Njerëzit skizotip priren të tërhiqen nga konteksti social. Por për çfarë arsye? Sepse janë të bindur se marrëdhëniet shoqërore janë të rrezikshme.
Çrregullimi skizotip i personalitetit është i pazakontë. I konsideruar si një çrregullim personaliteti, mund të thuhet gjithashtu se bie nën tablonë skizofrenike. Njerëzit me këtë gjendje zakonisht nuk kanë jetë veçanërisht të pasur shoqërore. Varfëria emocionale është gjithashtu e zakonshme. Kjo do të thotë që personi në përgjithësi nuk i komunikon ndjenjat e tij pozitive. Siç mund ta imagjinojmë, kjo i ndërlikon më tej marrëdhëniet e tij shoqërore.
Megjithatë, shumë shpesh njerëzit me çrregullim të personalitetit skizotip kanë një frikë të përgjithësuar (tipike për skizofreninë); për shembull, ata i frikësohen paranormales. Gjithashtu tipike për këtë çrregullim është vetëvlerësimi i ulët. Individi manifeston një vuajtje të përgjithshme psikike.
Tiparet e zakonshme të çrregullimit të personalitetit skizotip
Sipas autorit Jorge Castelló, njerëzit me çrregullim të personalitetit skizotip ndajnë këto tipare:
-Distancimi social pak a shumë i dukshëm.
-Bllokim emocional ose shprehje dhe perceptim i dobët i ndjenjave.
-Besimi se sjelljet e të tjerëve ndaj jush interpretohen gabimisht.
-Ideja që marrëdhëniet janë të rrezikshme. Dyshimi dhe mosbesimi janë shumë të zakonshme.
-Përvoja të pazakonta perceptuese. Nuk arrijmë të flasim për halucinacione, por ato përshkruhen si “ndjesi prezence” (ndjenja se ka dikush ose diçka për t’i bërë shoqëri individit që është vetëm, shumë shpesh sikur të ishte duke e kontrolluar).
Sjellje ekscentrike dhe pamje fizike – Bindje që nuk të çojnë në lajthitje, por që u ngjajnë atyre. Shumë shpesh këto janë mendime për paranormalen, për kërcënimet e jashtme imagjinare, për forcat okulte, “energjitë”, aftësitë apo fuqitë e çuditshme.
Simptomat bërthamore – Tiparet e përshkruara më sipër janë të përgjithshme. Në rreshtat e mëposhtëm paraqesim simptomat e ashtuquajtura “nukleare”, pra të cilat vazhdojnë te personi me çrregullim të personalitetit skizofrenik.
Distancimi ndërpersonal – Personi priret të distancohet nga konteksti social. Por për çfarë arsye? Sepse ai i konsideron të rrezikshme marrëdhëniet ndërpersonale. Ndryshe nga paranojaku, ai nuk planifikon hakmarrje, nuk kundërpërgjigjet. Megjithatë, ata ndajnë dyshime dhe mosbesim të vazhdueshëm.
Nuk duhet të jetë e lehtë për këta njerëz të pajtohen me besimin se të tjerët po tallen me ta ose duan t’i tallen. Kështu jetojnë njerëzit skizotip: në dyshime paranojake dhe në këtë mënyrë duke u tërhequr nga të tjerët.
Largimi nga realiteti – Përveç besimeve paranojake për mjedisin përreth, personi mund të perceptojë ndjesi të tjera që mund ta largojnë atë nga realiteti. Ndonjëherë mund të keni ndjenjën se diçka okulte po ndikon në jetën tuaj.
Mund të përshkruhet si “energji”, “shpirtra” ose me shpjegime më komplekse. Për shembull, besimet rreth telepatisë ose kontrollit të mendjes nga personi skizotip ose të tjerët janë të zakonshme.
Kësaj i shtohet edhe tendenca për të qenë “i çuditshëm” apo për t’u konsideruar “i çuditshëm” në shoqëri. Njerëzit me këtë çrregullim gjithashtu mund të vishen në mënyra jokonvencionale.
Vuajtje mendore tek ata që vuajnë nga çrregullimi i personalitetit skizotip
Në mënyrë tipike, individi ka vetëbesim të ulët, frikë të vazhdueshme dhe nuk lidhet emocionalisht me njerëzit rreth tij. Përveç kësaj, ai nuk tregon interes të madh për marrëdhëniet shoqërore, prandaj priret t’i kufizojë ato edhe për këtë arsye. Prandaj ai ka një axhendë të kufizuar dhe ky është edhe shkaku edhe pasoja e mungesës së interesit të tij për marrëdhëniet shoqërore. Mund të themi se frika e përjetuar ndaj marrëdhënieve shoqërore ndikon në vetë-konceptin e tij, duke e bërë atë të mendojë se meriton margjinalizimin.
Në këtë drejtim, duhet thënë se mungesa e afektivitetit mund të përkeqësojë simptoma të tjera të mundshme të një personi me çrregullim skizotip, duke theksuar vuajtjet e tij.
Përfundime
Edhe pse është një çrregullim i pazakontë, është e rëndësishme të merren parasysh tiparet që përcaktojnë çrregullimin skizotip të personalitetit. Ndryshon nga skizofrenia për sa i përket metodave të ndërhyrjes, duke qenë se duhet konsideruar se predikimi është për një qasje terapeutike të integruar, e cila nuk kufizohet vetëm me barnat.
