Refik Havolli u lind më 10 Qershor 1967 në fshatin Llapashticë të Podujevës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa shkollën e mesme (gjimnazin) në Podujevë. Studimet universitare i vazhdoi në Universitetin e Prishtinës, në Fakultetin e Inxhinierisë Mekanike, ku mori gradën Inxhinier i diplomuar i makinerisë. Po ashtu, me sukses shumë të lartë, i kreu edhe studimet pasdiplomike, në Fakultetin e Inxhinierisë Mekanike në Prishtinë në Departamentin e Prodhimtarisë dhe Automatizimit, Drejtimi i Teknologjisë së Prodhimit.
Ndërsa, studimet e doktoratës i kreui në Universitetin Ndërkombëtar të Strugës, ku ka fituar titullin Doktor i Shkencave Ekonomike. Ka marrë pjesë aktive në shumë seminare, konferenca dhe trajnime, ku ka qenë i nderuar me dhjetra çertifikata si trajner me renome ndërkombëtare. Ka treguar aftësi menaxheriale në ndërmarrjen Albi-Commerce (5.09. 1990-31.12.1992). Ka treguar aftësi në udhëheqjen e ndërmarrjes Passable që nga themelimi (12.12.1992) deri më sot. Passable ka të punësuar momentalisht mbi 60 punëtorë. Eshtë profesor në marëdhënje të rregullt të punës Në Kolegjin e Menaxhmentit Internacional "Globus". Zt. Havolli ka publikuar disa punime shkencore në revista ndërkombëtare, kryesisht nga fusha e ekonomisë. Me shkrime ka filluar të merret që nga shkolla fillore.
Sa ishte nxënës, botoi shumë poezi në revistat e kohës. Gjatë luftës shumë dorëshkrime iu dogjën. Disa nga ato që i shpëtuan, ndodhen në librin e tij ”Ëndërr buzë lumi” (Prishtinë 2015) si dhe në revistën “Shqiptari” (Bukuresht 2016). Gjatë këtij viti (2020), ky krijues letrar dhe biznismen i suksesshëm, prezantohet në Bukuresht me dy numra me nga 100 faqe të revistës “Shqiptari”, me burime biobibliografike, me një intervistë dhënë postit Radio Kosova e Lirë, me një fotodokumentacion të pasur, si dhe me disa studime shkencore kushtuar ekonomisë dhe biznesit, të përkthyera në gjuhën rumune, si: “Konflikti në biznes”, “Historia e aktiviteteve tregtare dhe distribuimi i produkteve në Kosovë nga shekulli i 15-të deri në ditët e sotme”, Përdorimi i marketingut digjital”, Trendet botërore që prodhohen në Serbi dhe efekti i taksës 100% për importet e tyre në Kosovë-Ulqin-Shkup”, “Negociimi në ekonomi dhe diplomaci si dukuri globale”, etj.
Poashtu, gjatë këtij viti, prezantohet edhe me librin “Me flatra shqiponje”, së bashku me poeteshën rumune Florica Gombos. Përndryshe, Zt. Refik Havolli është themelues dhe drejtor i ndërmarrjes "Passable".
Maturantët dhe dashuria
Këta maturantët
i mbyti nostalgjia
vonë u ra ndërmend
ç’është dashuria.
Nëpër kafiq e kafiter
gotat imbushin me pije,
flasin për dashuri
oh sa u ka hije.
Të tjerëve u ndreqin punë
kjo u duket si lojë,
të tjerët dashurohen
ata ngelim me gishta në gojë.
Ata nuk kan Mercedes,
ata nuk kanë deviza,
ata nuk dinë për interes
andaj i sulmon “kriza”.
Disa professor
mjaft me dinakri
në vend të mësimit
flasin për dashuri.
Këto karakteristika
“dashuria” i ka sot
e në romane ata
besuan kot, kot.
Dikur e sot
(Si ishte femra dikur)
Gruaja me burrin donte
Të ket barazi,
Të mos mbante
Qershaf të zi.
-Qershafi është për grua
kështu burrat thonin,
-Unë ty të dua
por se prish zakonin.
Femra ishte vërtet e gjorë,
nuk mund të bënte qëndresë,
burri fatin e saj e kish në dorë
e ajo jetonte me shpresë.
Femra për fatin e saj të lig
Një fjalë donte ta thotë,
Por atë e merrnin të kot
“ti je qikë s’të pyet kush dhe pike”.
Shumë vasha të mira
me zemra plot dashuri,
kishin fate të vështira
kot kishin ëndërruar tjetër ardhmëri.
Kur nëna vajzë lindëte
dhe fryti i saj shijonte kët botë ,
fatin e saj mire e dinte
dhe e qante me lotë .
Kjo ishte historia e gruas përpara
Sot ndërton ardhmërin me duartë e arta.
Kur lind vajzë e kur lind djalë
Gëzimin e ka të njejtë dhe të njejtën fjalë.
Të burgosurit politik
Të akuzuar si kunderrevulucionar
e vërtrta është se ata janë shqiptar,
Të akuzuar për sabotim
e vërteta ata luftuan për çlirim.
Të akuzuar për nacionalizëm
të akuzuar për konspiracion,
e vërteta në zemër kanë patriotizëm
dhe dot asjë si ndalon.
Të akuzuar për iredentizëm,
të akuzuar për tradhëti,
e vërteta përhapen shqiptarizëm
dhe për shqiptarër donin liri.
Të mbyllur qëndrojnë me vite në qeli
asnjëri s’u zmbraps nga ideja për liri,
dhasht zoti një ditë të jemi të organizuar
me forcë nga burgu kemi për ti liruar.
Trojet shqiptare në Jugosllavi
me gjak do t’i çlirojmë
dhe të gjithë armiqët e zi
pa mëshirë do i sulmojmë.
Dita e Pavarësisë
Atmosfera festive
na sjell lotët e gëzimit,
lavdi për këtë ditë
Zahir Pajazitit.
Për jetë do të duam
Kosovë e dashur ty
për dëshmorër e rënë
kudo parulla (motoja) ”Bac, u kry”.
Me shekuj shqiptarët
për kitë ditë kanë luftuar,
dhe ne jemi të parët
që sot duhet kremtuar.
Në shesh janë mbledhur
me mijëra shqiptar,
në qiell janë hedhur
pëllumbat e bardhë.
Në fëtyra nuk shifet hidhërimi
nihet fryma e atdhedashurisë
është kjo ndjenjë gëzimi
e mburrjes dhe e krenarisë.
Në fëtyrat e njerzëve shifet lumturi
Kosova është tepër krenare,
dhe shpirtërat e të rënve për liri
të qetë prehen në varre.
17.02.2008
Kushtetuta
Kushtetuta e Kosovës
është si Bibël e Kuran,
për mbrojtjen e rregullave të saj
shqitarët bëhen kurban.
Me Kushtetutë garantohet
sovraniteti e integriteti,
me të mbrohet
pasuria, jeta dhe shëndeti.
Me të vëhen rregulla,
nuk lejohen padrejtësi
si në kulm kur vëhen tjegulla
për të mos hyrë lagështi.
Me të denohet krimineli,
me të mbrohet nderi
me të luftohet korupsioni
me të ndalon agresioni.
Kushtetuten kush nuk e respekton
shumë shpejt ka me u pendue
se atëdheu do ta mallkon
dhe s’ka kurr për tu gëzue.
Nëse Kushtetuta zbatohet me përpikri,
nëse regullat pranohen me krenari,
nëse zbatohet me burrëri,
s’do ketë gabime por vetëm drejtësi.
15.06.2008
Luftuan heronjtë,
e shfrytëzojnë matrapazët
A ka dikund të ketë ngjar vallë
nuk besoj as në përrallë
që dezërtorët dhe matrapazët
të shpallën luftëtar.
Kjo është e turpshme, ofendim dhe mekat
kjo është edhe krim,
të japës 2 mijë euro një natë
të shpallës luftëtar e trim.
Matrapazët janë të rrezikshëm, të këqinjë
Sa ne nuk mund ta paramandojmë
Prandaj kohët po vijnë
Që ne t’ demaskojmë.
Në lista pash një armik
që është tenderoman kronik,
I lënduar vërtet do të jem
sepse listat janë fryrë ekstrem.
Matrapazët nga situata përfitojnë
shumë të mira e benificione,
invalidët e luftës ende lëngojnë
për proteza, ushqim e racione.
Fjala dhe kënga
Janë daulle ëmbël tingëllojnë
si lule prilli botën shijojnë
janë ninulla nënën gëzojnë
si valë lumi dashuri ofrojnë.
Koha nget e nget gjithmonë
e jeta nuk është e pambarim
ylber kënga ylber fjala
shall në qafë të lumit tim.
Urrejtjen s’e kanë shok fare
se harresën e kanë mëri
ata që jetuan a ranë trimërisht
fjala e kënga i lind përsëri.
Pagëzojnë lindje, gjykojnë vdekje
nga guaska buzë lumit tim
i pashë në ëndërr duker lozur
e shiu më zgjoi me ngazëllim.
Një zemër veç dashuri
Në analet e kronikat e kohës, në lashtësi
bibunë e bagunë rrinë bri n'bri
por nuk janë në hap me mua, as me ty
se kënga e gjinkallave i mban nën dry.
Le të thuhet plot pezm
se Kali i Trojës ec me krenari
kur sheh se Liburna fundoset
Prometeun e fyen me trokun e tij.
Via Egnatia më shpuri jo gabimisht
në Porto Romano me ëndërr në sy
seç më kapi një kollë e keqe
por në zemër ndiej veç dashuri.
Dikush këngë
Dikush elegji
Të ndryshme njerëzit i kanë huqet…
dikush ndjek njerëzit, të tjerët kolltuqet
dikush përcjell e dikush pret
dikush ndalet e dikush nget.
Dikush nga pleshti dhjam nxjerr
dikush lesh e dikush mend tjerr
dikush i bie fyellit, dikush ia ndërron gishtat
dikush i do delet, dikush i do bishat.
Dikush i do këngët, tjetrit i lë elegjitë,
dikush e do verën, dikush i do fëmijët
dikush si zvarranik zhagas marshon
dikush si lejlek lart fluturon.
Dikush qesh dikush qan
dikush lëpihet e dikush han
dikush mjel, dikush milet
ah, si s’paskan fund këto hilet!
Kolovajzë kësaj i thonë
Kur s’e njeh qeni të zonë.
Mësuesit e mi
Që duhet dashur, që duhet urrejtur
kur duhet të mbahem zgjuar e kur fjetur
si duhet jetën për ta jetuar
këto BABAI m’i ka mësuar.
NËNA më mësoi ta dua jetën
të mbaj pastërti
të them gjithherë të vërtetën
të jem së pari njeri.
GJYSHI më mësoi sa ngjyra i ka ylberi
ç’është turpi, ç’është nderi
si bien trimat, ç’është historia
ç’është mjerimi, ç’është urtia.
GJYSHJA ime çdo natë
më tregonte nga një përrallë
e më puthte shpeshherë në ballë
kështu zhvillohesha në imagjinatë.
MËSUESI më mësoi ta dua librin
sa shkronja ka alfabeti
ç’është natyra, ç’është shoqëria
ç’është sëmundja, ç’është shëndeti.
MOTRA më mësoi shumë lojëra
si duhet të sillem me shokë
të mos lahem pa ditur not në ujëra
të mos bëhem nga mendja malok.
Më ëndërr për dore
Me parmendë në dorë
që me t’u gdhirë
sa mundet në arë
lëron bujku i mirë.
E do mu si veten
arën që e punon
përrallave të tij në mbrëmje
hëna me vetull seç ua bën.
- Është kënaqësi e madhe
arën ta punosh
e nga djersa jote
edhe të jetosh.
Ky është ai bujku
që me djersën e vet
në ëndërr ka krijuar
tërë një qytet.
Kur vjen pranvera
Dimri nga pranvera
më në fund u mund
natyra nga dëbora
ngadalë seç u shkund.
Nga pushteti fare
dimri u përmbys
pranvera ngadhënjimtare
mbi të seç u ngrys.
Pranvera e bukur
solli lule e behar
bujkut të gëzuar
punët i venë mbarë.
Po, na erdhi pranvera
ne sot kemi festë
veriu si përhera
më s’po bën protestë.
Për pranverën sot
në çdo kohë dhe vend
jehon kënga - jo kot
plot dëshirë e gazmend.
Pranvera më kap për dore
Lulet i ringjall pranvera
dielli gojën vesh më vesh
me tak e tuk çukapikthi
seç na i bën drurët përshesh.
Bujkut në arë i ndrit fytyra
puna kudo gumëzhon
e bariu ndër livadhe
keci kecin seç e gëzon.
Këngëtari ia thotë këngës
bilbili këndon
dallëndyshja bishtgërshër
folenë ndërton.
Vera
Kur vera e ngrohtë vjen
pleqtë rëndom rrinë nën hije
fëmijët shumë gëzohen
në lumë si peshqit freskohen.
Muratori bën ndërtesë
të fortë si kala me gurë
bujkut i pikojnë djersë
në ara duke korrë grurë.
Bleta punëtore mjaltin
e grumbullon në hoje
zogjtë e bukur pinë
ujë të ftohtë në kroje.
Qengjat e mirë
në lëndinë kullosin
fëmijët me dëshirë
mu pranë tyre lozin.
Në këtë stinë natyra
është e lulëzuar
prandaj për të gjithë
është e dëshiruar.
Vjeshta
Jehon kënga në arë
askush nuk po hesht
se duhet punuar –
kësaj i thonë vjeshtë!
Kënga e punës jehon
në fusha e bregore
bujkun puna e gëzon
në arat pjellore.
Kështu kur vjen vjeshta
puna shtohet në vreshta
besa edhe nëpër ara
atje ku hidhet fara!
Koha kalon, kalon
mu si lumi që rrjedh
frutat e fundit
bujku kudo i mbledh!
Andaj puna e njerëzve
pa masë na gëzon
vetëm ikja e shpezëve
sikur na pikëllon!
Shtatori
Me libra ndër duar
nxënësit nisen për në shkollë,
prindërve u janë zotuar
se do të jenë shembullorë.
- Ejani fatosa të mirë
kështu i thërret shkolla,
nxënësit shkojnë me dëshirë
faqeskuqur sikur molla.
Në shtator bën shumë vapë
po nxënësit nuk ndalojnë,
në shkollë shkojnë me vrap
se duhet të mësojnë.
Dëshirat për vitin e ri
Dua zogjtë të fluturojnë të lirë
dua folenë ta kenë të mirë
dua dielli të shndritë mbi botë
dua njeriu të mos ketë kurrë lot.
Dua paqja, liria, e vërteta
kudo të mbretërojë
lufta, gënjeshtra
të mos ekzistojë.
Dua njerëzit në mes vete
të kenë lumturi,
banorët e Afrikës - më pak uri
bota - shumë më shumë dashuri.
Dua dielli më tepër të ndriçojë
në zemrat e njerëzve mbarë
errësira të mos sundojë
të sjellë ujë çdo burim i tharë.
Dua të gjithë nxënësit
të marrin vetëm pesa
të mos skuqen përpara mësuesit
nga turpi të mos u pikojë djersa.
Dua që e liga mizore
të mos ekzistojë fare
dua të bëhem babadimër
unë kësaj radhe.
Vendlindja ime
Vendlindja ime
është shumë e mirë
si ndonjë trime
ndërtohet e lirë.
Mbretëron sot hareja
vendlindja përparon
me shtëpi të reja
shtatin hijeshon.
Vendlindja ime
zbukurohet e rritet
të bëhet qytet
së shpejti pritet.
Nga vendlindja ime
mësues, mjekë e inxhinierë
të gjithë të lumtur
sot punojnë me nder.
