Çështja e marrëdhënieve të Sofjes me Republikën e Maqedonisë së Veriut u rishfaq sot gjatë konsultimeve të presidentit Rumen Radev me partinë e dikurshme të ndarjes së pushtetit TISP.
Ata u takuan në kuadër të raundit të bisedimeve të presidentit me forcat politike në Kuvend përpara se të tentohet të formohet një qeveri e re pas dorëheqjes së kryeministrit Kiril Petkov.
“Sa i përket Republikës së Maqedonisë së Veriut, mëkati i madh i klasës politike bullgare të 30 vjetëve të fundit është se i harruan bullgarët maqedonas”, tha Radev.
Udhëheqësi i TISP-së, Toshko Yordanov, i kërkoi presidentit të deklasifikonte të dhënat fjalë për fjalë nga një takim i 10 janarit të Këshillit Konsultativ për Sigurinë Kombëtare (CCNS), i cili u fokusua në integrimin evropian të Shkupit.
Ai argumentoi se kjo do të tregojë se kush po thotë të vërtetën dhe kush po gënjen "sepse hipokrizia dhe gënjeshtra janë pjesë e komunikimit në politikën bullgare".
Presidenti e bëri të qartë se ajo që dëshiron TISP nuk është një opsion, duke shpjeguar se pjesëmarrësit në takimet e CCNS duhet të dinë se janë të lirë të thonë mendimin e tyre kur janë në zyrën e presidentit.
Ai i kujtoi TISP-së se kishte deklasifikuar vetëm të dhënat fjalë për fjalë nga një takim i CCNS, për dështimin e Corpbank, por kjo ndodhi vetëm pasi të gjithë pjesëmarrësit ishin informuar paraprakisht dhe kishin dhënë pëlqimin e tyre.
Radev tha se "çështja për diskriminimin e bashkatdhetarëve tanë në Republikën e Maqedonisë së Veriut filloi të ngrihej një vit më parë kur Bullgaria ishte gati të rikonfirmonte veton e saj për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit të Shkupit, dhe pastaj përsëri në tetor 2021.
“Atëherë thashë se të drejtat e njeriut të bashkatdhetarëve tanë janë ato që kanë më shumë rëndësi dhe liderët e BE-së u krijuan ndërgjegjësimin se këto probleme duhet të të adresohet. Prandaj e ngrita këtë çështje në Këshillin Konsultativ për Sigurinë Kombëtare - sepse kushti kryesor duhet të jetë rishikimi i Kushtetutës së Maqedonisë së Veriut për t'u siguruar që bullgarët të kenë të drejta të barabarta”, tha Radev.
Ai falënderoi TISP për mbështetjen e tij në takimin e 10 janarit të CCNS.
"Unë nuk do t'i komentoj pjesëmarrësit e tjerë, por ata nuk e kishin atë guxim dhe qëndrim evropian në atë kohë. Klasa jonë politike e përqafoi këtë qasje vetëm kur erdhi nga [presidenti francez] Macron. Unë i jam mirënjohës atij sepse kjo u vendos më në fund. në letër”, shtoi ai.
Presidenti tha më tej se kishte pritur më shumë nga protokolli “sepse përmban garancitë dhe detajet për çështjet e tjera”.
"Propozimi francez garanton të drejtat e njeriut, por trashëgimia kulturore dhe historike, librat shkollorë, gjuha e urrejtjes dhe sjellja e mediave publike janë të përfshira në protokoll. Nëse do të kisha marrë mbështetje nga kryeministri, ministrat e tij dhe partitë e tjera në mbledhjen e janarit të CCNS, për ta bërë këtë një kusht imperativ, nuk do ta bënim në momentin e fundit”, tha ai.
Marrëdhëniet Sofje-Shkup
Për dy vjet Sofja bllokoi vazhdimisht fillimin e bisedimeve të anëtarësimit të Republikës së Maqedonisë së Veriut në BE, duke këmbëngulur që Shkupi së pari duhet të shtojë bullgarët në Kushtetutën e tij dhe të përmbushë kushtet në Traktatin e tij të fqinjësisë së mirë me Bullgarinë (braktisja e gjuhës së urrejtjes kundër Bullgarisë, shtrembërimi i fakteve historike në tekstet shkollore dhe gjetkë dhe diskriminimi ndaj qytetarëve të saj që identifikohen si bullgarë).
Më 24 qershor, Parlamenti i Bullgarisë votoi për të miratuar një projekt-rezolutë, të nxitur nga Bullgaria Demokratike me ndarjen e pushtetit, duke mandatuar kabinetin që po largohet për të miratuar draftin e Kornizës negociuese të pranimit në BE me Maqedoninë e Veriut dhe projekt-përfundimet e Këshillit për zgjerimin me atë vend, siç propozohet nga Presidenca franceze e Këshillit të BE-së i nënshtrohet katër kushteve (përfshirja e bullgarëve në Kushtetutën e Maqedonisë së Veriut; që asgjë në procesin e anëtarësimit të Shkupit në BE nuk duhet të interpretohet si njohje nga Bullgaria e ekzistencës së një "gjuhë maqedonase"; që të sigurohen garanci që fqinjësia e mirë do të mbahet si një kriter horizontal deri në përfundimin e negociatave të anëtarësimit në BE dhe se KE do të mbajë Këshillin të përditësuar për përmbushjen e këtij kriteri dhe, së fundi, që rishikimi periodik i zbatimit të Traktatit të Miqësisë mes Bullgarisë 2017 dhe Maqedonia e Veriut të bëhen publike në kuadër të procesit të negociatave).
Për më tepër, rezoluta parashikon përfshirjen në Kuadrin Negociator të një referimi për protokollet dypalëshe sipas nenit 12 të Traktatit të fqinjësisë së mirë në lidhje me miratimin nga Këshilli i BE-së të qëndrimeve të përbashkëta të BE-së për konferencat ndërqeveritare. Kjo i jep Bullgarisë kontroll të drejtpërdrejtë mbi procesin përmes pjesëmarrjes së saj në Këshill, përveç garancive të ofruara nga Korniza Negociatore.
Takimi i 10 janarit të CCNS
Takimi i CCNS në fjalë kishte një pikë të vetme të rendit të ditës - qëndrimin bullgar për zgjerimin e BE-së në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë - u mbajt me pjesëmarrjen e kryeministrit Kiril Petkov, përfaqësuesve të grupeve parlamentare, ministrave. i Financave, i Brendshëm, i Mbrojtjes dhe një zëvendësministër i Jashtëm, si dhe drejtues të Agjencisë Shtetërore të Sigurisë Kombëtare dhe Agjencisë Kombëtare të Inteligjencës.
Në bazë të diskutimeve, CCNS miratoi propozimet e mëposhtme për ekzekutivin dhe legjislativin:
1. Në drejtimin e politikës së jashtme të vendit, Këshilli i Ministrave duhet t'i përmbahet qëndrimit kombëtar të Bullgarisë, duke respektuar kërkesat që dalin nga Traktati i Fqinjësisë së Mirë të vitit 2017, Pozicioni Kuadër i vitit 2019 dhe Deklarata e Asamblesë së 44-të Kombëtare.
2. Dhënia e pëlqimit për fillimin e negociatave për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në BE nuk duhet të kufizohet me afate, por me arritjen e rezultateve reale, veçanërisht në lidhje me të drejtat e bullgarëve të Maqedonisë.
3. Pushteti ekzekutiv duhet të vazhdojë të punojë në raportimin për zbatimin e Traktatit të vitit 2017 në procesin e negociatave për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në BE.
4. Ekzekutivi duhet të përgatisë dhe të sigurojë në aspektin e personelit dhe financave një plan veprimi me masa për të arritur përparim të prekshëm në të gjitha fushat e marrëdhënieve dypalëshe me Maqedoninë e Veriut.
5. Ekzekutivi duhet t'u propozojë partnerëve në Maqedoninë e Veriut krijimin e grupeve të përbashkëta të punës në këto fusha, në përputhje me Traktatin e vitit 2017 për intensifikimin e marrëdhënieve dypalëshe.
6. Ekzekutivi duhet të merr masa për të përshpejtuar ndërtimin e Korridorit VIII së bashku me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë si një projekt i vetëm në tërësinë e tij: autostradë, hekurudhë, energji dhe lidhje digjitale.
7. Kuvendi Kombëtar duhet t'i propozojë legjislaturës së Maqedonisë së Veriut vendosjen e një dialogu të strukturuar ndërmjet komisioneve parlamentare dhe grupeve të miqësisë për të ndërtuar besimin dhe për të mbështetur procesin e përgjithshëm.
Në momentin e takimit dhe më vonë, deri në tërheqjen e TISP nga qeveria në fillim të qershorit, ata vazhdimisht e kanë akuzuar kryeministrin se po ndjek agjendën e tij për marrëdhëniet me Shkupin, duke i bërë fshehtas premtime BE-së se vetoja bullgare në fillim të bisedimeve me Shkupin të hiqet, duke mos respektuar vendimet e Parlamentit dhe CCNS, të cilat Kiril Petkov i ka mohuar.
Politika e kryeministrit për Maqedoninë e Veriut u përmend si një nga dy problemet që kanë shtyrë TISP të tërheqë katër ministrat e saj nga qeveria Kiril Petkov, duke nxitur në thelb rënien e saj pas një votimi mosbesimi në Parlament, të iniciuar nga opozita GERB./BTA
