Shumica prej nesh ndoshta e kanë dëshirën për të anuluar një plan të të shtunës mbrëma për të dalë dhe në vend të kësaj të rrinë shtrirë në shtëpi duke parë filma. Ose ndoshta kanë mungesë të motivimit për të përgatitur darkën, edhe pse e kishit planifikuar të gatuanit një vakt që e doni në shtëpi. Por ndonjëherë kjo gjendje shpirtërore bëhet më problematike dhe mund të jetë e vështirë të thuash pse nuk i pëlqeni gjërat si dikur.
Humbja ose ulja e aftësisë për të ndjerë kënaqësi nga gjërat që dikur i gëzonim ka një emër: anhedoni. Ndërsa anhedonia duket se imiton mërzinë, është e dallueshme me atë që zakonisht e shoqëron, me një humbje të motivimit për t'i provuar gjërat. Një person me anhedoni ndihet sikur nuk ka kuptim të provojë asgjë pasi asgjë nuk e bën të ndihet më mirë. Këtu keni gjithçka që duhet të dini për anhedoninë, fenomenin e shëndetit mendor që mund t'ju pengojë të keni një jetë të lumtur.
Çfarë është Anhedonia?
Anhedonia është një simptomë e zakonshme e çrregullimeve të shëndetit mendor si depresioni, ankthi dhe çrregullimi i stresit posttraumatik (PTSD). Që nga fillimi i pandemisë, ka pasur një rritje të këtyre çrregullimeve, kështu që ka gjasa që anhedonia të prekë më shumë njerëz - dhe në një shkallë më të lartë.
Por dikush që nuk është diagnostikuar me depresion klinik mund të përjetojë ende depresion të situatës ose anhedoni të situates. Është diçka që shumë njerëz e përjetojnë, të paktën në një moment të jetës së tyre.
Pse asgjë nuk ju bën të ndiheni më mirë?
Zonat e trurit përdorin një kimikat të quajtur dopaminë për të komunikuar me njëra-tjetrën. Dopamina përdoret për të vendosur se çfarë është e dobishme dhe si dëshironi ta arrini atë. Përdoret gjithashtu për të treguarr nëse diçka është kërcënuese. Këto zona të trurit mund të mos ndërveprojnë aq mirë me njëri-tjetrin te njerëzit me anhedoni. Prandaj, ky komunikim i dobësuar midis rajoneve sugjeron nivele të pabalancuara të dopaminës. Gjithashtu inflamacioni i zgjatur i trurit dhe trupit - i cili shpesh vërehet tek dikush me depresion dhe anhedoni pasi ka përjetuar ngjarje stresuese - mund ta dobësojë këtë komunikim.
Si të kuroni anhedoninë?
1 Bëni ndryshime në stilin e jetës që ulin inflamacionin dhe balancojnë dopaminën.
Ka shumë gjëra që ndihmojnë në balancimin e niveleve të dopaminës, të tilla si gjumi i mjaftueshëm, stërvitja ose lëvizja më shumë, ulja e niveleve të stresit psikosocial, ngrënia e vakteve të shëndetshme të qëndrueshme dhe përfshirja në ndërveprime të rëndësishme sociale." Këto ndryshime të stilit të jetesës gjithashtu zvogëlojnë inflamacionin në trup dhe tru, kështu që t’i bëni prioritete është thelbësore. Angazhimi në lidhje të rëndësishme shoqërore thjesht do të thotë të krijoni kontakte me njerëzit me të cilët ndiheni të sigurt, edhe nëse nuk keni dëshirë të shoqëroheni.Shpesh njerëzit përjetojnë anhedoni dhe simptoma të tjera të depresionit kur ndjejnë se këto lidhje sociale janë të dobëta.
2.Kufizoni përdorimin e pajisjeve elektronike, duke filluar nga nata.
Pajisjet tona elektronike janë bërë një nga dritaret tona kryesore drejt botës dhe ndaj njëri-tjetrit. Kur truri ynë mësohet për të marrë sinjalet që vijnë kryesisht nga telefonat dhe kompjuterët tanë, mund të zbehë aftësinë tonë për të ndier kënaqësi nga përvojat jo elektronike. Përpiquni të reduktoni ngadalë përdorimin e pajisjeve elektronike në orët para gjumit.
3. Trajtojeni veten ashtu siç do të trajtonit një mik të mirë.
Bëj gjithçka që mundesh për t'i treguar vetes se je i denjë për kujdes dhe dhembshuri. Ju mund të mos keni dëshirë të dilni për një shëtitje ose të shoqëroheni sepse nuk do t'ju bëjë të ndiheni më mirë, por për t'i treguar vetes se jeni të denjë për këtë, duhet të bëni pyetjen: "Çfarë do të ishte më e dobishme për mua tani? Si mund t'i tregoj vetes kujdes dhe dhembshuri?" Identifikoni modelet e të menduarit që mund të jenë të dëmshme për udhëtimin tuaj drejt kujdesit për veten, siç është tendenca për të menduar gjithçka ose asgjë. Të qenit i vetëdijshëm për këtë model të të menduarit ju ndihmon të filloni të mendoni se cilat alternativa mund të jenë më të dobishme dhe kjo do t’ju rrisë motivimin.
4.Mbani shënime që ju ndihmojnë të luftoni mendimet negative.
Ju mund të keni pikëpamje negative për veten tuaj, të kombinuara me pikëpamje negative për botën, gjë që nuk është befasuese për momentin, e kombinuar me pikëpamje negative për të ardhmen, si 'asgjë s’do bëhet më mirë:, “unë gjithmonë do të ndjehem kështu”.
Në një fletë letre, shkruani për një situatë që ka ndodhur, gjendjet shpirtërore që keni ndjerë dhe mendimet automatike që keni pasur (qoftë për veten, botën dhe/ose të ardhmen). Shkruani fjalët që mbështesin mendimin kryesor, automatik që drejton gjendjen shpirtërore, dhe fjalët që nuk e mbështesin atë. Duke bërë këtë, ju po pozicionoheni për të rishikuar të gjithë informacionin që truri juaj po merr, duke parë jo vetëm aspektet negative, por aspektet neutrale dhe pozitive.Pasi ta bëni këtë, rivlerësoni humorin tuaj pa gjykuar.
5. Zëvendësoni mendimet negative me ato neutrale.
Përveç vlerësimit të mendimeve tuaja negative, merrni kohë për të krijuar mendime neutrale për t'i kundërshtuar ato. Për shembull, një mendim neutral mund të jetë: Edhe pse shoqja ime dhe unë nuk jemi aq të afërt sa dikur, ajo ende më flet. Duke menduar diçka positive dhe diçka negative ju ndihmon të keni një mendim më neutral.
6. Mbani një shënim të përditshëm të gjërave për të cilat jeni mirënjohës.
Renditja e gjërave të thjeshta për të cilat jeni mirënjohës në një ditar sjell në mendjen tonë aspektet pozitive të harruara të jetës sonë. Ju mund të jeni mirënjohës që keni ushqim në pjatë, ose keni një jastëk për të mbështetur kokën çdo natë etj. Mundohuni ta bëni këtë çdo ditë, edhe nëse shkruani vetëm një ose dy gjëra.
7. Provoni të bëni diçka që ju pëlqente më parë.
Mund të jetë vërtet dekurajuese të bësh diçka që zakonisht të pëlqente ta bëje dhe të kuptosh se nuk është më diçka që të pëlqen ta bësh. Për të luftuar lidhjen tuaj tashmë negative me diçka që dikur ishte pozitive, përpiquni t'u qaseni këtyre aktiviteteve me një qëllim tjetër. Në vend që të kërkoni kënaqësinë, përqendrohuni në lënien e aktivitetit me një perspektivë më neutrale, si p.sh.: "Po bëj diçka për të përmirësuar mënyrën se si ndihem". Filloni me periudha të vogla kohe, të menaxhueshme, duke kaluar 15 minuta duke parë një shfaqje televizive ose duke ecur jashtë. Mbani shënim ndjesitë që përjetoni gjatë aktivitetit.
8. Kërkoni terapi kur është e nevojshme.
Ndërsa këshillat e mësipërme mund të jenë të dobishme për t’ju ndihmuar ta kaloni, nëse anhedonia (ose depresioni) ka qenë e pranishme për një kohë të gjatë dhe ka filluar të ndikojë në aftësinë tuaj për të kryer aktivitetet e përditshme, rekomandohet të kërkoni një terapist ose psikiatër për t’ju ofruar një ndihmë profesionale, mbështetje dhe strategji përballuese.
