Kina po investon 1,000 miliardë euro në rinovimin e Rrugës së Mëndafshit. Projekti i infrastrukturës ka për qëllim të lidhë 60 përqind të popullsisë së botës, por gjithashtu - veçanërisht të varfra – qëllimi, vendet të bëhen të varura nga Kina. Por Perëndimi këtë nuk e shikon më me indiferencë.
Termi Rruga e Mëndafshit u përdor për herë të parë nga Ferdinand von Richthofen në 1877. Gjeografi dhe studiuesi gjerman e përdori atë për të përshkruar një rrjet të vjetër të rrugëve të karvaneve, që lidhnin Azinë Lindore përmes Azisë Qendrore me rajonin e Mesdheut. Mëndafshi dhe erëzat arritën në Evropë përmes këtyre rrugëve, ndërsa tregtarët në drejtimin tjetër sollën ar , argjend dhe lesh në Azi. Ushtritë, studiuesit, madje edhe kulturat dhe fetë e tëra përdorën rrjetin rrugor dhe migruan në të dy drejtimet - përmes tokës dhe ujit. Në kalimet e Rrugës Detare të Mëndafshit, anijet lundronin përgjatë bregdetit të Azisë Juglindore deri në Indi , Arabi dhe Afrikë.
70 vende, 4.4 miliardë njerëz - kjo është ajo që "Rruga e Re e Mëndafshit" supozohet të lidhë
Pothuajse 150 vjet më vonë, Rruga e Mëndafshit është nën diskutim përsëri pasi Kina shpalli projektin "Rruga e Re e Mëndafshit" në 2013. Është planifikuar një projekt gjigant dhe unik në madhësinë e tij, i cili duhet të lidhë më mirë Azinë me Evropën dhe Afrikën nga toka dhe deti.
Projekti përfshin më shumë se 70 vende, 4.4 miliardë njerëz dhe kështu mbi 60 përqind e popullsisë së botës jetojnë përgjatë Rrugës së Re të Mëndafshit. Kina planifikon të investojë rreth 1.000 miliardë dollarë amerikanë duke dhënë hua përmes bankave të saj shtetërore në vendet përkatëse për ndërtimin e rrugëve, urave, hekurudhave, tubacioneve, termocentraleve, porteve dhe rrjeteve energjetike. Shumica e projekteve planifikohen të kryhen më pas, nga ndërmarrjet kineze.
Kina dëshiron të forcojë tregtinë globale
Me Rrugën e Re të Mëndafshit, e njohur në zhargonin teknik si "Rrip & Nismë Rrugore" (BRI) ose "Një Brez, Një Rrugë", Kina po ndjek disa qëllime: Superfuqia Aziatike dëshiron të forcojë më tej tregtinë e saj globale, burimet e rëndësishme të energjisë, si dhe ndikimin e saj ekonomik dhe të zgjeruar gjeopolitik. Përveç kësaj, Kina dëshiron të thellojë shkëmbimin politik dhe kulturor me të gjitha ato vende që janë në Rrugën e Re të Mëndafshit. Projektet më të rëndësishme përfshijnë
tubacioni i gazit Azi Qendrore-Kinë, i cili do të përdoret për të transportuar gaz natyror nga Uzbekistani në Kinë.
Korridori Ekonomik Kinë-Pakistan në qytetin port të Pakistanit Gwadar, ku është planifikuar një port me ujë të thellë me afërsi strategjike me Gjirin Persik (vëllimi i përgjithshëm 62 miliardë dollarë amerikanë).
një urë e re kontinentale Euroaziatike me Trans-Eurasia-Express si një lidhje tregtare e trenave të mallrave. Një nga rrugët ekzistuese përfundon pas 11,000 kilometrash në portin e Rhine në Duisburg dhe siguron hyrjen e Kinës në Rhine si boshti më i rëndësishëm i transportit në Evropën Qendrore.
Nga deti, Rruga e Mëndafshit Detar përfshin rrugë të ndryshme transporti në Azi, si dhe lidhje me Emiratet e Bashkuara Arabe, Somalinë në Bririn e Afrikës dhe Mesdheun. Disa nga portet më të rëndësishme dhe më të mëdha në botë (p.sh. Shangai , Singapori dhe Dubai) ndodhen në këto rrugë. Kina madje po synon portet kryesore në Mesdhe. Në Pire të Greqisë, 550 milion euro do të vihen në dispozicion për një port të ri deri në 2026; portet në Trieste ( Itali ) dhe Sines në Portugali janë gjithashtu pjesë e nismës.
Në Afrikë, e cila është e rëndësishme si për tregtinë dhe mbi të gjitha si një furnizues i rëndësishëm strategjikisht i lëndëve të para, veçanërisht përfshihen brigjet bregdetare. Një shfaqje e parë janë lidhjet hekurudhore dhe rrugore midis qytetit port Kenian të Mombasa dhe kryeqytetit të brendshëm Nairobi. Një port i madh me 32 anije për anijet e kontejnerëve po ndërtohet në veri të Mombasa, duke përfshirë një infrastrukturë që do të shtrihet në Sudanin e Jugut dhe Etiopinë . Në Bagamoyo, Tanzania, janë planifikuar një port me ujë të thellë, një qytet satelitor, një fushë ajrore dhe një zonë industriale.
Jo të gjithë përfitojnë nga lidhja e re
Kontratat për projektet janë në të vërtetë sekrete. Sidoqoftë, një ekip ndërkombëtar studiuesish me pjesëmarrjen e Institutit në Kiel për Ekonominë Botërore (IfW) patën sukses në shikimin e shumë prej këtyre kontratave. Mbi të gjitha, kritikohet që shumë, veçanërisht vendet e varfëra, po bëhen shumë të varura financiarisht nga Kina si rezultat i detyrimeve të tyre të kredisë. Në Pakistan, Etiopi, Kenia, Sri Lanka dhe Bjellorusi, huatë e Kinës tani përbëjnë më shumë se dhjetë përqind të produktit të brendshëm bruto.
Disa vende nuk mund t'i përballojnë më kreditë, për shembull Sri Lanka. Projekti port Hambantota atje tani do të bjerë në superfuqinë aziatike për 99 vjet. Kjo i jep Kinës qasje të pakufizuar në një port të vendosur strategjikisht, që mund të përdoret për qëllime ushtarake dhe është gjithashtu në afërsi të Indisë, rivali i Kinës. Mali i Zi, gjithashtu, tani po rënkon shumë nën barrën e kredisë. Ky lloj i "qirasë" nuk është një shpikje kineze. Ata u imponuan një herë në Kinë nga fuqitë koloniale të kohës, kështu që Hong Kong u "mor me qira" nga Britania e Madhe për 99 vjet.
Ndikimi i fortë politik që Kina mund të ushtrojë mbi qeveritë në vendet pjesëmarrëse të BRI është gjithashtu i dukshëm në Evropë. Në vitin 2016, Greqia , Hungaria dhe Kroacia parandaluan BE-në, të "mirëpritte" refuzimin e pretendimeve territoriale të Pekinit në Detin e Kinës Jugore nga Gjykata e Përhershme e Arbitrazhit në Hagë. Në vend të kësaj, procesi vetëm u "shënua".
Në përgjithësi, mund të thuhet se përfshirja e Kinës po dobëson kontradiktën mbi të drejtat e saj të njeriut dhe shkeljet e ligjit ndërkombëtar. Shumë vende janë në favor të projektit mamut të Kinës. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, ata kanë frikë se Shtetet e Bashkuara do të mbizotërojnë ekonomitë, të cilën do të kompensojë "Nisma e Rripave dhe Rrugëve". Për shembull, në ato vende që janë skeptikë ndaj Shteteve të Bashkuara, miratimi i bashkëpunimit me Kinën është i lartë.
Perëndimi po fillon një kundër-iniciativë
Në të njëjtën kohë, Kina gjithashtu duhet të përballet me pengesat. Australia, për shembull, ka anuluar në mënyrë të njëanshme një projekt infrastrukture të një shteti federal. Projekti është i papajtueshëm me politikën e jashtme të Australisë, tha Kryeministri Scott Morrison. Kriza e koronës po shkakton gjithashtu probleme për planet e Rrugës së Mëndafshit, rreth 40 përqind e projekteve janë lënë në pritje ose vonuar nga pandemia.
Mbi të gjitha, megjithatë, tani ka përpjekje shumë specifike nga SHBA dhe Evropa për të kundërshtuar Rrugën e Re të Mëndafshit me një alternativë demokratike. Partneriteti i lidhjes BE-Indi duhet të theksohet këtu. Është pjesë e strategjisë BE-Azi, e cila synon të promovojë rrjetëzimin midis Evropës dhe Azisë. Në samitin më të fundit të G7 në Cornwall, Angli , masa të mëtejshme u diskutuan gjithashtu për të frenuar ndikimin në rritje të Republikës Popullore në botë. Presidenti amerikan Joe Biden dëshiron të fillojë një iniciativë miliarda dollarëshe të infrastrukturës të quajtur "Kthehu, bota më e Mirë". Si hap i parë, do të ngrihet një task forcë për të planifikuar në mënyrë strategjike projektet e infrastrukturës në vendet e varfëra.
Edhe pa konkurrencën midis dy blloqeve nga Lindja dhe Perëndimi, tema e infrastrukturës është shumë interesante nga këndvështrimi i investitorëve. Analistët vlerësojnë se deri në vitin 2035 do të duhet të shpenzojmë 3.7 trilionë dollarë në vit vetëm në infrastrukturën kryesore për të ndjekur kërkesat tona. Presioni global i popullsisë, plakja e shumë shoqërive dhe arritjet krejtësisht të reja teknologjike si 5G, ose drejtimi autonom i bëjnë këto investime të nevojshme. Projekti i Rrugës së Mëndafshit dhe reagimi nga bota perëndimore është një tjetër bllok ndërtimi. Prandaj menaxherët e pasurive afatgjata këshillohen mirë të investojnë në kompani të zgjedhura, me cilësi të lartë në këtë fushë./Eksperti nga FOCUS Michael Reuss, nga gjermanishtja Sherif Ramabaja
Rreth Autorit
Michael Reuss është një partner menaxhues në Asset Management Huber, Reuss & Kollegen.
