“Bukuria është një minierë hekuri”, tha dikur manjati australian i minierave, Gina Reinhart. Ajo po fliste për një burim të çmuar, por hekuri është gjithashtu thellësisht i rëndësishëm për organizmat e gjallë: nga bakteret dhe kërpudhat, te gjitarët si ne. Hekuri vepron si një çelës për shumë funksione metabolike brenda trupit tonë. Por mungesa e hekurit mbetet si një nga rreziqet kryesore globale për shëndetin e njohur nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).
Hekuri është i vështirë për t’u marrë
Lloji i hekurit që ne nxjerrim është i ndryshëm nga hekuri “në formë të lirë” që mund të përdoret biologjikisht. Hekuri në formë të lirë ka një prirje për të kërcyer midis dy gjendjeve kimike, duke e lejuar atë të lidhet me molekula të ndryshme dhe të marrë pjesë në të gjitha llojet e reaksioneve thelbësore brenda trupit tonë. Por ne shohim përsëri një histori tjetër gjatë tretjes së ushqimit. Brenda pjesës së sipërme të zorrës sonë të hollë, ku hekuri absorbohet në mënyrë më efektive, hekuri në formë të lirë tenton të lidhet me oksigjenin, mineralet e tjera dhe përbërësit e ushqimit. Kjo shpesh rezulton në grumbuj të patretshëm të ngjashëm me shkëmbin (të cilat janë si ato që ne nxjerrim!). Këto janë shumë të mëdha për të kaluar nëpër ose midis qelizave tona.
Më shumë prej nesh janë në rrezik të mungesës
Marrja e mjaftueshme e hekurit tingëllon si matematikë e thjeshtë: ne duam të shtojmë mjaftueshëm në marrjen tonë dietike për të kompensuar hekurin që humbet nga trupi, si nëpërmjet feçeve, derdhjes së lëkurës, menstruacioneve (për gratë) dhe djersës. Por të dy anët e ekuacionit mund të ndryshojnë në varësi të asaj se kush dhe ku jemi gjatë gjithë jetës sonë. Në përgjithësi, mungesa e hekurit ndodh kur rezervat e hekurit të trupit tonë janë varfëruar nga mos konsumimi ose absorbimi i mjaftueshëm i hekurit për të përmbushur nevojat tona. Kjo mund të ndodhë kur njerëzit kufizojnë dietat e tyre, si për arsye fetare, sociale ose mjekësore. Disa njerëz gjithashtu e kanë të vështirë të mbajnë lart nevojat e tyre për hekur, siç janë gratë shtatzëna dhe fëmijët në rritje.
COVID nuk ka ndihmuar
Epidemia e vazhdueshme e COVID ka sjellë edhe faktorë të shumtë rreziku për mungesën e hekurit. Ne e dimë se infeksioni i rëndë me SARS-CoV-2 (virusi që shkakton COVID) mund të ndryshojë mënyrën se si disa njerëz metabolizojnë hekurin, duke çuar në nivele më të ulëta të hekurit deri në dy muaj pas infektimit. Kjo kontribuon në simptomat që zakonisht raportohen pas infeksionit, të tilla si lodhja dhe letargjia. Rimëkëmbja nga vetë pandemia ka përkeqësuar gjithashtu çështjet e furnizimit me ushqim, si dhe pabarazinë në rritje të të ardhurave globale.
