Secili mban shënime për vete, dikush mban shënim dhe shënime edhe për të tjerët, për të mbetur, pse jo dhe si pjesëz e kujtesës, memorjes shoqërore…
I frymëzuar përgjatë rrugëtimit, nga njerëzit e zakonshëm dhe të veçantë, me ngjarjet dhe gjurmët, nga aktet e frymëzimit edhe nga Selenica, kemi mbajtur shënim, jemi munduar të lemë gjurmë…
I falnderojmë dhe u jemi mirënjohës njerëzve, që na kanë frymëzuar dhe inkurajuar edhe në këtë inkursion, me të cilët edhe kur të ndajmë punën, do të ruajmë miqësinë, vlerë- madhe, e një shoqërie me vlera!
Selenica një qytezë e rrallë, me një pasuri të rrallë nënë toksore, me njerëzit e dhimbsurisë, solidaritetit, ndjeshmërisë mes njëri- tjetrit!
Banorët e saj të hershëm, janë me rrënjë të ndryshme, nga prejardhja, me trungun e përbashkët të Selenicarëve.
Miniera e Selenicës nën tokë dhe qyteza e Selenicës mbi tokë kishte edhe njerëzit e saj të ardhur jo vetëm nga brenda hartës së Vlorës nga: Kuçi, Kallarati, Bolena, Gjormi, Smokthina, Sevasteri, Shkoza, Vajza, Brataj, Gorishti, Dushkaraku, Golimbasi, Armeni, Dukati etj, po edhe nga rrethinat e Mallakstrës, Tepelenës etj, të cilët kanë punuar në qytetin e Selenicës, kanë lënë gjurmë dhe kanë nostalgji për qytetin e tyre! Sektorët ku punuan në: Minierën e Bitumit, nën tokë e mbi tokë, në sektorin e Pyjores, Spitalin e qytetit, në ndërmarjen e NFP, në administratën e djeshme dhe të sotmen.
Ata i lidhte dhe i mban lidhur mirësia, ndjeshmëria dhe solidariteti, vyrtyte admiruese.
Ndaj këtye njerëzve të gatuar nga mirësia, dashuria dhe dituria, të mbuluar nga lezeti, ndihemi të vlerësuar e borxhelinj…
Dhe s’ka çmim më të çmueshëm, kur lexuesi jo vetëm të ka lexuar, por dhe të ka shënuar…
HERONJTË E MINIERËS....
Një vit e ca më parë, po nderonim disa nga figurat publike dhe atdhetare nga harta e kësaj bashkie! Teksa po bisedonim me mikun tonë të hershëm: Prof. Bardhosh Gaçe, por së pari Prof. Dr. Njeri, mëndje artin dhe shpirt ndriturin, në bisedë e sipër na thotë: “Po, nga Miniera e Selenicën nuk kini zgjedhur disa figura për t’i nderuar”?!
U gjendëm keq, i zënë mat dhe i ngula vështrimin.
Ju përgjigja aty për aty:
Profesor! Po të futeshim në minierë nuk do të dilnim kollaj në sipërfaqe!...
Profesori më nguli sytë, nuk vazhduam më tej.
U kuptuam dhe pa hapur gojën me njeri-tjetrin...
Miniera e Selenicës, ka shumë heronjë, mjaftë heroizma, ndaj të cilëve do tu mbetemi borxhëllij të përjetshëm!...
Heronjtë që nxirrnin thesare nga nënë toka dhe nga ata që frymëzonin, prodhonin art mbi tokë e nën tok, frymëzuan e nuk lënduan njerëzit edhe në sistemin e lëndimit!
Kurrë nuk shlyhen, as shlyhemi me dhënien e ndonjë çmimi të çmuar: “Mirënjohja”, “Qytetar Nderi”, etj, etj!...
Ndërsa mirënjohja është vyrtyti më i çmuar dhe mos mirënjohja vesi më i ndyrë! Njeriu më cipë në faqe- i thonë llafit të moçëm, i ngrihen supet nga njerëzit e mirë të përfaqsimit, si dhe ndihet keq nga abuzuesit me pushtetin.
I lexon shkrimet tona për Selenicën, me dashamirësi të shoqëruar me urimet e largëta, aq të afërta, edhe 90 vjeçari, Guri Naimi nga Kanadaja…
MODELET E DREJTIMIT DHE FRYMËZIMIT
Selenicarët flasin dhe ruajnë në kujtesë edhe drejtuesit që i kanë drejtuar, frymëzuar, nuk i kanë lënduar...
Ata drejtuan dhe u miqësuan në këtë qytezë, mbeten përjetësisht në kujtësën njerëzore, për të cilët flasin me respek për misonin dhe konrtibutin e dhëne e lënë, si një borxh i pa shlyer!
Prej atyre e kishin në statut Luftën e Klasave, po nuk e qasën në shpirt luftën e klasave...Ndërsa ka nga këta të sotmit “Rilindistët” e kanë hequar nga stauti, po se kanë hequr nga shpirti, jetojnë me urrjetjen, ngrysen e gdhihen me urrejtjen klasore!...
Selenicën thonë dhe vet selenicarët, pa qesëndi, e kanë qeverisur në vite Sevasteriotët, së bashku me të tjerët nga e gjithë krahina e Labërisë, por edhe me vllehët, të cilët janë maxhoranca e atij komuniteti.
Ata kanë lënë gjurmë edhe kur lufta e klasave ishte në sistem, madje në pikë. Dhëmsuria, ndjeshmëria, ishin edhe në shpirtin e Nazif Nuredinit, Ramadan Maliqit, Hajri Zenelit, Xhafer Sulçes, Seit Aliaj, Maliq Haxhiaj, Boro Nazaj, po edhe te bija, mësuese nga krahina e “Kudhës Grehotit”: Zhaneta (Hoxhaj) Haxhiaj, bëhej copa e çikë për njerëzi e vendlindjes, të krahinës së saj, për njerëzit e rracës shqiptare! Kishte dhëmbsuri. Nuk shihte dot lot, e jo më të shkaktonte lot në syt e të tjerëve... “I ruanin pëllumbat nga sulmet e korbave:” tregojnë edhe Ilirian Caushaj, Minella Mucaj, ish drejtues në qytezën e Selenicës.
Këto vlera të trashëguara, u pasuan e pasuruan edhe më me vlera njerëzore, bashkohore, prej drejtuesit nga e njejta origjinë e krahinë: Përparim Shametaj, si kryetari i parë i bashkisë së madhe, Selenicë ...
LUFTA E KLASAVE NË STATUT, PO JO NË SHPIRT…
I telefonova mikut tim të hershëm, inxhinierit Isuf Bodo, i cili ka një jetë të gjatë, i lidhur me minierën dhe me selenicarët. I kërkova ndihmë t’më thoshtë për ata ish drejtues, dhe ish komunist, veçmas nga krahina e “Kudhës Grehotit”.
“Një ndër ata ishte; Nazif Nuredini- më thot Isufi...E kish në statut Luftën e klasave, po se kishte në shpirt. Nuk lëndonte as më fjalë, me veprime! Plagën e mbyllte duke e mjekur, e këshilluar, jo si shumë ish komunistë e pjellë e tyre, duke i ndëshkuar, ngulur thikën mbi plagën, hapur edhe më shumë”!
E kam njohur këtë njeri, ish komunist, por ishte atdhetar i kulluar, nuk kishte urrjetje në shpirti! Nuk mbinin e rriteshin “driza” në shpirtin e këtij ish drejtuesi të lartë, ish komunist. S’ka selenicar të jet vënë në “shënjestrën” e urrejtjes të këtij ish drejtuesi në qytezën e Selenicës! “Ai ishte një mburojë e fortë edhe ndaj “korbave” të zinj, që kishin urrejtje në bark, luftën e klasve në gen e nuk mund të jetonin pa e zhvilluar atë, madje duke qënë në “skudrën e pushkatimit”, qëllonin pa i’u dridhur qerpiku e dora edhe mbi atin e tyre”- vijon Isufi. Dhe ky burrë sojlli, shpirt ndritur, kur doli në pension, te baraka me llamarinë e Namik Shehut, në sheshin e “Flamurit”, pinte kafe si zotni, pa pasur mëkatet e djeshme, ta ndiqnin pas, pa i’u lënë pasardhësve të tij mëkate dhe borxhe nga paraardhësi...
Ky njeri ka mbetur në kujtësën e selenicarve dhe u ngre supet lartë edhe bashkërigjinasve të tij, duke i’u lënë amanetin: “Mos urreni. Mos bëni ligësi! Kështu do të ndiheni më mirë”. Kjo frymë dhimbsurie, solidariteti u përkrah, u përhap dhe frymëzoi edhe të tjerët në postet drejtuese”.
DËBIMI I ISH DREJTUESIT-KOMUNIST
Ramadan Maliqin e dëbuan nga Selenica: “Për zbutjen e Luftës së klsave”! E (ndëshkuan) kthyen në vendlindjen e tij, atje në Dushkarak, së bashku me Veli Hysenaj; si dy ish anëtar të PP, të ndëshkuar...Të mos mjaftonte ky ndëshkim, ndaj ish këtij komunistin idealist; Ramadanin e transferojnë, ndëshkojnë mëpastaj në veri të vendit! Ai dhe vëllai i tij Beshiri; ishin njerëz me zemër të madhe. Në shpirtin e tyre kish lindur dashuria, kultivuar dhimbsuria, duke i’ua transmetuar këto veti dhe vyrtyte pasardhësve... Këta sojllinj, politikën edhe at’herë e kuptonin dhe e konceptonin; si shërbim, edukim, frymëzim e jo ndëshkim, lëndim e pushkatim!...
Kurrë nuk luftuan asnjërin, me pabesi e ligësi, e jo më bashkëorigjinasit e tyre; kudhësiot- grehotët: Su shkaktuan dhimbje, lot me pushtetin e urrejtjes, as në diktaturë...
Ata lumturoheshin. Duke lumturuar të tjerët, e jo duke lënduar të tjerët...
Këta ish drejtues komunist të kohës së djeshme, kanë lënë këtë vlerë, gjurmë të pa shlyeshme, modelin e zyrtarit për sot dhe për nesër edhe në qytezën e Selenicës, në vatrat e selenicarve për sistemin “demokratik” të sotëm! Misioni i njerëzorit: Të bënin miqësi dhe harmoni, jo armiqësi e ligësi. Këta ish komunist, idealist kështu e donin shoqërinë dhe jo partinë mbi, Shqipërinë, ndaj dilnin nga “tufa e verbër”, nuk mbetën të balë si ndonjë, balash i sotëm që urrejtjen dhe luftën e klasave, pabesinë dhe ligësinë e ka të kultivuar në gen, të zhvilluar në fis e farë... Pa urrjetjen dhe lëndimin e të tjerëve, nuk mund të lumturohen! Këta janë shpirt hajnitë e sotëm, ndoshta me spaletat e zyrtarit, pa shiritin e qytetarit, të përzgjedhur nga tufa e stalla e zgjebosur, geni i urrejtës, i luftës së klasave, nga pjella komuniste, dhe komunist të betuar për idealin e partisë, jo të Atdheut: Këta modele, pa origjinë, pa din e iman, si korbat pa fole dhe atdhe, varin karamangjoll: “Për idealin; varin atin dhe djalin”- thot këtë setenecë; Laç Nazaj.
Të tillë monstra nuk i zgjedh as i voton mëhalla, i sheh me përçmin shoqëria dhe halla!...
Shoqëritë tradicionale dhe shoqëria komerciale, e para në vendet e zhvilluar dhe e dyta në shoqëritë e prapametura (si e jona) kanë në thelb: E para ka parësore: Parimet dhe dytësore interesat, ndërsa e dyta ka të parën interesat, madje pa parime!...
