TV, radio, gazeta dhe blog-et nuk bëjnë asgjë tjetër përveçse botojnë lajme mbi përhapjen e Covid-19. Programet argëtuese propozojnë debate mbi kundërmasat e marra, programet rajonale dhe kombëtare të lajmeve nxjerrin në pah klimën e dëshpërimit dhe statistikat për vdekjet dhe infeksionet, në rrjetet sociale fakenews çmendet. Por sa rëndon e gjithë kjo në mendjen tonë? Janë të shumtë ata që kanë shtruar këtë pyetje dhe ekipet kërkimore janë përpjekur të japin një përgjigje.
Ekspozimi i fortë në media është një faktor rreziku për shëndetin mendor. Disa studime deklarojnë se ekspozimi i tepërt ndaj lajmeve të koronavirusit mund të shoqërohet me shfaqjen e një çrregullimi mendor.
Përhapja e pandemisë ka shkaktuar ndryshime në jetën e të gjithëve. Masat e urdhëruara nga autoritetet kanë kufizuar ndërveprimet shoqërore deri në pikën e izolimit. Pandemia ka pasur një ndikim të rëndë ekonomik në ekonomitë familjare, me rritje të nivelit të papunësisë. Vështirësitë financiare, izolimi shoqëror dhe frika e infektimit (si për veten ashtu edhe për të dashurit), tashmë përfaqësojnë faktorë të rëndë rreziku në vetvete. Sikur të mos mjaftonte ky skenar, mediat (televizioni, web-i, gazetat, radioja…) shtojnë një ngarkesë shtesë në psikikën tonë.
Është e natyrshme të dëshirosh të informohesh
Si në fazën e parë, ashtu edhe sot, është e natyrshme që publiku të ndiejë nevojën për t’u informuar rreth rreziqeve shëndetësore, sigurisë publike dhe rregulloreve të reja në fuqi. Në përgjithësi, informacioni linear dhe i qëndrueshëm mund të ofrojë një kuptim më të mirë dhe lejon përpunimin më të shpejtë të kërcënimit. Informacioni, në vetvete, është një faktor mbrojtës: ata që pyesin dinë si të veprojnë për të zvogëluar rreziqet për shëndetin e tyre, arrijnë të pajtohen me rregullat dhe të përshtaten me skenarët e rinj. Sidoqoftë, në kontekstin aktual, studiuesit raportojnë se mbulimi mediatik i ofruar është i tepruar dhe i përhapur deri në rritjen e perceptimit të paqëndrueshmërisë dhe pasigurisë dhe gjenerimin e ankthit dhe stresit kronik.
Shoqërimi me çrregullime mendore
Ka studime të shumta që kanë hetuar lidhjen midis ekspozimit në media dhe shëndetit mendor në mes të pandemisë. Disa studime kanë konkluduar se stili i komunikimit sensacionalist i zgjedhur nga media kontribuoi në rritjen e niveleve të ankthit dhe panikut.
Media mund të ushtrojë një fuqi të fortë mbi psikikën tonë, ne e shohim atë çdo ditë me reklama. Ne jemi të ekspozuar shumë ndaj imazheve të grave dhe burrave me trup të përsosur, kështu që shumë njerëz përfundojnë të ndjehen të shëmtuar për disa kile të tepërta, për të mos përmendur maninë me papërsosmëritë e lëkurës. Ajo që po ndodh me ekspozimin e medias ndaj informacionit mbi COVID-19 nuk është shumë e ndryshme edhe pse përfshirja psikike ndodh në nivele të shumëfishta. Ky ekspozim i tepërt mund të shkaktojë një formë të stresit kronik dhe më shumë.
Efektet e ekspozimit të tepërt të informacionit mbi covid-19 mund të jenë shumë serioze. Diçka e ngjashme u vu re dhe u botua në 2001 në Journal of the American Medical Association. Hulumtimi theksoi ekspozimin e medias ndaj raporteve mbi sulmin e 11 shtatorit dhe çrregullimet e stresit post-traumatik. Në praktikë, studiuesit vunë në dukje se ata që kishin kaluar shumë kohë duke parë TV në ditët pas sulmit të 11 shtatorit kishin një shans më të mirë për të treguar simptoma të çrregullimit të stresit post-traumatik.
Simptomat që lidhen me ekspozimin në media
Cili është rreziku i ekspozimit të mediave ndaj lajmeve COVID-19? Studimet flasin për një plejadë të madhe të simptomave psikopatologjike si:
Ankth
Panik
Ndjenjë e përhapur e vetmisë
Dëshpërim
Depresion
Media tërheq vëmendjen tonë dhe është e drejtë të shpenzohen disa minuta në ditë për të lexuar lajmet, megjithatë stili i komunikimit sensacionalist i adoptuar nga TV, gazeta, radio dhe revista mund të bëjë më shumë dëm sesa dobi. Duhet të theksohet se formatet televizive, gazetat dhe programet radio synojnë të rrisin vlerësimet e audiencës. Kur flasim për media u referohemi kompanive, qëllimi i të cilave është të rrisin fitimin. Gjatë viteve, është vërejtur se informacioni i bujshëm arrin të tërheqë më mirë vëmendjen duke përfshirë më shumë publikun. Kjo mund të jetë e padëmshme kur bëhet fjalë për ngjarje sporadike të lajmeve ose diatribime politike, bëhet destabilizuese kur fokusi i lajmeve është në shëndetin e vetes dhe të të dashurve.
Si të mbroni veten?
Mediat janë kudo: televizione, telefona inteligjentë, gazeta, rrjete sociale, radio, orë inteligjente… ku ka një teknologji, ka informacion mediatik! Nëse është e vërtetë që mediat janë në xhepat dhe shtëpitë tona, është po aq e vërtetë që varet nga ne të modulojmë frekuencën e ekspozimit. Një strategji e thjeshtë dhe efektive është ulja e frekuencës së ekspozimit ndaj informacionit për Covid-19. Mund të jetë e dobishme të informoheni një herë në ditë, të ndiqni lajmet reale dhe jo debatet mbi këtë temë. Fatkeqësisht, debatet e transmetuara jo gjithmonë ftojnë për reflektim dhe as nuk transmetojnë përmbajtje reale të informacionit. Është e rëndësishme të mësosh të njohësh informacionet e drejtpërdrejta dhe konkrete nga spekulimet për rastin. Njoftimet dhe informacionet kanë një vlerë të ndryshme nga debatet, edhe nëse këto përfshijnë krahasime midis politikanëve, ekspertëve dhe/ose drejtuesve të opinioneve.
