota sot”: Z. Vogel, vendimi përfundimtar për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës pritet të merret në maj. A mendoni se Kosova do ta kalojë këtë votim përfundimtar?
Toby Vogel: Skenari më i mundshëm duket të jetë që votimi do të vonohet, nëse njëra apo tjetra nuk dorëzohet. Por disa qeveri kryesore anëtare të Këshillit të Evropës e kanë bërë të qartë se duhet të shohin përparim të prekshëm në lidhje me Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe ose përndryshe nuk do të mund ta mbështesin kërkesën e Kosovës, ndërsa kryeministri Kurti e ka bërë të qartë se nuk mund të dërgojë non-paper në Gjykatën Kushtetuese.
“Bota sot”: Disa deputetë evropianë kanë përmendur si pengesë për votim në Këshillin e Evropës, Asociacionin e komunave me shumicë serbe, të cilin, sipas tyre, duhet ta formojë Prishtina. Si duhet të veprojë Kosova, sipas jush, a duhet së pari të dërgojë draft-statutin e Asociacionit për vlerësim në Gjykatën Kushtetuese?
Toby Vogel: Është e qartë se nuk më takon mua të them se çfarë duhet të bëjë qeveria e Kosovës – kjo varet nga qeveria. Megjithatë, në retrospektivë më duket si një gabim që kryeministri e zvarriti procesin me Asociacionin në vend që të hartonte një statut që plotëson si atë që ishte rënë dakord në 2013 ashtu edhe shqetësimet legjitime të Kosovës. Duhet të kishte hartuar një statut që do të bllokonte financimin e drejtpërdrejtë nga Beogradi dhe që do t'i rezervonte edhe funksionet ekzekutive qeverisë në Prishtinë – d.m.th., krijimin dhe Asociacionin dhe jo Komunitetin.
“Bota sot”: A mund të krijohen kushte të reja për Kosovën?
Toby Vogel: QUINT-i i ka bërë të qartë shqetësimet e tyre dhe nuk është çudi që Asociacioni është një kusht politik dhe jo ligjor. Mendoj se është shumë vonë në proces që të shfaqen kushte vërtet të reja.
“Bota sot”: Si e patë votimin ku Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës rekomandoi që Kosova të ftohet për t'u bërë anëtare e kësaj organizate, a pati ndonjë surprizë?
Toby Vogel: Mendoj se votimi e bëri shumë të qartë se shumica dërrmuese e evropianëve mbështesin sovranitetin, pavarësinë dhe anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare. Është vetëm një numër i vogël i deputetëve serbë nga Mali i Zi, Serbia dhe Bosnja dhe Hercegovina plus disa të tjerë që duket se kanë problem me njohjen e këtij realiteti.
“Bota sot”: Si i komentoni gjithë propagandën dhe fushatat e egra të Serbisë, pse i frikësohet anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës?
Toby Vogel: Vuçiq po përdor çdo gjë që mundet për të minuar Kosovën, dhe në përgjithësi ata që i rezistojnë projektit të Serbisë së Madhe. Ne mund ta shohim këtë me diplomacinë e furishme serbe që kërkon të bllokojë rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së për Srebrenicën. Ai ndoshta mendon se çdo fitore për Kosovën tani do të zvogëlonte kredibilitetin e tij – por ai gjithashtu dëshiron të demonstrojë se mund të veprojë pa u ndëshkuar, pa asnjë pasojë, sepse ai ka mbështetjen e Uashingtonit, Brukselit, Parisit dhe Berlinit.
“Bota sot”: Çfarë duhet të bëjnë autoritetet në Kosovë lidhur me vendimin e Bankës Qendrore të Kosovës për dinarin serb, pas gjithë këtij presioni diplomatik ndaj Kosovës?
Toby Vogel: Përsëri, kjo është një çështje që duhet të vendosin autoritetet kombëtare. Unë personalisht mendoj se nuk është e mençur të ndërmerren hapa që ushqehen me narrativën propagandistike serbe se "Kurti dëshiron të spastrojë etnikisht serbët nga Kosova".
“Bota sot”: Pas zgjedhjeve të fundit në katër komunat veriore (Zveçan, Leposaviq, Zubin Potok dhe Mitrovicë Veriore), liderët e Kosovës kanë kërkuar heqjen e masave ndëshkuese të BE-së ndaj Kosovës. Besoni se kjo do të ndodhë së shpejti?
Toby Vogel: Jo, nuk mendoj. BE-ja ka mbajtur qartë anën e Serbisë për këtë. Masat u miratuan pa një votim zyrtar në Këshillin e BE-së, por Përfaqësuesi i Lartë Borrell tani me sa duket ka vendosur që heqja e tyre do të kërkonte një votë të tillë dhe gjithmonë mund të gjesh dikë – për shembull, Hungarinë ose Sllovakinë – që do të bllokojë.
“Bota sot”: Pse Serbia nuk është dënuar ende për sulmin terrorist në Banjskë, më 24 shtator të vitit të kaluar?
Toby Vogel: Sepse Perëndimi mendon se ka nevojë për Vuçiqin për të ruajtur "stabilitetin rajonal", edhe pse Vuçiç është dukshëm kërcënimi i vetëm më serioz për këtë stabilitet.
