LIVE: Shefi i NATO-s thotë se komentet e Donald Trump 'minojnë të gjithë sigurinë tonë'

Shefi i aleancës ushtarake perëndimore ka thënë se sugjerimi i Donald Trump se SHBA nuk do të mbronte aleatët e NATO-s që nuk shpenzojnë mjaftueshëm për mbrojtjen "minon të gjithë sigurinë tonë".

Jens Stoltenberg sugjeroi gjithashtu që të vinte trupat amerikane dhe evropiane në rrezik më të madh.

Republikani tha se u kishte thënë aleatëve se do të "inkurajonte" Rusinë të sulmonte çdo anëtar të NATO-s që nuk arrin të përmbushë objektivin e aleancës prej 2% të PBB-së së tyre.

Anëtarët e NATO-s angazhohen të mbrojnë çdo komb në bllok që sulmohet.

Presidenti Joe Biden i quajti komentet e Trump "të tmerrshme dhe të rrezikshme", duke sugjeruar se paraardhësi i tij synonte t'i jepte presidentit rus Vladimir Putin "një dritë jeshile për më shumë luftë dhe dhunë".

Duke iu drejtuar turmave gjatë një mitingu në Karolinën e Jugut të shtunën, Trump tha se ai i kishte bërë komentet e tij për Rusinë gjatë një takimi të mëparshëm të liderëve të vendeve të NATO-s.

Ish-presidenti kujtoi se udhëheqësi i një "vendi të madh" kishte paraqitur një situatë hipotetike në të cilën ai nuk po përmbushte detyrimet e tij financiare brenda NATO-s dhe ishte sulmuar nga Moska.

Ai tha se lideri kishte pyetur nëse SHBA do t'i vinte në ndihmë vendit të tij në atë skenar, gjë që e shtyu atë të lëshonte një qortim.

"I thashë: "Nuk ke paguar? Je delikuent?"... "Jo nuk do të të mbroja, në fakt do t'i inkurajoja të bëjnë çfarë të duan. Duhet të paguash".

Forcat e Armatosura të Ukrainës thonë se kanë eliminuar rreth 395,200 forca pushtuese ruse në Ukrainë që nga 24 shkurti i vitit 2022 deri më 11 shkurt 2024, duke përfshirë 930 pushtues vetëm gjatë ditës së kaluar.

Këtë e tha Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Ukrainës në një postim në Facebook, sipas Ukrinform.

Siç thuhet më tej, mbrojtësit ukrainas kanë shkatërruar gjithashtu 6,406 tanke armike (+12 ditën e kaluar), 11,956 automjete të blinduara luftarake (+14), 9,475 sisteme artilerie (+16), 981 sisteme raketash të shumëfishta, 666 sisteme të mbrojtjes ajrore, 332 avionë, 325 helikopterë, 7,257 mjete ajrore pa pilot (22) – dhe jo vetëm kaq.

Siç raporton Ukrinform, gjatë ditës së kaluar, raketat ukrainase goditën tri grupime të ushtarëve rusë, armëve dhe pajisjeve ushtarake, një postë komandimi, si dhe dy njësi artilerie.

Këto të dhëna vijnë në kohën kur Ukraina tha se forcat ruse në territoret e pushtuara po përdorin terminalet e shërbimit të internetit satelitor Starlink të Elon Musk, duke publikuar atë që pretendon se është një përgjim i një shkëmbimi midis dy ushtarëve rusë si dëshmi e përdorimit “sistematik” të tij.

Sistemet Starlink ishin jetike për komunikimet në fushëbetejën ukrainase gjatë pushtimit gati dyvjeçar rus, pasi Kievi u përball me një ushtri më të madhe dhe më të pajisur. 

Janë së paku tri shtete - dy prej tyre anëtare të NATO-s, tjetri në rrugë për t’u anëtarësuar - që kanë paralajmëruar gjatë muajit të fundit se Rusia mund ta sulmojë njërin prej vendeve të aleancës ushtarake.

Shefi i shtabit të përgjithshëm të ushtrisë së Rumanisë, gjenerali Gheorghita Vlad, ka thënë se e gjithë Evropa duhet të shqetësohet për qëllimet e Rusisë. Në një intervistë dhënë Radios Evropa e Lirë më 1 shkurt, ai ka thënë se vendi i tij duhet të miratojë urgjentisht një kornizë ligjore që do t’u mundësojë vullnetarëve civilë të ndjekin trajnime ushtarake.

“Mendoj se Federata Ruse nuk do të ndalet në Ukrainë. Nëse fiton në Ukrainë, shënjestër e saj e radhës do të jetë Moldavia. Do të shohim tensione edhe në Ballkanin Perëndimor. Unë jam më se i bindur se presidenti rus, Vladimir Putin, do t’i përshkallëzojë politikat e tij në të ardhmen e afërt”, ka thënë Vlad.

Rusia ka nisur pushtimin në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022, duke e sjellë luftën deri në kufirin verior të Rumanisë. Vetëm dy javë para deklaratës së gjeneralit Vlad, ministri i Mbrojtjes i Gjermanisë, Boris Pistorius, ka thënë se presidenti gjithnjë e më luftarak i Rusisë, Vladimir Putin, mund ta sulmojë aleancën ushtarake të NATO-s në më pak se një dekadë.

“Ne dëgjojmë kërcënime nga Kremlini pothuajse çdo ditë... kështu që duhet të kemi parasysh se Vladimir Putin mund të sulmojë edhe një vend të NATO-s. Sipas ekspertëve tanë, kjo mund të ndodhë brenda pesë apo tetë vjetësh”, ka thënë ai.

Alarm të ngjashëm ka lëshuar edhe Suedia - vendi që pas më shumë se dy shekujsh paqeje, është vetëm pak hapa larg anëtarësimit në NATO. Komandanti i përgjithshëm i ushtrisë suedeze, gjenerali Micael Byden, ka thënë më 8 janar se të gjithë suedezët duhet të përgatiten mendërisht për mundësinë e luftës.

“Lufta e Rusisë kundër Ukrainës është vetëm një hap, jo një lojë përfundimtare. Unë nuk dua t’i shqetësoj njerëzit, por dua që ata të mendojnë për situatën dhe përgjegjësitë e tyre”, ka thënë Byden.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka thënë në një intervistë për transmetuesin gjerman, ARD, më 4 shkurt, se nuk ka asnjë kërcënim të menjëhershëm ushtarak kundër ndonjë vendi anëtar të NATO-s. Megjithatë, kryetari i komitetit ushtarak të shefave kombëtarë të aleancës, Rob Bauer, ka thënë më 17 janar se vendet e NATO-s “duhet të jenë në alarm të kuq për luftë” dhe “të presin të papriturën.

Vetë Kremlini, përmes zëdhënësit Dmitry Peskov, ka thënë se zyrtarët evropianë që flasin për perspektivën e luftës me Rusinë, përpiqen ta portretizojnë Moskën si armike.

Por, jo të rralla kanë qenë rastet kur Putin ka kërcënuar në mënyrë indirekte vendet e NATO-s, që e ndihmojnë Ukrainën me armatim dhe logjistikë. “Rusia ka më shumë armë bërthamore se vendet e NATO-s”, ka thënë ai në një forum ekonomik në Shën Petersburg, vitin e kaluar.

Analistët thonë se shtetet që kufizojnë Rusinë ose janë afër saj, ndjejnë prej kohësh ankth nga ambiciet perandorake të Putinit, i cili shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik e ka konsideruar si “katastrofën më të madhe gjeopolitike të shekullit 20”.

Gjenerali i pensionuar i ushtrisë amerikane, Douglas Lute, i cili ka shërbyer edhe si përfaqësues i përhershëm i Shteteve të Bashkuara në NATO, flet për programin Expose të Radios Evropa e Lirë:

“Secili që ka qenë i vëmendshëm gjatë dy vjetëve të fundit, i merr seriozisht kërcënimet nga Vladimir Putin. Ai ka dëshmuar se është i gatshëm të thyejë çdo rregull ndërkombëtar, të vendosur gjatë 75 vjetëve të fundit... e deri te Karta e OKB-së, e cila rregullon parimet e sovranitetit kombëtar dhe integritetit territorial. Pra, nëse ai është i gatshëm të thyejë Kartën e OKB-së dhe çdo marrëveshje tjetër të madhe ndërkombëtare, atëherë kërcënimet e mundshme ndaj territoreve përtej Ukrainës janë të besueshme”, thotë Lute.

Shqetësimet në Evropë i ka shtuar edhe rritja e madhe e shpenzimeve për ushtrinë dhe industrinë e armëve në Rusi. Sipas disa dokumenteve që kanë rrjedhur vitin e kaluar, Rusia do ta rriste buxhetin ushtarak për vitin 2024 për gati 70%, përkatësisht në 107 miliardë euro.

Mark Cancian, kolonel i pensionuar i marinës amerikane, thotë për Exposenë se ushtria ruse ka përvojën më të madhe luftarake në botë dhe se kjo i jep avantazh kundrejt shumë vendeve të NATO-s. Ai nuk beson se ajo mund t’i rindërtojë shpejt kapacitetet e veta - ndoshta edhe një brez jo - por thotë se NATO-ja duhet të jetë vigjilente.

“Përgatitjet e NATO-s nuk janë të barabarta. Vendet në Evropën Lindore janë shumë të shqetësuara, ato po i rrisin buxhetet e tyre ushtarake, po e rrisin madhësinë e forcave të tyre të armatosura dhe po përgatiten në terren. Problemi është se vendet e NATO-s kah perëndimi, janë më pak të shqetësuara. Gjermanët janë kritikuar se nuk kanë bërë më shumë. Edhe në vendet e tjera, shqetësimet nuk janë të mëdha dhe niveli i shpenzimeve në ushtri vazhdon të jetë nën 2%”, thotë Cancian.

Me rregullat e NATO-s, 31 vendet anëtare duhet të shpenzojnë së paku 2% të bruto prodhimit të brendshëm në mbrojtje, por jo të gjitha e bëjnë këtë. Kolektivisht, NATO-ja i ka rritur shpenzimet në mbrojtje për rreth 190 miliardë dollarë që nga viti 2014, kur Rusia ka pushtuar Ukrainën për herë të parë.

Aktualisht, aleanca është duke testuar gatishmërinë e saj në një stërvitje të gjatë ushtarake, që ka filluar në fund të janarit dhe do të zgjasë deri në fund të majit. Me 90.000 trupa të përfshira, ajo konsiderohet si më e madhja e NATO-s që nga fundi i Luftës së Ftohtë.

Gjenerali Lute thotë se NATO-ja duhet t’i japë përparësi sistemit të integruar të mbrojtjes ajrore dhe raketore. Ky duhet të jetë në krye të planeve të aleancës për modernizim, sipas tij.

“NATO-ja nuk ka sistem të integruar sikurse ai që mbron Ukrainën sot. Ky duhet të jetë një shqetësim për të gjithë aleatët. Ukraina e ka mbrojtjen ajrore dhe raketore më të sofistikuarën në Evropë dhe, prapë, nuk është mjaft. NATO-ja ka folur në të kaluarën për prioritizimin e mbrojtjes ajrore dhe raketore, por unë mendoj se kërcënimi tani është shumë real”, thotë Lute.

Një shqetësim tjetër që shpreh gjenerali Lute, është rikthimi i mundshëm i Donald Trumpit në Shtëpinë e Bardhë. Gjatë kohës sa ka qenë president, Trump ka kërcënuar se do ta lërë NATO-n, ndërsa, së voni, ka pasur raporte se ai është zotuar se nuk do t’i ndihmojë aleatët, nëse ndonjëri sulmohet.

Zgjedhjet presidenciale në SHBA mbahen këtë nëntor. Gjenerali Lute thotë se, nëse Trump zgjidhet, mbështetja e SHBA-së për Ukrainën, apo edhe roli i saj udhëheqës në NATO ka gjasa të zvogëlohen që nga viti i ardhshëm.

“Nëse ka një gjë që është jetike për suksesin e NATO-s, është udhëheqja e parashikueshme amerikane. Donald Trump e sfidon parashikueshmërinë. Dhe kjo është shumë keq për aleancën”, thotë Lute.

Edhe Cancian u bën jehonë këtyre deklaratave. Ai thotë se është reale frika se NATO-ja, pa udhëheqjen amerikane, nuk do të ishte efektive në frenimin e agresionit, sidomos nga Rusia.

“Forcat amerikane në Evropë e bëjnë të rëndësishëm angazhimin e Shteteve të Bashkuara për sigurinë evropiane. Ato janë pjesë integrale e mbrojtjes në Evropën Lindore, e veçanërisht në Poloni dhe në vendet baltike”, thotë Cancian.

Pushtimi rus i Ukrainës - gjë të cilën Moska e quan operacion special ushtarak - ka shkaktuar konfrontimin më të madh midis Perëndimit dhe Rusisë që nga kriza e raketave kubane, në vitin 1962.

Presidenti amerikan, Joe Biden, ka paralajmëruar në vitin 2022 se përballja e drejtpërdrejtë mes NATO-s dhe Rusisë do të shkaktonte Luftën e Tretë Botërore. Zyrtarët rusë kanë thënë disa herë se pretendimet e politikanëve perëndimorë se Rusia mund të sulmojë një vend të NATO-s, janë të pakuptimta.

Por, Perëndimi i ka të freskëta edhe mohimet e vazhdueshme të Rusisë se do ta sulmonte Ukrainën në vitin 2022./rel

Zyrtarët ukrainas të mbrojtjes kanë pretenduar se forcat ushtarake ruse në zonat e pushtuara në lindje të Ukrainës, janë duke përdorur terminale të shërbimit të internetit të ofruar prej Starlinkut, në pronësi të miliarderit amerikan, Elon Musk.

Dega e Inteligjencës në Ministrinë ukrainase të Mbrojtjes, e ka postuar më 11 shkurt në Telegram një audioincizim të momentit, kur, sipas tyre, është identifikuar komunikimi mes dy ushtarëve rusë, duke pretenduar se kjo është dëshmi e përdorimit të vazhdueshëm të sistemit.

SpaceX, e cila i zotëron terminalet e Starlinkut, ka thënë përmes një deklarate më 8 shkurt në X – platformë e njohur më parë si Twitter – se “nuk bën biznese të çfarëdo lloji me Qeverinë ruse apo ushtrinë e saj” dhe se shërbimet e saj nuk funksionojnë në Rusi.

Zyrtarët ukrainas kanë thënë se në incizim, zyrtarët rusë janë dëgjuar duke diskutuar për vendosjen e terminaleve në lindje të Ukrainës.

Nuk janë dhënë më shumë hollësi për shkallën e përdorimit, apo se si janë siguruar terminalet.

Zëdhënësi Andriy Yusov, u ka thënë mediave ukrainase më 10 shkurt se kjo çështje i takon një “natyre sistematike”.

Starlinku është një rrjet me mbi 2.000 satelitë në orbitën e Tokës, bashkë me mijëra terminale në terrenet e planetit.

Ai është aktivizuar mbi Ukrainë në fund të shkurtit të vitit 2022, pas shërbimet e internetit janë dëmtuar nga lufta e nisur prej Rusisë.

Prezenca e Starlinkut në Ukrainë, jo vetëm që ka qenë e vlefshme për operacionet luftarake, por ajo ka ndihmuar në rregullimin e infrastrukturës së energjisë dhe komunikimeve, që janë shënjestruar nga Rusia.

Megjithatë, secilën herë e më shumë ka dilema për përkushtimin e Muskut për t’i mbështetur përpjekjet e Ukrainës në luftë.

Musk ka thënë se e ka parandaluar një sulm ukrainas në një bazë ruse më 2022, duke e refuzuar një kërkesë të Kievit për të aktivizuar shërbime të internetit në Detin e Zi, afër Krimesë ukrainase të aneksuar prej Moskës.

Deklaratat e Muskut në shtator të vitit 2023 janë kritikuar ashpër prej Mykhaylo Podolyakut, ndihmësit të presidentit ukrainas, Volodomyr Zelensky.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.

Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre./REL

Mbrojtja ajrore ukrainase shkatërroi 40 nga 45 dronët e tipit Shahed të lëshuar nga Rusia nga Krimea e pushtuar, njoftoi Forcat Ajrore më 11 shkurt.

Që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë, ushtria ruse ka përdorur Krimenë dhe territoret e tjera të pushtuara në Ukrainë si vende lëshimi për raketa dhe armë të tjera që synojnë Ukrainën.

Në zmbrapsjen e sulmit ajror u përfshinë njësitë e raketave kundërajrore, grupet celulare të qitjes dhe pajisjet e luftës elektronike.

Dronët u shkatërruan mbi rajonet e Kievit, Vinnytsia, Zhytomyr, Kirovohrad, Mykolaiv, Cherkasy, Odesa, Dnipro dhe Kherson.

Serhii Popko, kreu i Administratës Ushtarake të Qytetit të Kievit, tha përmes faqes së tij zyrtare në Telegram se alarmi ajror në kryeqytet zgjati për gati dy orë. Të gjithë dronët sulmues të armikut që po shkojnë për në Kiev janë shkatërruar nga forcat e mbrojtjes ajrore në periferi të qytetit, sipas Popko.

Pilotët ukrainas janë "shumë të impresionuar" me avionët luftarakë F-16 të prodhimit amerikan, njoftoi shërbimi ukrainas i Zërit të Amerikës.

Një pilot, i identifikuar nga shenja e thirrjes "Phantom", përmendi në një intervistë me gazetën se pilotët ukrainas që po trajnoheshin për avionët luftarakë me shumë funksione në SHBA dhe Evropë e kishin lavdëruar avionin.

Disa aleatë perëndimorë u zotuan të transferojnë avionë F-16 në Ukrainë. Numri i saktë i avionëve që do të dorëzohen ende nuk është bërë i ditur, por The Telegraph vlerësoi në janar se Holanda, Danimarka dhe Norvegjia po ofrojnë deri në 60 F-16 për Ukrainën. Të gjithë avionët janë rreth 40 vjeç.

Më 5 shkurt, Holanda njoftoi se vendi po përgatitet t'i dërgojë Ukrainës gjashtë avionë të tjerë luftarakë F-16 të prodhimit amerikan në Ukrainë. Kjo e çon numrin total të avionëve të premtuar në Ukrainë nga Holanda në 24.

"Pilotët tanë janë shumë të impresionuar," tha piloti ukrainas i intervistuar nga Zëri i Amerikës. "Ky avion thjesht i ka tejkaluar pritshmëritë e tyre. Edhe me sasinë e informacionit që kanë marrë gjatë stërvitjes së tyre, ata tashmë shohin perspektiva të mëdha se si ky avion do të ndihmojë Forcën tonë Ajrore të rrisë aftësitë e aviacionit tonë luftarak."

Megjithatë, "Phantom" vuri në dukje se procesi i ritrajnimit të pilotëve në avionët e sofistikuar paraqiste disa sfida, pasi shumë prej tyre ishin mësuar të përdornin Su-27 dhe MiG-29 më të vjetër të ndërtuar nga sovjetikët.

Sekretari i shtypit i Pentagonit, Brig. Gjenerali Pat Ryder njoftoi në gusht se SHBA do të fillonte trajnimin e pilotëve ukrainas në avionët F-16 "në mbështetje të përpjekjes ndërkombëtare për të zhvilluar dhe forcuar mbrojtjen afatgjatë të Ukrainës".

Një koalicion prej 11 vendeve u krijua një muaj më parë, me qëllim koordinimin e shpërndarjes së avionëve luftarakë dhe lehtësimin e trajnimit të Ukrainës dhe pilotëve të saj në operacionet e tyre. Më pas, ky koalicion u zgjerua për të përfshirë 14 vende.

SHBA filloi trajnimin e pilotëve ukrainas në tetor, ndërsa Forca Ajrore Mbretërore e MB-së filloi programin e saj të trajnimit në gusht. Pilotët iu nënshtruan kurseve të fluturimit dhe gjuhës angleze përpara se grupi i parë të fillonte trajnimin e specializuar F-16 në Danimarkë në dhjetor.

Forcat ruse filluan 28 sulme në rajonin verilindor të Ukrainës Sumy më 10 shkurt duke synuar tetë komunitete, njoftoi administrata rajonale. Granatimet shkaktuan të paktën 150 shpërthime në zonë.

Ushtria ruse qëlloi në komunitetet e Khotin, Krasnopillia, Bilopillia, Velyka Pysarivka, Esman, Shalyhyne, Seredyna-Buda dhe Druzhbivka.

Gjatë 24 orëve të fundit, Rusia sulmoi komunitetet kufitare me mortaja, artileri, raketa avionësh të padrejtuar dhe sulme me granatahedhës. Nuk raportohet për viktima.

Qyteti i Bilopillia, i vendosur vetëm tetë kilometra në jug dhe 25 kilometra në perëndim të kufirit Ukrainë-Rusi, dhe zonat përreth përjetuan sulmet më intensive me 73 shpërthime të raportuara. Ndërkohë, trupat ruse lëshuan katër bomba të drejtuara në komunitetin Druzhbivka, duke dëmtuar disa rezidenca private, një stacion zjarrfikës dhe një ndërtesë të ndërmarrjeve lokale.

Granatimet janë një dukuri e përditshme për komunitetet pranë kufirit verilindor të Ukrainës me Rusinë. Banorët në vendbanimet e cenueshme kufitare të rajonit përjetojnë sulme të shumta në ditë.