LIVE: ​Lufta në Ukrainë, dy të vdekur pas shpërthimit në rajonin e Kievit

Të paktën dy persona kanë humbur jetën nga një shpërthim në Ukrainën qendrore.

Shërbimi shtetëror i emergjencave të Ukrainës tha se një "objekt i panjohur" shpërtheu në një ndërtesë banimi pesëkatësh në qytetin Bila Tserkva, në rajonin e Kievit, më herët gjatë ditës së sotme.

Ekuipazhet shpëtuan tre persona, duke përfshirë një fëmijë që u dërgua në spital. Një trup u zbulua në rrënoja më herët, ndërsa një tjetër është zbuluar mbrëmjen e sotme.

Rreth 17 persona janë duke u trajtuar pas incidentit me punë në vijim, sipas shërbimit të urgjencës.

Sulmi në sallën e koncerteve Crocus City Hall , në periferi të Moskës, vazhdon të jetë një temë shumë e nxehtë në Rusi, dhe jo vetëm.

Rusia vazhdon të akuzojë Ukrainën dhe Perëndimin se kanë lehtësuar sulmin, ndërsa bilanci nga masakra është përkeqësuar, duke shkuar në 137 viktima dhe 145 të plagosur, 93 prej të cilëve janë ende të shtruar në spital. Hetimet e autoriteteve ruse vazhdojnë në mes të dy lajmeve të rëndësishme: apelit të një prej të arrestuarve dhe arrestimit, në Taxhikistan, të nëntë personave të akuzuar për lidhje me ISIS-in dhe me autorët e dyshuar të sulmit që u zhvillua në zemër të kryeqytetit rus.

Megjithatë, çdo ditë qarkullojnë informacione të reja, si dhe teori konspirative, nga më të çuditshme, që hera-herës kanë fuqinë  e plotë për të ndryshuar një narrativë, sigurisht me shumë pikëpyetje brenda.

Akuzat e Moskës

Kremlini këmbëngul në qëndrimin e tij: Ukraina, Shtetet e Bashkuara dhe Britania e Madhe janë pas sulmit të Moskës.

Një rrëfim i pambështetur në asnjë provë, siç pretendoi të paktën një pjesë e rrethit të Putinit gjatë një takimi. Besnikja e tij Maria Zakharova, zëdhënëse e Ministrisë së Jashtme ruse, e përkufizoi këtë lajm të raportuar nga “Bloomberg”. Si "nëna e të gjitha falsifikimeve", duke nënvizuar se është "jashtëzakonisht e vështirë të besohet" se ISIS mund të kishte pasur aftësinë për të nisur një sulm të ngjashëm në portat e Moskës.

“Për të larguar dyshimin nga Perëndimi kolektiv, atyre u duhej urgjentisht të gjenin diçka tjetër,” shtoi ajo, “kështu që ata denoncuan ISIS- in duke e nxjerrë asin nën mëngë disa orë pas sulmit terrorist”.

Në përpjekje për të vërtetuar këtë teori, autoritetet ruse morën masa, duke futur në burg në Rostov një grup fatkeqësh nga Alla Ayat, një grup ezoterik kazak të frymëzimit islamik, të ndaluar në Rusi.

Të arrestuarit akuzohen për terrorizëm dhe dyshohet se janë koordinuar dhe paguar nga jashtë. Sipas indikacioneve të dhëna nga vetë Putini, e njëjta teori mbështetet edhe nga Kisha Ortodokse Ruse. Është e qartë se Kremlini po përpiqet ta kthejë sulmin në një mundësi për të forcuar narrativën antiperëndimore dhe ndoshta për të justifikuar përshkallëzimin e luftës në Ukrainë.

Lidhja me Turqinë

Sipas hetuesve rusë, organizatori i masakrës ishte 25-vjeçari Taxhik Shamsidin Fariduni. Dhe nga profili i tij në Instagram, siç zbulohet nga Radio Svoboda dhe projekti investigativ Sistema, është zbuluar se ai ka qëndruar në Turqi për disa kohë. Disa foto të publikuara më 23 shkurt, me sa duket janë bërë pranë xhamisë Fatih në Stamboll.  

Fariduni duket se ka qenë në Turqi për “vizaran”, pra zgjatjen e lejes së qëndrimit pa viza në Federatën Ruse. Ashtu si ai ishte një tjetër sulmues, 30-vjeçari Saidarkrami Rachabalizoda, gjithashtu me origjinë nga Taxhikistani. Një zyrtar i shërbimeve turke të sigurisë ka konfirmuar gjithçka, duke saktësuar se të dy u larguan më 2 mars. "Ata kishin jetuar ligjërisht në Moskë për një kohë të gjatë”, i tha ai AFP në kushte anonimiteti - dhe ishin të lirë të udhëtonin pa pengesa midis Rusisë dhe Turqisë në mungesë të një urdhër arresti kundër tyre.

Më pas ai sqaroi: “Ne besojmë se këta dy individë janë radikalizuar në Rusi, duke pasur parasysh qëndrimin e tyre të shkurtër në Turqi”.

“Dora” e inteligjencës ruse

Situatën e ka përkeqësuar lajmi se në mesin e viktimave, ishte edhe një kolonel i shërbimit të inteligjencës ushtarake ruse.

Bëhet fjalë për Timur Myasnikov i cili, siç raporton gazeta Rbk, u godit nga tre plumba pasi arriti të shpëtonte gruan dhe djalin e tij. Këtë e ka konfirmuar Arthur Malivanchuk, president i organizatës së oficerëve të qytetit të Samara.

Burri kishte shkuar në koncert me gruan dhe djalin e tij ndërsa ishte në leje nga fronti.Sulmi i një jave më parë u mor përsipër pothuajse menjëherë nga ISIS, por ky lajm tani mund t'u japë “shkak” atyre që mbështesin një tjetër teori, përkatësisht se autorët e masakrës ishin njerëz rusë, të lidhur me shërbimin e inteligjencës ruse FSB.

Sidoqoftë, kjo është një hipotezë e paverifikuar ose e konfirmuar, ashtu si dhe të tjerat.

“Në fillim të verës së vitit 2022, kur rrugët për në Kiev ishin ende të mbushura me kufoma të tankeve të djegura, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ftoi drejtuesit e një kompanie të minierave të të dhënave të lidhura me CIA në bunkerin e tij në kryeqytetin ukrainas”, kështu e nis shkrimin e saj The New York Times.

Nënkryetari ekzekutiv i Palantir, kompania e cila ka ndihmuar Ukrainën për mbrojtje, Louis Mosley deklaroi se Zelensky propozoi një marrëdhënie që do të përcaktonte se si vendi i tij do të luftonte, të cilën e konsideron bindëse.

“Ai bëri një fushë shumë bindëse. Ukraina kishte nevojë të dëshpëruar për mbështetje nga Perëndimi. Ata na kishin identifikuar si kompania më e mirë ‘miltech’ në botë dhe ishin shumë të etur për qasje në teknologjinë tonë”, tha Mosley, në vizitën e tij të 16-të në Kiev.

Pas një udhëtimi të gjatë nga kufiri polak, ekipi i Palantirit mbërriti në Kiev në një kohë kur shtetrrethimi ishte ende duke u zbatuar rreptësisht dhe mbeturinat e luftës, duke përfshirë mbrojtjen kundër tankeve të dhëmbëve të dragoit, u mbushën rrugëve.

“Njerëzit në Kiev kishin pamjen sikur të kishin rruar nga afër, një përvojë afër vdekjes. Kur fole me zyrtarë të qeverisë, ata dukeshin të traumatizuar. Ata kishin qenë disa orë larg, sinqerisht, nga humbja e gjithçkaje: jetët e tyre, familjet e tyre“, tha Mosley.

I konceptuar pas 11 shtatorit dhe i prezantuar në vitin 2003, Palantir tani vlerësohet në rreth 54 miliardë dollarë ose 50 miliardë euro. Ajo u bashkëthemelua nga një grup sipërmarrësish. Palantir u emërua pas topave të kristaltë që shfaqen në The Lord of the Rings . Klientët e saj të parë përfshinin NSA-në, FBI-në dhe CIA-n, kjo e fundit duke investuar përmes fondit të saj të sipërmarrjes In-Q-Tel.

Duke adoptuar një qëndrim fort pro-perëndimor, Palantir tërhoqi vëmendjen e botës kur teknologjia e tij u përfol se ishte përdorur për të gjetur Osama bin Laden. Por është në Ukrainë , ku është përdorur së bashku me Starlink të Elon Musk, satelitët e të cilit kanë mbajtur ushtarët ukrainas të lidhur me internetin, që ka patur ndoshta ndikimin më të madh, duke ndihmuar një ushtri shumë më të vogël të mbajë veten kundër një fuqie botërore. , duke nxitur pyetje më të gjera në lidhje me përdorimin e AI në luftë.

“A janë të rrezikshme këto gjëra? Po! or ose ne do t’i kontrollojmë ata ose kundërshtarët tanë do t’i kontrollojnë”, tha Karp, shefi ekzekutiv i Palantirit, vitin e kaluar.

Duke grumbulluar sasi të mëdha të dhënash, firma u ofron komandantëve ukrainas një pamje të plotë të fushëbetejës, nga anijet luftarake që lundrojnë në Detin e Zi, tek tanket që rrotullohen nëpër Donbas e deri te avionët luftarakë që lëshojnë raketa lundrimi nga ajri.

The New York Times shkruan se qëllimi është që Kievi të marrë vendime të shpejta, duke e lejuar atë të tejkalojë burokracinë e ushtrisë ruse nga epoka sovjetike nga lart-poshtë. Pavarësisht disa nervozizmit fillestar për ndarjen e algoritmeve të tilla të fuqishme, Palantir duket se ka gjetur një partner ideal në Ukrainë, një vend i njohur për skenën e tij teknologjike të lulëzuar.

“Para luftës, Ukraina ishte kthyer në një dyqan të jashtëm për kompanitë e teknologjisë perëndimore. Kur Rusia pushtoi, jo vetëm që kishit këtë popullatë shumë teknike me inxhinierë të mrekullueshëm, por ata ishin gjithashtu të njohur gjerësisht me softuerin perëndimor”, tha Mosley.

Më shumë se një mijë anëtarë të forcave të armatosura të Ukrainës, të vendosur në selinë e brigadës në të gjithë vendin, po përdorin softuerin e Palantir.

Softueri i Palantir përdor AI për të shpejtuar vendimmarrjen tradicionale ushtarake. Në zemër të kësaj është MetaConstellation, një program që i lejon Ukrainës të krijojë një pamje të detajuar të asaj që rusët po bëjnë.

Qindra satelitë komercialë që rrotullohen rreth Tokës çdo ditë bëjnë foto të forcave ruse, por MetaConstellation zgjedh imazhet më të dobishme dhe të detajuara, shpesh duke përdorur radarin me hapje sintetike (SAR) për të parë nëpër retë për të kapur grumbullimet e trupave ose lëvizjet e anijeve.

The New York Times shkruan se bazuar në këto llogaritje, çdo njësi e ushtrisë ukrainase më pas mund të drejtohet në kontributin e saj më efektiv në luftën e asaj dite. Për shkak të përhapjes së satelitëve dhe telefonave inteligjentë, lufta në Ukrainë besohet të jetë konflikti më i dokumentuar në histori. Duke përdorur inteligjencën artificiale të Palantirit për të gjetur një sërë fotosh, videosh dhe dëshmish dëshmitarësh, kryeprokurori ukrainas ka regjistruar detaje të 124,000 krimeve të mundshme.

Jashtë Ukrainës, kontrolli i Palantirit në fusha të shumta të qeverisë është kritikuar nga aktivistët e privatësisë, të shqetësuar për implikimet e një kompanie private shumë miliarda dollarëshe që menaxhon të dhënat publike. Kompania ka qenë gjithashtu nën kritika kohët e fundit, jo më pak nga stafi i saj, për një marrëveshje të arritur me Forcat e Mbrojtjes të Izraelit për të furnizuar teknologjinë për luftën në Gaza.

Por në Ukrainë, kompania amerikane vlerësohet si një partner i ngushtë, vlera e së cilës rritet edhe pse republikanët ngecin në një paketë të re ndihme prej 60 miliardë dollarësh. Ndërsa Kievi po mbaron municionet, bëhet gjithnjë e më thelbësore që çdo predhë, raketë dhe raketë e mbetur të gjejë objektivin e saj.

Presidenti rus Vladimir Putin “është i çmendur. Askush në botë nuk e di 100% se çfarë do të bëjë. Kjo është arsyeja pse Biden është i kujdesshëm.”

Kështu është shprehur në një intervistë për Washington Post, presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky.

Në lidhje me qëndrimin e presidentit amerikan Joe Biden, të cilin disa e akuzuan se ishte shumë i kujdesshëm në furnizimin me armë në Ukrainë, Zelensky u përgjigj:

“Unë mendoj se ai është i kujdesshëm për shkak të frikës nga një sulm bërthamor nga Rusia”.

Presidenti ukrainas Volodymyyr Zelensky ka deklaruar se një kthim në kufijtë e Ukrainës të vitit 1991 nuk është më një parakusht për mbajtjen e bisedimeve të paqes me Moskën.

Zelensky ndaloi të gjitha negociatat me udhëheqjen aktuale në Moskë në vitin 2022, pasi katër ish-rajone të Ukrainës votuan me shumicë dërrmuese për t’iu bashkuar Rusisë.

Që atëherë, ai ka pasur mbështetjen perëndimore për formulën e tij prej dhjetë pikash, e cila përfshin tërheqjen e plotë të trupave ruse dhe kthimin në kufijtë e Ukrainës të vitit 1991, duke përfshirë Krimenë, si dhe detyrimin e Moskës të paguajë dëmshpërblime, ndër të tjera.

Megjithatë, në një intervistë me CBS këtë javë, Zelensky sugjeroi se nuk ka nevojë të rimarrë territorin “ekskluzivisht me mjete ushtarake”, duke thënë se forcat ukrainase duhet të paktën të rivendosin status quo-në e vitit 2022.

“Ne nuk do të na duhet të marrim të gjitha territoret tona ekskluzivisht me mjete ushtarake. Jam i sigurt se kur Putin të humbasë atë që ka pushtuar që nga viti 2022, ai do të humbasë plotësisht besimin edhe të atyre vendeve që janë ende në dyshime nëse duhet të mbështesin Ukrainën apo jo”, tha Zelensky.

Kremlini ka theksuar se mbetet i hapur për bisedime dhe ka fajësuar mungesën e një përparimi diplomatik tek autoritetet ukrainase, të cilat refuzojnë të pranojnë “realitetin në terren”.

Pavarësisht dështimit të kundërofensivës së Ukrainës vitin e kaluar dhe përparimeve të fundit të bëra nga forcat ruse përgjatë vijës së frontit, Zelensky pohoi se sapo Rusia të pësojë pengesa në fushën e betejës, Putini do të “humbë fuqinë brenda vendit të tij” dhe do të detyrohet të kërkojë dialog.

Kryeministri i Polonisë, Donald Tusk, ka paralajmëruar se nëse Ukraina mposhtet nga Rusia, askush në Evropë nuk do të jetë më i sigurt.

“Nuk dua të tremb askënd, por lufta nuk është një koncept nga e kaluara. Është e vërtetë dhe ka nisur gati dy vite më parë”, ka theksuar Donald Tusk.

Këto reagime të tij erdhën menjëherë pas sulmeve me raketa ruse në Ukrainë. Rusia ka shtuar bombardimet në Ukrainë gjatë javës së fundi.

Tusk ndër të tjera nënvizoi se presidenti rus Vladimir Putin kishte fajësuar Ukrainën për sulmin terrorist në Moskë, dhe kjo ndodhi pas asnjë provë, pra i gjithë qëllimi I Putin shpjegon Tusk është të ‘gjej justifikime apo ngjarje për t’u shfajësuar nga lufta në Ukrainë’.

Ai vuri në dukje se Rusia kishte sulmuar Kievin me raketa hipersonike në fillim të kësaj jave, shkruan BBC.

Që kur Rusia nisi luftën e saj në shkallë të plotë në Ukrainë, marrëdhëniet me Perëndimin kanë arritur rënien e tyre më të ulët që nga ditët më të këqija të Luftës së Ftohtë, megjithëse Presidenti Putin tha këtë javë se Moska nuk kishte “asnjë synime agresive” ndaj vendeve të NATO-s.

Ideja se vendi i tij do të sulmonte Poloninë, shtetet baltike dhe Republikën Çeke ishte “marrëzi e plotë”, tha ai. E megjithatë ai paralajmëroi gjithashtu se nëse Ukraina do të përdorte avionë luftarakë perëndimorë F-16 nga fusha ajrore në vende të tjera, ata do të bëheshin “objektiva legjitime, kudo që të ndodheshin”.

Ky nuk është paralajmërimi i parë i zotit Tusk për një epokë të paraluftës. Ai u dha udhëheqësve evropianë të qendrës së djathtë një mesazh të ngjashëm në fillim të këtij muaji.

Forcat e Kievit thonë se shtatë dronë luftarakë rusë u shkatërruan mbrëmë në rajonet ukrainase të Dnipropetrovsk, Odessa dhe Kherson.

“Armiku sërish synoi infrastrukturën energjetike. Puna luftarake e forcave të mbrojtjes ajrore zgjati më shumë se tre orë. Dronët Shahed-131/136 manovruan në disa zona. Asnjë dëm kritik apo viktima nuk u raportua”, sipas një deklaratë në Telegram.

Sakaq, Instituti për Studimin e Luftës ka publikuar hartën e re të përparimit rus në Ukrainë. Sipas vlerësimeve të institutit, Moska ka pushtuar 505 kilometra katrorë të territorit ukrainas që nga rinisja e operacioneve sulmuese në tetor 2023.

Në hartë, zona e kuqe tregon zonat e pushtuara aktualisht nga rusët, të cilët filluan nga Krimea dhe rajonet e Donetsk dhe Luhansk.

Gjithsej 1,795 institucione kulturore kanë pësuar dëmtime nga duart e forcave ruse në pjesë të vendit që ishin çliruar nga forcat ukrainase, njoftoi më 29 mars ministri në detyrë i Kulturës i vendit, Rostyslav Karandieiev.

Duke folur në një forum mbi riintegrimin e territoreve të çliruara ukrainase, Karandieiev theksoi shkatërrimin, duke përfshirë shkatërrimin e fundit të Akademisë së Arteve dhe Dizajnit Dekorativ dhe të Aplikuar në Kiev nga një raketë ruse.

Qendrat kulturore ukrainase kanë shërbyer shpesh si objektiv për sulmet me dronë dhe raketa ruse, ndërsa Rusia vazhdon të përpiqet të fshijë identitetin ukrainas.

Putini ka argumentuar prej kohësh se Ukraina është historikisht e paligjshme dhe është e njohur për këmbënguljen që ukrainasit janë në të vërtetë rusë si një justifikim për pushtimin në shkallë të plotë të Rusisë, duke pretenduar në mënyrë të rreme se "asnjë Ukrainë nuk ka ekzistuar ndonjëherë në historinë e njerëzimit".

Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO) tha në korrik 2023 se të paktën 274 vende kulturore ishin dëmtuar gjatë pushtimit në shkallë të plotë, megjithëse ky numër ka të ngjarë të rritet.

Një program ndihme emergjente për ruajtjen u miratua nga UNESCO gjatë sesionit të 219-të në selinë e UNESCO-s në Paris.

Që nga fillimi i pushtimit të Rusisë në shkurt 2022, forcat ukrainase kanë çliruar mbi 70,000 kilometra katrorë të pushtuara për pak kohë nga Rusia në muajt e parë të luftës në shkallë të gjerë. Gjurmuesi Global i Konflikteve i Qendrës për Veprim Parandalues vlerëson se Ukraina ka rimarrë 54 përqind të territorit të pushtuar më parë, me Rusinë që ende pushton afërsisht 18 përqind të vendit.

Nëpërmjet kërkimit me burim të hapur, Mediazona, një media e pavarur ruse, së bashku me BBC Rusia, konfirmuan emrat e 49,281 ushtarëve rusë që ishin vrarë që nga fillimi i pushtimit të plotë të Rusisë në Ukrainë në shkurt 2022.

Që nga përditësimi i fundit i Mediazona në mes të marsit, emrat e 1580 ushtarëve rusë janë shtuar në listën e viktimave.

Gazetarët saktësojnë se shifrat aktuale ka të ngjarë të jenë dukshëm më të larta pasi informacioni që ata kanë verifikuar deri më tani vjen nga burime publike, duke përfshirë nekrologjitë, postimet e të afërmve, lajmet në mediat rajonale dhe raportet nga autoritetet lokale.

Që kur Rusia filloi luftën e saj gjithëpërfshirëse kundër Ukrainës, mbi 3,300 oficerë, me 386 me gradën e nënkolonelit ose më të lartë janë vrarë në luftime në Ukrainë.

Deri më sot, gjenerallejtënant Oleg Tsokov, zëvendëskomandanti rus i Qarkut Ushtarak Jugor, është zyrtari më i lartë ushtarak rus që është vrarë gjatë luftës.

Shumica e të vrarëve në aksion vijnë nga Rostovi, Sverdlovsk, Bashkiria, Chelyabinsk, si dhe nga republika Buryatia.

Më 24 shkurt, në një studim të përbashkët me median e pavarur ruse Meduza, Mediazona raportoi se të paktën 83,000 ushtarë rusë ishin vrarë në luftën e Rusisë, megjithëse vlerësimet totale të viktimave të Rusisë që nga pushtimi në shkallë të plotë ndryshojnë shumë.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg vlerësoi më 14 mars se Rusia ka humbur mbi 350,000 trupa në Ukrainë që nga fillimi i pushtimit të plotë të Rusisë.

Vlerësimet e Stoltenberg i referohen numrit total të ushtarëve rusë të vrarë dhe të plagosur, dhe me sa duket janë në përputhje me vlerësimet e bëra nga zyrtarët amerikanë muajin e kaluar që pretendojnë se mbi 315,000 trupa ruse ose janë vrarë ose plagosur deri më tani në luftë.

Në fund të muajit të kaluar, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky pretendoi për herë të parë se 180,000 rusë janë vrarë në luftë, në krahasim me 31,000 ushtarë ukrainas. Zelensky shtoi se shuma e saktë nuk dihet dhe se do të jetë e mundur të zbulohet vetëm pasi territoret të jenë çliruar.

Që nga 29 marsi, Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Ukrainës thotë se Rusia humbi 440,790 trupa në Ukrainë që nga fillimi i pushtimit të saj në shkallë të plotë më 24 shkurt 2022.

Katër banorë të territoreve të okupuara të Ukrainës, të cilët shërbyen në Forcat e Armatosura Ruse dhe luftuan kundër Ukrainës në pjesën lindore dhe jugore të vendit, janë dënuar me 15 vjet burg për tradhti, njoftoi Shërbimi i Sigurisë së Ukrainës (SBU) më 29 mars.

Të katër individët ishin të përfshirë në sulmet ruse të "mullirit të mishit" në pozicionet ukrainase në rajonin Robotyne të Zaporizhzhia Oblast, sipas SBU.

Individët, të kapur gjatë luftimeve, janë nga rajonet e pushtuara të Donetskut dhe Luhanskut, si dhe nga Krimea. Sipas SBU, individët të gjithë u mobilizuan vullnetarisht gjatë vitit të parë të pushtimit të plotë të Rusisë.

Një gjykatë ukrainase i shpalli ata fajtorë bazuar në provat e mbledhura nga SBU.

Sipas Kodit Penal të Ukrainës, dy nga individët u akuzuan për tradhti sipas ligjit ushtarak, pjesëmarrje në një grup terrorist dhe përfshirje në formacione të armatosura të paautorizuara, ndërsa dy të tjerët akuzoheshin për tradhti dhe veprimtari bashkëpunuese.

Robotyne ndodhet pranë rrugës kryesore drejt Tokmakit të pushtuar nga Rusia dhe më tej në Melitopol të pushtuar, një nga qendrat kryesore logjistike për forcat ruse në Ukrainën jugore.

Forcat ruse kanë shtuar sulmet pranë Robotyne javët e fundit, duke u përpjekur të fitojnë terren të mëtejshëm pas kapjes së Avdiivka.