Dy detektorë metalikë vodhën një ‘depo’ vikingësh prej 3 milionë funte, për të cilën ekspertët thonë se ka potencialin e "rishkrimit të historisë".
George Powell dhe Layton Davies gërmuan rreth 300 monedha në një fushë në Syri, afër Leominster, Herefordshire, në 2015.
Ata nuk deklaruan gjetjen e gjërave 1,100-vjeçare, për të cilat ishte thënë të jenë nga më të mëdhatë deri më tani, duke i shitur ato, andaj edhe u dënuan për vjedhje dhe fshehjen e zbulimit. Shitësit e monedhave Simon Wicks dhe Paul Wells u dënuan gjithashtu me akuzën e fshehjes, transmeton KosovaPress.
‘Depoja’ e gjetur përfshinte një unazë ari të shekullit 9, një byzylyk me një kokë dragoi, një shufër argjendi dhe një varëse shkëmbi kristal. Vetëm 31 monedha - me vlerë midis 10,000 dhe 50,000 funte dhe disa copa stoli janë rikuperuar, por shumica ende mungon.
Gjatë seancës gjyqësore në Worcester Crown Court, Powell, 38-vjeç nga Newport, dhe Davies, 51-vjeç nga Pontypridd, mohuan të kenë injoruar qëllimisht Aktin e Thesarit, i cili kërkon që gjetjet e rëndësishme të deklarohen.
Ekspertët thonë se monedhat, të cilat janë saksone dhe që besohet të jenë fshehur nga një viking, japin informacion të freskët në lidhje me bashkimin e Anglisë dhe tregojnë se ekzistonte një aleancë që më parë nuk mendohej të ekzistonte midis mbretërve të Mercia dhe Wessex.
"Këto monedha na mundësojnë të ri-interpretojmë historinë tonë në një moment të rëndësishëm në krijimin e Anglisë si një mbretëri të vetme," thotë Gareth Williams, kuratori i monedhave të hershme mesjetare në Muzeun Britanik.
Kur Powell dhe Davies bënë zbulimin e tyre në qershor 2015, ata nuk e informuan fermerin që zotëronte arën dhe përkundrazi kontaktuan shitësit për të zbuluar vlerën e sendeve.
Një muaj më vonë, ata kontaktuan Muzeun Kombëtar të Uellsit, por deklaruan secili vetëm nga një monedhë dhe tri stoli.
Të dy burrat pretenduan se bisedimet për një grumbull prej 300 monedhash ishin një thashetheme, por dyshimet u ngjallën dhe policia filloi të hetojë. Ata zbuluan foto të fshira në telefonin e Davies, të cilët treguan ‘depon’ e paprekur në një gropë të sapo gërmuar.
Gjykata dëgjoi që detektorët ishin duke takuar Wicks nga Hailsham dhe Wells nga Cardiff, për të lëshuar monedhat në treg.
Wells i tha gjykatës se ai e dinte që monedhat duhej të deklaroheshin, por u gjet se ai vetë kishte fshehur pesë sosh në një dorezë qelqi zmadhuese.
Cila është domethënia e ‘rezervave’?
Monedhat e gjetura u lëshuan nga dy mbretëri të veçanta, por fqinje, në fund të shekullit 9: Wessex dhe Mercia.
Wessex në atë kohë drejtohej nga Alfredi i Madh dhe Mercia nga Ceolwulf II, i cili "thjesht zhduket nga historia pa gjurmë" kur ‘rezervat’ u varrosën rreth vitit 879.
"Ajo që tregojnë monedhat, përtej çdo dyshimi të mundshëm, është se në të vërtetë kishte një aleancë midis Alfredit dhe Ceolwulf," tha Williams, ndërsa ata po ndanin një model monedhash.
"Disa vjet më vonë, Ceolwulf pushohet nga historianët në oborrin e Alfredit. Ai mbeti jashtë historisë së shkruar, por monedhat tregojnë një pamje të tjetër”, shton ai.
"Kjo është një gjetje e rëndësisë kombëtare nga një moment kyç në unifikimin e Anglisë. Vjen në momentin kur vikingët sulmuan me të madhe."
Edhe pse shumica e ‘rezervave’ janë saksone, Williams nuk ka dyshim se ato u mblodhën dhe u fshehën nga një viking.
Ushtria e vikingëve atë kohë ka sulmuar mbretëritë Wessex dhe Mercia përfshirë Betejën e Edington, Wiltshire, në 878 kundër Alfredit të Madh, një vit para se ‘rezervat’ të ishin varrosur.
Peter Reavill, oficer për ndërlidhje për gjetje në Muzeun Britanik në Shropshire dhe Herefordshire, tha se informacionet e rëndësishme kanë humbur përgjithmonë.
"Kjo është trashëgimia jonë dhe humbja e saj është e tmerrshme”, u shpreh ai.
