Në një intervistë të shtruar, këto ditë zhvillimesh të vakëta politike, anëtari i kryesisë së Lëvizjes Vetëvendosje në Kosovë Arbër Zaimi tregon për “Gogo.al” planin për vjeshtën në Shqipëri.
“Ne e kemi bërë të ditur që ne do të organizohemi në Shqipëri dhe do të kemi një strukturë të organizimit sepse këtë e kërkojnë aktivistët tanë, e kërkojnë qytetarët … Po në këtë moment ne jemi në fazën e diskutimit dhe strategjia jonë është strategji mbarëshqiptare pra nuk do të jetë vetëm në Tiranë po sigurisht do të synojë gjithë Shqipërinë dhe një nga synimet që e kemi shprehur dhe publikisht është që në zgjedhjet e tjera ne të jemi me një listë të plotë kandidatësh, e cila duhet të rrjedhë nga strukturimi i plotë në gjithë Shqipërinë.”, thekson Zaimi, i cili shton se për të konkuruar për një subjekt si Vetëvendosja është më e lehtë të fillohet nga zgjedhjet kombëtare.
Zaimi shprehet se kryeministri i Kosovës Albin Kurti nuk ka hequr dorë nga kundërshtimi i shkëmbimit të territoreve por thjesht ka ndryshuar tonin.
“Nuk ka këtu një ndryshim të qëndrimit po sigurisht ka një ndryshim të tonit sepse z. Kurti nuk ka pse të bërtasë më për këto gjëra, është kryeministri i Kosovës, i cili çon përpara politikat e Kosovës në mënyrë diplomatike…”, komenton ai.
Zaimi, që ka ndjekur nga afër zgjedhjet e përgjithshme të 25 prillit në vend dhe e njeh së brendshmi fushatën interpreton edhe elementët specifikë të saj, sidomos duke e parë në krahasim me fushatat në Kosovë.
Në një intervistë të shtruar, këto ditë zhvillimesh të vakëta politike, anëtari i kryesisë së Lëvizjes Vetëvendosje në Kosovë Arbër Zaimi tregon për “Gogo.al” planin për vjeshtën në Shqipëri.
“Ne e kemi bërë të ditur që ne do të organizohemi në Shqipëri dhe do të kemi një strukturë të organizimit sepse këtë e kërkojnë aktivistët tanë, e kërkojnë qytetarët … Po në këtë moment ne jemi në fazën e diskutimit dhe strategjia jonë është strategji mbarëshqiptare pra nuk do të jetë vetëm në Tiranë po sigurisht do të synojë gjithë Shqipërinë dhe një nga synimet që e kemi shprehur dhe publikisht është që në zgjedhjet e tjera ne të jemi me një listë të plotë kandidatësh, e cila duhet të rrjedhë nga strukturimi i plotë në gjithë Shqipërinë.”, thekson Zaimi, i cili shton se për të konkuruar për një subjekt si Vetëvendosja është më e lehtë të fillohet nga zgjedhjet kombëtare.
Zaimi shprehet se kryeministri i Kosovës Albin Kurti nuk ka hequr dorë nga kundërshtimi i shkëmbimit të territoreve por thjesht ka ndryshuar tonin.
“Nuk ka këtu një ndryshim të qëndrimit po sigurisht ka një ndryshim të tonit sepse z. Kurti nuk ka pse të bërtasë më për këto gjëra, është kryeministri i Kosovës, i cili çon përpara politikat e Kosovës në mënyrë diplomatike…”, komenton ai.
Zaimi, që ka ndjekur nga afër zgjedhjet e përgjithshme të 25 prillit në vend dhe e njeh së brendshmi fushatën interpreton edhe elementët specifikë të saj, sidomos duke e parë në krahasim me fushatat në Kosovë.
Intervista e plotë me Arbër Zaimin
Do ta nisim me zgjedhjet e 25 prillit në Shqipëri. Cili është komenti juaj i përgjithshëm duke qenë që e keni ndjekur dhe nga afër fushatën, zhvillimet politike?
Zgjedhjet e 25 prillit konfirmuan vazhdimësinë dhe kemi një mandat të tretë tashmë në Shqipëri por ndryshe nga mandatet paraprake ky mandat i tretë karakterizohet nga një dobësim i sfidës opozitare. Pra është një qeveri që ka, le të themi së paku në aspektin parlamentar, në aspektin institucional, ka tashmë një kontroll të madh, të pakrahasueshëm me qeveritë e mëparshme gjatë tranzicionit dhe periudhës së pluralizmit në Shqipëri. Ky nuk është format i ri, në rajon ne e kemi parë këtë të ndodhë në Serbi, ku partia qeverisëse kontrollon në një masë të madhe institucionet e vendit dhe ku opozita gjendet në një farë mënyre e rrethuar ose e dekapacituar, e përjashtuar deri diku nga institucionet.
Sigurisht si u mbërrit deri këtu janë shumë faktorë, nuk mund të lihet pa faj edhe opozita por mbi të gjitha kjo vjen edhe si pasojë e një procesi ekonomik në të cilin është duke kaluar Shqipëria. Pra duke qenë se demokracia politike apo pluralizmi politik nuk vjen dot thjesht si ceremoni apo thjesht si një vendim për të patur shumë parti por duhet të reflektojë një realitet ekonomik në vend po ashtu edhe përqëndrimi i pushtetit ose një lloj monizmi i maskuar kur ai lind e shfaqet siç po duket vjen si pasojë e të njëjtit fenomen ose fenomenit analog në ekonomi. Në momentin që në ekonomi kemi përqëndrimin e pushtetit në pak duar, kemi gjithmonë e më shumë përqëndrimin e projekteve që kalojnë në disa ekonomi, tenderat që kalojnë në disa kompani, konkurset e kështu me radhë, kemi monopolizimin e sektorëve të ndryshëm të ekonomisë apo kartelet në sektorë të tjerë atëherë kjo reflektohet në politikë me fuqizimin e një partie apo një klani personash. Pra politika ndjek ekonominë vazhdimisht. Në momentin që do të kishim një ekonomi më të gjallë dhe pluraliste ku do të kishim konkurrencë në sektorët kyç të ekonomisë, ku do të kishim një veprim të shtetit paralel me ligjet antitrust në SHBA p.sh apo veprim antikartel në Shqipëri atëherë do të kishim rrethanat edhe për pluralizëm politik.
Pse e them këtë? Ju e patë ndoshta në zgjedhje, gjatë fushatës se si vetë kryeministri aktual Rama bënte paraqitje, të cilat në kushte normale do të konsideroheshin si gafa për shembull në takime me bizneset ai thoshte ato fjalët që tashmë janë publikuar shumë dhe janë bërë të famshme për keq që “shqiptarët nuk janë punëtorë të mirë, është mirë që ata të zëvendësohen me punëtorë nga vende të tjera po punëtorët e vendeve të tjera në momentin që flasin shqip dhe ata duhen zëvendësuar, shqiptarët nuk punojnë, ata merren me thashetheme” etj etj. Në fushatë, logjikisht, nga parimet e komunikimit politik apo komunikimit strategjik apo komunikimit publik kjo nuk thuhet, dmth edhe nëse beson te kjo që është gabim për mendimin tim, po edhe nëse beson kjo nuk thuhet sepse ata janë votuesit, ata që flasin shqip janë votuesit, shqiptarët janë votuesit. Pse e thoshte Rama këtë me aq siguri dhe pa u mërzitur shumë? Sepse ai ishte i sigurt që zgjedhjet do t’ia fitonin këta operatorë ekonomikë.
Përqëndrimi i pushtetit ekonomik në duart e fare pak bizneseve paralelen e ka në përqëndrimin e pushtetit politik në duart e fare pak politikanëve dhe të një partie politike.
E njëjta gjë ndodhi edhe me skandalin e e të dhënave private të shqiptarëve dhe sensitive, rasti i patronazhistëve që u njoh, të cilin në vend se të përpiqeshin ta fshihnin apo ta mbulonin socialistët e propaganduan me krenari të madhe. Pse? Sepse ishin të sigurtë që nuk do të funksiononte ndonjë lëvizje demokratike-sociale por pikërisht këta patronazhistë do ta siguronin fitoren ashtu siç ishte llogaritur, nuk kishte arsye për shqetësim. Por tani e shohim se si vendet europiane që ngrejnë shqetësime për zgjerimin e Bashkimit Europian në Ballkanin Perëndimor, Holanda për shembull, një nga çështjet që ka ngritur është edhe skandali i të dhënave sensitive dhe përdorimi i tyre politik në Shqipëri.
Dashur padashur kaluam te elementë të fushatës dhe ju mbështetët tre kandidatë, a ka ndonjë element që mund të veçojmë, si ishte fushata në Shqipëri krahasuar me Kosovën?
Së pari për fushatën në Shqipëri është fushatë shumë specifike sepse është fushatë për tre kandidatë të pavarur në një vend ku rrethana të ndryshme, qofshin ligjore apo shoqërore po edhe ekonomike, politike nuk e favorizojnë kandidimin e kandidatëve të pavarur, pra kodi elektoral është kundër, i gjithë setingu politik është i pafavorshëm për ta dhe kushtet e mungesës së një organizate pas. Kjo nuk është ajo çka ne bëjmë në Kosovë ku që prej 2010-ës kemi hyrë në zgjedhje, ne jemi karakterizuar nga dimensioni i fortë organizativ, pra edhe në fushatat tona kjo reflektohet sepse fushata në sensin e komunikimit strategjik është paraqitja e një pune por edhe elementit të betejës po ashtu, politike, që është zhvilluar nga organizata. Pra, ti paraqet përmes fushatës punën dhe betejën e zhvilluar nga organizata dhe në momentin që nuk e ke organizatën këtu fillon të kesh vështirësi që hasen në raste të tilla.
Elementë interesantë që pati fushata jonë në Shqipëri ishte që ne në radhë të parë paraqitëm programe për tre kandidatët tanë ndërkohë që për habinë tonë partitë e tjera, jo vetëm kandidatët por edhe partitë nuk patën programe. Kjo frikë nga ballafaqimi i ideve apo programeve mendoj që vjen nga fakti i pranimit apo i dorëzimit të politikës në Shqipëri me idenë që programet dhe idetë nuk zbatohen në politikë, pra ata janë dorëzuar, e kanë pranuar faktin që idetë nuk zbatohen, programet nuk zbatohen dhe mendoj që kjo është për të ardhur keq sepse kjo vazhdimisht i shkëput njerëzit nga politika dhe në fushatë ti nuk mund të frymëzosh nëse nuk beson që idetë që ke mund të zbatohen. Ne megjithatë paraqitëm programe.
Një element tjetër pozitiv për mendimin tim i fushatës tonë ishte fakti që në Gjirokastër, Lezhë dhe Tiranë u organizuan njerëz nga troje të ndryshme shqiptare, nga Kosova, nga Republika e Maqedonisë së Veriut dhe sigurisht nga qytete të ndryshme të Shqipërisë duke prodhuar një momentum të njohjes me njëri-tjetrin në rrethana pune, pra jo të njohjes turistike por të njohjes si pjesëmarrje në një projekt të përbashkët.
Këto janë themele mendoj për një organizim të mëtejshëm të lëvizjes në Shqipëri, e cila është në hapat e para po sigurisht që do të ecë dhe mendoj që vera nuk është momenti më i mirë për organizim politik sepse njerëzit janë të përqëndruar në tjetër kah po prej vjeshtës mendoj që do të ketë një hap interesant drejt organizimit dhe strukturimit në Shqipëri.
Sa u përket fushatave, tani po flas pa marrë parasysh fushatën tonë me tre kandidatë po fushatave përgjithësisht në Kosovë dhe në Shqipëri dallimi që bëhet është ky: Në Kosovë politika është ende e lidhur me qytetarët, me bazën, me votuesit, pra edhe partitë e tjera po sidomos Lëvizja Vetëvendosje mbajnë lidhje strukturore me votuesit dhe në një farë mënyrë kanë një dialektikë ku votuesit e ndikojnë partinë dhe partia i ndikon votuesit e nuk janë tërësisht të shkëputura siç shoh që po ndodh në Shqipëri. Kjo shkëputje që po ndodh në Shqipëri prodhon element që mendoj janë tipikë të autokracive po jo të demokracive. Kemi një arrogancë të politikanëve në Shqipëri ndaj qytetarëve që nuk është aq e madhe në Kosovë por kemi edhe një pafytyrësi më të madhe në Shqipëri, dmth në Shqipëri pranohet më lehtë. Dmth nëse ti e kap tjetrin duke vjedhur apo ia tregon edhe dokumentet “shiko se ti ke vjedhur, ke pastruar para”, nuk i bëhet vonë, është një pafytyrësi më e madhe, më e pranuar kjo publikisht.
Sa u përket elementëve të vetë fushatës, lidhet kjo me arrogancën, një terren aq arrogant dhe jo aq demokratik shoh që ka luksin t’i lejojë vetes fushata joprofesionale. Pra unë mendoj që sektorët e komunikimit politik dhe strategjik në forcat politike në Shqipëri janë gati rudimentare dhe të pazhvilluara. Marketingu që bëjnë partitë e Shqipërisë është marketing i kompanive tregtare nuk është komunikim apo strategji e komunikimit publik që bëjnë forca politike të mirëorganizuara apo e specializojnë në këtë drejtim. Në këtë sens Partia Socialiste është më në avantazh se partitë e tjera por prapë po ta krahasoj edhe me punën që bëjmë ne këtu po edhe me subjekte të tjera në rajon për të mos thënë edhe më tej duket që ka një mungesë të elementit strategjik në komunikim, ka një element të mungesës së studimit në komunikim, të thellimit në çështje të ndryshme sepse në komunikimin politik ti nuk e ke luksin të lëshosh terma dhe pastaj të mos iu qëndrosh atyre termave, t’i harrosh apo të thuash terma të tjerë që i kundërshtojnë ato e kështu me radhë. E shoh që vazhdimisht në Shqipëri prodhohet zhurmë, laramani, mjegull e nuk ka një thellim në këto fusha. Mendoj që një komunikim më i specializuar në Shqipëri do të jepte rezultate më të mira por partitë opozitare në Shqipëri i janë qasur në mënyrë shumë amatoriale kësaj pune, kryesisht duke blerë shërbimin për komunikimin në kompani të huaja, të cilat jo se nuk kanë aftësinë profesionale por ka dy elemente që i pengojnë për të dhënë produkt të mirë: elementi i parë është që nuk e njohin kontekstin historik, social dhe psikologjik të shqiptarëve se këto janë të lidhura me komunikimin shumë dhe e dyta, klientët e tyre shqiptarë janë klientë të vegjël për ta, pra ata nuk mund t’u kushtojnë rëndësi aq të madhe duke qenë le të themi kompani globale apo kontinentale dhe puna e tyre në Shqipëri është një ndër punët e vogla që marrin dhe nuk u kushtojnë atë rëndësinë e madhe për të patur një produkt shumë të mirë.
Cili do të jetë plani i Vetëvendosjes në vjeshtë?
Ne e kemi bërë të ditur që ne do të organizohemi në Shqipëri dhe do të kemi një strukturë të organizimit sepse këtë e kërkojnë aktivistët tanë, e kërkojnë qytetarët por sa u përket hapave këto janë çështje edhe të strukturimit dhe çështje që diskutohen me të gjithë dhe nuk i takojnë një personi për të marrë vendime ende se fillimisht në hapat e parë strukturimi gjithnjë është i tillë, është më horizontal, në momentin që zgjidhen strukturat kryesuese pastaj, ato do të mund të flasin në emër të të gjithëve. Po në këtë moment ne jemi në fazën e diskutimit dhe strategjia jonë është strategji mbarëshqiptare pra nuk do të jetë vetëm në Tiranë po sigurisht do të synojë gjithë Shqipërinë dhe një nga synimet që e kemi shprehur dhe publikisht është që në zgjedhjet e tjera ne të jemi me një listë të plotë kandidatësh, e cila duhet të rrjedhë nga strukturimi i plotë në gjithë Shqipërinë.
Nëse Gjykata Kushtetuese vendos që në Shqipëri të ketë zgjedhje të reja vendore, a do të marrë pjesë Vetevendosja në to?
Kjo mbetet për t’u diskutuar, nuk është përgjigje që më mbetet mua ta jap, është një përgjigje kolektive që duhet ta marrim por duhet thënë që për një subjekt si Vetëvendosja është më e lehtë të fillohet nga zgjedhjet kombëtare për shkak se edhe temat që ne trajtojmë, edhe sfidat që mendojmë që përballen shqiptarët në këtë moment janë të tilla. Por duhet patur parasysh edhe diçka tjetër, në Shqipëri pushteti lokal gjithnjë e më shumë po sidomos në 4-5 vitet e fundit është shndërruar në firmosës të urdhrave që vijnë nga tjetër kah, pra vijnë urdhrat për të bërë një projekt apo për të dhënë një tender apo një konkurs dhe kryetari i bashkisë thjesht i nënshkruan ato urdhra. Me përjashtim të bashkive të mëdha, Tiranës e ndonjë tjetër, bashkitë e tjera kanë një gërryerje të pushtetit të tyre dhe një marrje përsipër të atij pushteti nga qeverisja qëndrore kështu që nuk është edhe aq tërheqëse por sigurisht që mbetet tërheqëse dhe mbetet për t’u konsideruar nga ne në këtë fazë organizative çështja e këshillave bashkiakë, ku ka mundësi edhe për strukturim edhe për takim më të gjerë me njerëzit në terren edhe për të ecur përpara.
Çfarë ndodhi me rezultatin tuaj në zgjedhjet e 25 prillit?
Neve që prej fillimit e kemi marrë shumë seriozisht procesin zgjedhor në aspektin ligjor dhe procedurial të tij, siç mendojmë që duhet marrë seriozisht çdo proces zgjedhor nga një forcë politike se kjo është në një farë mënyre të marrësh seriozisht punën që bën dhe veten tënde pavarësisht rezultatit që ke ti duhet ta marrësh seriozisht punën. Dhe çfarë pamë, që subjektet jashtë atyre që kishin komisionerë, pra subjektet e papërfaqësuara në komisionet zgjedhore, subjektet që merrnin pjesë për herë të parë apo subjektet joparalamentare, kandidatët e pavarur edhe kështu me radhë masivisht janë dënuar nga deformimi i votës dhe ne këtë e kemi dëshmuar me video të komisionerëve që shkruajnë nëpër fletët e votimit, janë video që ne i kemi marrë përmes vëzhguesve tanë po janë edhe video që ne i kemi marrë duke monitoruar me qindra orë të kamerave të tavolinave të numërimit, punë që ka dashur angazhimin e shumë aktivistëve, të cilët i falenderoj për këtë gjë mirëpo që nuk e kanë bërë partitë e tjera, nuk e kanë bërë partitë e mëdha, as partitë opozitare, gjë që në njëfarë mënyre mua më shqetëson sepse shoh që edhe opozita, ndoshta jo në sensin e kryesive se nuk e di a është vendim i kryesive ky po së paku në strukturat e saj, komisionerët e opozitës parlamentare, bashkë me komisionerët e partive në qeveri kanë vepruar duke legjitimuar vjedhjen e subjekteve pa komisionerë. Kjo ka qenë shumë shqetësuese. Ne i kemi ngritur këto çështje në të gjitha etapat dhe instancat e ankesës, nuk janë marrë parasysh me një arrogancë të madhe, duke ditur që aty vendimet merren me vota dhe votat janë politike, pra nuk janë instanca, sado që janë instanca të drejtësisë nuk janë instanca të pavarura nga politika. Nuk është ky një moment ku ne do të ndalemi duke u ankuar, duke qarë për këtë punë po është e rëndësishme që ne ta bëjmë të ditur që njerëzit ta shohin këtë punë, ta bëjmë të ditur brenda dhe jashtë Shqipërisë se si ka ndodhur kjo gjë, në mënyrë që mos t’u lejojmë partive që kanë komisionerë të përdorin kredenciale që nuk i meritojnë, pra zgjedhjet në Shqipëri kanë qenë në masë të madhe dëmtuese dhe deformuese të vullnetit të votuesve, të cilët kanë zgjedhur të votojnë partitë joparlamentare apo kandidatët e pavarur. Kjo ka ndodhur masivisht. Tjetër gjë, ne nuk kemi parë po ashtu edhe nga ana e partive të tjera joparlamentare, nuk kemi parë as shqetësim të madh, as angazhim për t’i vënë re dhe për t’i denoncuar shkeljet dhe kjo prapë mua më ngjan si një dorëzim. Pse merr pjesë në një proces nëse kur të vjedhin nuk ankohesh?! Ky është dorëzim i çuditshëm. Mos merr pjesë fare në një process nëse nuk beson në të. Pra, nëse ti merr pjesë në një proces ti paraprakisht tregon që beson në proces dhe nëse të zhgenjen procesi ti duhet ta denoncosh ta shpjegosh pse të zhgënjen. Pra një kulturë në Shqipëri e pranimit të shkeljeve, e pranimit të vjedhjeve, e mosdenoncimit është një kulturë që unë e shoh të dëmshme edhe antropologjikisht, jo vetëm në sensin e zgjedhjeve por edhe përgjithësisht. Pra abuzimi në shumë forma kalon me atë idenë “e mo mirë se s’ke çfarë t’i bësh”. Nëse ecet me këtë logjikë ne vazhdimisht konfirmojmë abuzimin.
Kthehemi të Kosova. Është vënë re se gjithnjë e më shumë se z. Kurti nuk po e deklaron më publikisht atë kundërshtimin që kishte ndaj shkëmbimit të territoreve, pra duket një lloj ulje e tempit të kundërshtimit dhe nga ana tjetër kemi një takim të fundit me z. Vuçiç. Si qëndron, pse ka ndodhur që më përpara kundërshtohej më me forcë shkëmbimi i territoreve, para se të vihej në rolin e kryeministrit ndërsa tani situata duket e ndryshuar…mbase duhet të jetë edhe perceptimi ynë si gazetarë…nuk e di po pyes, cili është komenti juaj?
Dy projekte, të cilët ne i kemi kundërshtuar me forcë ka qenë edhe ky që u quajt “Shkëmbimi i Territoreve” apo “Copëtimi i Kosovës” po edhe “Asosacioni i Komunave me shumicë serbe” apo “Zajednica” që i kemi quajtur neve dhe i kemi kundërshtuar me protesta. Të dyja sot po kundërshtohen publikisht edhe hapur nga z. Kurti po sigurisht jo më me protesta sepse sot z. Kurti është në pozitën kur mund të çojë përpara politika ku ai qëndron, nuk ka nevojë të protestojë për t’i çuar përpara. Sigurisht protesta është zë më i fuqishëm që dëgjohet më shumë, bën më shumë zhurmë…
Një sqarim, e kam fjalën për komunikimin publik të tij, në deklarata, nuk e shohim më…
Z. Kurti edhe në takimet e fundit që ka patur, në shfaqjet publike, edhe me z. Macron në Francë, edhe me z. Di Maio në Kosovë kur erdhi për vizitë para disa ditësh, edhe në Samitin e Vjenës, edhe në Tiranë kur ishte z. Kurti vazhdimisht e ka bërë të qartë që Shkëmbimi i Territoreve është projekt i cili ka vdekur ndërsa “Asosacioni i Komunave” nuk do të mund të bëhet nëse është projekt njëetnik, kjo është formula e z. Kurti. Kjo ndodhi edhe si përgjigje në Kosovë pas disa diplomatëve që thanë se duhet bërë se zbën, z. Kurti tha që nuk mund të bëhet si asosacion njëetnik për shkak se Kosova të gjitha institucionet nuk i ka të paragjykuara në mënyrë etnike e nuk ka arsye pse të bëhet një institucion i ri.
Nuk ka këtu një ndryshim të qëndrimit po sigurisht ka një ndryshim të tonit sepse z. Kurti nuk ka pse të bërtasë më për këto gjëra, është kryeministri i Kosovës, i cili çon përpara politikat e Kosovës në mënyrë diplomatike edhe kur ai thotë që këto nuk do të bëhen sigurisht që e ka fjalën me aq instrumenta paqësore, demokratike, ligjorë sa ka Kosova, këto nuk mund të bëhen.
Me aq sa mund të na transmetoni ju, çfarë toni ka përdorur z. Kurti me z. Vuçiç në takimin që patën në Bruksel?
Këto takime përderisa nuk janë mediatike ka një arsye.
Dhe unë prandaj ju pyeta me aq sa mund të na transmetoni…e bëra parantezën.
Z. Kurti nga ana tjetër është i gatshëm për takim mediatik me z. Vuçiç gjë që nuk e shoh të jetë gatishmëria nga z. Vuçiç. Kjo është analizë e imja por në momentet kur duket se ka hapësirë për ballafaqim edhe mediatic z. Vuçiç nuk po merr pjesë. Për shembull në Tiranë nuk mori pjesë e dërgoi kryeministren. Kështu që e shoh që ai po heziton të ballafaqohet mediatikisht, nga ana tjetër z. Kurti nuk e ka këtë hezitim.
Duhet thënë që synimi i z. Kurti në këto takime dhe në përfaqësimin e Kosovës ndërkombëtarisht nuk është poshtërimi i një figure të caktuar politike, i presidentit të Serbisë po aq më shumë i një shteti e kështu me radhë por është përfaqësimi me dinjitet i Kosovës, i interesit të Kosovës dhe i qëndrimeve të tij politike, të cilat ai i ka paraqitur vazhdimisht publikisht. Pra nuk shkon aty për t’u krekosur, nuk është ideja e krekosjes dhe i marrjes së krediteve politike por me konstruktivitet të plotë të paraqesë ide dhe ne po shohim nga z. Kurti, ndryshe nga politikanët paraprakë që kanë shkuar në atë pozitë që ai po shkon vazhdimisht me ide të reja, me propozime të reja, pra nuk po thotë vetëm “kjo nuk bëhet, kjo nuk bëhet, kjo nuk bëhet” por po shkon me propozime të reja. Z. Kurti e ka bërë të qartë që nuk po diskutojmë me institucionet e Serbisë për statusin e Kosovës se statusi i Kosovës është i vendosur, Kosova ka shpallur pavarësinë dhe e kanë njohur tashmë shumë vende, 117 vende, kështu që çfarë po diskutojmë me Serbinë është statusi i marrëdhënieve tona, pra dialogu është mbi marrëdhëniet Kosovë-Serbi jo mbi Kosovën e kjo është le të themi premisa, themeli i pjesëmarrjes së z. Kurti në këto takime. Nga ana tjetër strategjia e z.Kurti është që të paraqitet me ide, të cilat kërkojnë konstruktivitet dhe bashkëpunim, do të thotë është qasje kreative, e cila deri tani po pritet mirë nga partnerët e Kosovës por ende nuk e kemi patur mundësinë ta shohim se cila do të jetë stratetegjia e re e Serbisë sepse siç duket z.Vuçiç dhe të tjerët në Serbi nuk e kanë pritur këtë qasje kreative dhe energjike të Kurtit e janë ende në atë fazën ku duhet të mendojnë se si duhet të ballafaqohen në rrafshe ndërkombëtare.
Le të qëndrojmë te ideja e bashkimit si pyetje e fundit. Çfarë do të thotë “Bashkim” sipas këndit që ju keni, sidomos mes shtetesh me kufij qartësisht të ndarë? Dhe këtu ta ngrejmë pyetjen në nivelin e faktorit shqiptar në rajon që është shumë i rëndësishëm, për rajonin, për shtete më të mëdha që janë në kontinente të tjera …
Po shikoni, bashkimi kudo që ka ndodhur, ka ndodhur mes shtetesh me kufij shumë të qartë, për shembull edhe bashkimi i Gjermanisë fjala vjen, edhe ky bashkimi i fundit i Gjermanisë në vitet ’90 por edhe bashkimi i Gjermanisë në shekullin e XIX kur u bashkua Prusia me një mori shtetesh të vogla, bashkimi i Bismarkut pra dhe ai ka qenë bashkim mes shtetesh me histori shumë të theksuar dhe të ndryshme dhe me kufij të qartë. Edhe bashkimi i Italisë, bashkimi i Mancinit, i Kavurit, Garibaldit ka ndodhur mes vendesh që kanë patur histori shekullore të ndarë me njëra-tjetrën mbi gati mijëvjeçare të ndarë. Kështu që bashkimet janë të tilla, nuk mund të thuhet se janë lëvizje në situata të mjegullta por janë hapa pikërisht në situata të përcaktuara qartë.
Tani këtu ka dy qasje të mundshme dhe ne kemi zgjedhur një prej tyre. Një qasje është ajo qasja e dështimit, pra duke dështuar Kosova ose duke dështuar Shqipëria atëherë këto do të bashkohen me njëra-tjetrën sepse s’kanë mundësi edhe dështimi në njëfarë mënyre apo sabotimi i vendit merret si patriotizëm, vjedhja e vendit merret si patriotizëm derisa të bëhet bashkimi. Kjo është qasja që nuk e kemi zgjedhur. Ne mendojmë që bashkimi afrohet në momentin kur Kosova dhe Shqipëria forcohen deri në pikën sa mund të imponojnë vullnetin e tyre pa trembur të tjerët ndërkombëtarisht. Kjo sigurisht nënkupton forcim të ekonomisë, nënkupton edhe forcim strategjik të kapaciteteve të sigurisë, në Kosovë edhe Shqipëri.
Në Shqipëri nuk jam i sigurt që kjo po ndodh. Pashë për shembull dje rritjen e borxhit të Shqipërisë me justifikim që po blen dron “Bayraktar” prej Turqisë, ky është për shembull një hap nga një anë i mirë që po blihen armë moderne nga ana tjetër është tërësisht jashtë një plani strategjik të Shqipërisë apo jashtë një koncepti strategjik për sigurinë në Shqipëri. Pra le të themi që në Shqipëri është pak më e hallakatur dhe e çoroditur situata sa u përket forcimit ekonomik dhe forcimit të kapaciteteve të sigurisë.
Shqipëria deri sot ka ecur me idenë e shkatërrimit të kapaciteteve të sigurisë dhe ushtrisë dhe me një ekonomi pa plan. Pra edhe me mandatin e ri të z. Rama unë nuk shoh të ketë ndonjë ide të re ekonomike për forcimin e ndonjë sektori strategjik të Shqipërisë apo për forcimin e prodhimit apo përmirësimin e kushteve të konkurrencës për ndonjë sektor në raport me vendet e tjera, pra është pak pa plan Shqipëria në këtë aspekt por ne mendojmë që me fuqizimin e Kosovës i afrohet Kosovës edhe mundësia për vendimarrje demokratike sa i përket formës së vet shtetërore dhe asocimit të saj me ndonjë shtet tjetër. Pra ne mendojmë që kjo është rruga, duke u fuqizuar shteti dhe duke ecur nga instrumentet demokratikë për referendum të tjera.
Nuk e shohim bashkimin si zëvendësim të Bashkimit Europian dhe as si konkurrentë të Bashkimit Europian por as Bashkimin Europian nuk e shohim si zëvendësim apo konkurrent apo pengesë për bashkimin e shqiptarëve. Pra nuk i shohim që këto të dyja pengojnë njëra-tjetrën apo rivalizojnë njëra-tjetrën. Gjithsesi mendojmë dhe këtë e ka shprehur edhe kryetari Kurti, që bashkimi është diçka më e madhe se sa thjesht Vetëvendosja si subjekt politik apo se Arbër Zaimi, se Albin Kurti etj. Bashkimi Kombëtar është projekt që ne e kemi gjetur dhe kemi lindur në këtë projekt si shqiptarë. Është projekt i shtruar që nga Rilindja Kombëtare dhe është projekt, i cili ruan aktualitet nëse konsiderojmë situatat rajonale në Ballkan, politikat e fqinjve por edhe përplasjet e perandorive në Ballkan pra Ballkani është vazhdimisht gjysmë i stabilizuar për shkak edhe të interesave konfliktuale edhe të qendrave perandorake në Ballkan. Në një situatë të tillë bashkimi mbetet aktual sepse bëhet fjalë për forcimin e një poli rajonal. Pra është naive të thuash se neve këtu do të përjetojmë paqen dhe stabilitetin e vendeve të ulëta, Holandës apo Belgjikës, nuk do ta përjetojmë atë paqe dhe stabilitet për shkak të pozitës ku ne ndodhemi, gjeostrategjike dhe këtë nuk mund ta zgjedhim sepse nuk mund ta marrim Shqipërinë dhe Kosovën dhe t’i transferojmë diku tjetër, ato do të jenë gjithmonë këtu, do të kenë gjithmonë këta fqinjë dhe këtu është vend tash e dy mijë vjet, vend kufitar ku përplasen perandoritë dhe qendrat e ndikimit. Në kushte të tilla bashkimin unë e shoh si forcim të kapaciteve për paqe dhe për kundërvënie ndaj spastrimeve të mundshme në rajon. Në këtë rajon kurrë nuk mund t’i marrësh si të paqena kërcënimet për spastrime.
