Në vitin 1997, kur Shqipëria dhe Kosova përjetonin ndryshime të mëdha dhe sfida të vazhdueshme, gazeta "Bota Sot" u bë dëshmitare dhe aktore e një momenti kyç në historinë e gazetarisë shqiptare dhe në diasporë. Kjo periudhë, e mbushur me tensione dhe sfida, solli në krye të gazetës guximin e rrallë të Abdi Baletës, atëherë redaktor përgjegjës për edicionin e Shqipërisë, për të sfiduar figurën e njohur Rexhep Qosjen. Qosja, i cili kishte fituar vëmendjen për orientimin e tij të majtë ekstrem dhe për afërsinë me pushtetin jugosllav, u bë qendra e një debati të hapur që shfaqi jo vetëm rëndësinë e lirisë së shprehjes, por edhe sfidat dhe rreziqet që vijnë me të.
Guximi i Baletës për të ngritur zërin ishte veçanërisht i ndjeshëm, duke marrë parasysh kontekstin politik dhe kulturor të atyre kohëve. Qosja, i adhuruar nga disa si një lider i mendimit të majtë ekstrem, kishte nisur të bënte thirrje për një luftë civile në Shqipëri me moton e një "revolucioni të vonuar demokratik". Shqetësimet e mia lidhur me këto thirrje të Qosjes dhe mungesa e kritikës publike ndaj tyre u bënë biseda kryesore gjatë një vizite të Baletës në Zürich. Ai më pyeti nëse do të isha i gatshëm të botoja artikuj që e kritikonin hapur Qosjen. Përgjigja ime ishte e thjeshtë por e qartë: Po.
Publikimi i këtyre artikujve shënoi një moment të rëndësishëm jo vetëm në trevat shqiptare, por edhe në diasporën shqiptare në Europën Perëndimore dhe në Shtetet e Bashkuara. Kjo tregoi se ishte e mundur të sfidoheshin tabutë dhe të bëhej kritikë e hapur ndaj figurave të njohura, duke theksuar një guxim dhe përkushtim të jashtëzakonshëm ndaj së vërtetës, pavarësisht rrezikut të pasojave. Mungesa e një reagimi nga Qosja ndaj këtyre publikimeve shtoi një dimension të ri në interpretimin e sjelljes dhe vendimeve të tij, duke e bërë këtë ngjarje një studim të ndërlikuar të sfidave që gazetaria përballë në shtrirjen e saj gjerësisht në komunitetin shqiptar brenda dhe jashtë kufijve.
Kjo heshtje mund të ketë qenë rezultat i një vizite të mëparshme të Qosjes te Baleta, kur ky i fundit ishte ambasador i Shqipërisë në OKB. Qosja, në shoqëri të ekipit serb të ambasadës jugosllave, simbolizoi një moment të ndërlikuar gjeopolitik. Fakti që ishte parë së bashku me përfaqësues të një shteti që në atë kohë ishte konsideruar armik i shqiptarëve mund të ketë krijuar një situatë të ndjeshme për Qosjen, duke e bërë të preferueshme për të që të mos reagonte publikisht ndaj shkrimeve të Baletës.
Kjo histori na kujton se gazetaria dhe media jo vetëm që kanë fuqinë të ndriçojnë të vërtetën dhe të sfidojnë pushtetin, por gjithashtu janë dëshmi e marrëdhënieve dhe ndërveprimeve njerëzore që formësojnë bazën e shoqërisë sonë. Ajo na tregon se ndonjëherë, heshtja mund të jetë po aq e fuqishme sa fjalët e thëna, dhe se politika dhe ideologjia janë të ndërthurura ngushtë me dinamikat personale. Ky ndërveprim ndërmjet Qosjes dhe Baletës përbën një sfond të thellë për të kuptuar se si vendimet në botën e medias dhe politikës nuk merren në vakum, por janë të ndikuar nga histori dhe marrëdhënie që shpesh mbeten të fshehura nga syri publik.
Kjo ngjarje, dhe veçanërisht mungesa e reagimit të Qosjes, shërben si një kujtesë e fuqishme për të gjithë ne. Ajo na kujton se gazetaria dhe media kanë një përgjegjësi të madhe për të ndriçuar të vërtetat, për të sfiduar pushtetin dhe për të promovuar një shoqëri më transparente dhe të drejtë. Megjithatë, ajo gjithashtu na kujton se duhet të jemi të vetëdijshëm për kompleksitetin e marrëdhënieve njerëzore që ndikojnë në mënyrat se si këto të vërteta zbulohen dhe trajtohen.
Në fund të ditës, historia jonë me Rexhep Qosjen dhe Abdi Baletën, dhe mënyra se si këto ngjarje u zhvilluan, tregon për fuqinë e medias për të bërë ndryshim, për të sfiduar status quon, dhe për të ndihmuar në formimin e një shoqërie më të informuar dhe më të përgjegjshme. Ky është një testament i qëndrueshmërisë së vlerave të lirisë së shprehjes dhe gazetarisë së pavarur, qëllime që do të vazhdojmë të ndjekim me përkushtim dhe guxim.
Duke reflektuar mbi këtë histori, është e qartë se roli i gazetarëve dhe medias është jetësor në mbrojtjen e këtyre vlerave. Ne jemi të përkushtuar për të vazhduar këtë mision, duke ruajtur integritetin e gazetarisë dhe duke u siguruar që zërat që sfidojnë dhe pyesin të dëgjohen. Kjo është trashëgimia që "Bota Sot" dëshiron të lërë pas, një dëshmi e qartë e angazhimit tonë ndaj një bote ku informacioni është i lirë, i saktë dhe i qasshëm për të gjithë.
P.S. Në një masë të kujdesshme dhe të përgjegjshme, redaksia e "Bota Sot" në Prishtinë mori një vendim të rëndësishëm që reflekton sfidat unike të gazetarisë në një mjedis të tensionuar politik dhe social. Drejtori dhe kolegjiumi i redaksisë vendosën që gazetarët të mos merreshin drejtpërdrejt me çështjet që lidheshin me Rexhep Qosjen dhe Baton Haxhiun. Ky vendim u mor me qëllimin e qartë për të mbrojtur gazetarët nga çdo rrezik i mundshëm ndaj jetës së tyre, duke reflektuar një përkushtim ndaj sigurisë së stafit në përballjen me sfida të mëdha.
Është thelbësore të theksohet se kjo politikë specifike e sigurisë kishte zbatim vetëm në redaksinë e Prishtinës dhe nuk përfshinte redaksinë qendrore në Zürich apo redaksitë tjera të "Bota Sot" të vendosura në Tiranë, Frankfurt dhe Nju Jork. Kjo veçori tregon për ndjeshmërinë dhe përshtatshmërinë e politikave të gazetës ndaj konteksteve të ndryshme gjeografike dhe situatave të sigurisë, duke u përpjekur të balancojë mes angazhimit për liri të shprehjes dhe detyrës për të mbrojtur ata që e ushtrojnë atë.
