Viti 2020 ka qenë një vit i vështirë për planetin Tokë, me pandeminë e coronavirusit që ndërpreu aktivitetet e bizneseve dhe ato të zakonshmet të njeriut.
Me kaq shumë popullsi të Tokës të mbërthyer në shtëpi për pjesën më të madhe të vitit, të paktën ka qenë një e mirë – ata kanë mundur të shohin disa fenomene të ndodhura në mrekullitë e hapësirës.
Kjo pasi që, sipas Euronews,në thellësitë e pakufishme ne kemi qenë dëshmitarë të spektakleve të mëdha kozmike si kometat, eklipset dhe rreshtimin e planetëve tanë fqinjë.
Dhe mes kaosit në tokë, shkencëtarët, inxhinierët dhe astronautët kanë vazhduar të zhvillojnë “kuptimin e universit” me misione novatore hapësinore.
Space X bëri histori
SpaceX i Elon Musk dërgoi me sukses një kapsulë me njerëz deri në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës – kompania e parë private që e bëri këtë.
Dy astronautë të NASA-s, Doug Hurley dhe Bob Behnken, u lëshuan nga një raketë Falcon 9 në maj, nga Kepi Canaveral në Florida.
Ky ishte një fluturim provë me njerëz, me katër astronautë të tjerë që mbërritën në një kapsulë SpaceX në nëntor, për të shërbyer në një qëndrim gjashtë-mujor në ISS.
Dielli si nuk e keni parë kurrë më herët
Në shkurt, Orbiteri i Agjencisë Evropiane të Hapësirës u nis në misionin e saj për të marrë imazhe nga afër diellit, ndryshe nga çdo anije kozmike më parë, përcjell Telegrafi.
ESA thotë se është laboratori më kompleks shkencor që i dërgohet yllit tonë.
Imazhet e para u botuan në korrik, duke treguar tiparet e Diellit në më shumë detaje sesa janë parë ndonjëherë më parë.
“Është sikur anija të na kishte dërguar një kartolinë nga udhëtimi i saj”, tha Daniel Müller, shkencëtar i Projektit Solar Orbiter në ESA.
Gjatë pesë viteve të ardhshme orbita do të zbulojë imazhe të poleve – të cilat kontrollojnë fushën misterioze magnetike të Diellit – dhe anët e yllit tonë që nuk janë parë kurrë më parë.
Shkencëtarët gjithashtu shpresojnë të zbulojnë se çfarë ngroh kurorën e Diellit në miliona gradë, çfarë e shtyn erën diellore dhe si ndikon në planetin tonë dhe sistemin e gjerë diellor.
Kometa Neowise bëri një vizitë të rrallë
E zbuluar vetëm në mars, kjo kometë ishte më e ndritshmja e dukshme nga Hemisfera Veriore për rreth 25 vjet – dhe nuk do të kthehet për 7,000 vjet të tjera.
Neowise bëri një vizitë të rrallë kaluese në Tokë në udhëtimin e saj të gjatë rreth sistemit diellor këtë vit, e dukshme në korrik dhe gusht.
Ishte qartë e dukshme në qiellin e pastër të natës, me një “bisht” të gjatë të shkaktuar nga pluhuri dhe akulli që digjej nga sipërfaqja e tij për shkak të afërsisë me nxehtësinë e Diellit.
Ajo është emëruar sipas teleskopit hapësinor të NASA-s “Neowise”, i cili e dalloi atë.
Prekja: Misionet për asteroide panë sukses
NASA zbarkoi një anije kozmike “në një copë të vogël shkëmbi” që kalonte nëpër hapësirë 200 milionë milje larg Tokës në tetor.
OSIRIS-Rex preku shkurtimisht asteroidin Bennu, duke arritur në sipërfaqen e tij për të mbledhur materiale që shkencëtarët thonë se mund të hedhin dritë mbi formimin e sistemit diellor.
Ndërsa ishte misioni i parë i SHBA-së për të mbledhur mostra nga një asteroid, Japonia e ka bërë atë tashmë dy herë.
Në fakt, misioni i dytë i Japonisë për të mbledhur materiale nga një asteroid përfundoi me sukses në dhjetor, kur një kapsulë me mostra nga asteroidi Ryugu u rikthye në disa pjesë të pabanuara të Australisë.
“Rreshtimi” i planetëve
Jupiteri dhe Saturni ishin në rreshtimin e tyre më të afërt në qiell për 400 vjet, në dhjetor.
E njohur si Lidhja e Madhe, gjigandët e gazit ishin më pak se diametri i hënës së plotë larg në një pikë, pasi ishin dukshëm afër së bashku në qiellin e natës për pjesën më të madhe të vitit.
Astronomi dhe autori Tom Kerrs i tha Euronews: “Katërqind vjet më parë ishte hera e fundit që pamë një (Lidhje të Madhe) krejt kaq të veçantë sa kjo dhe kjo është arsyeja pse astronomët po ju inkurajojnë të dilni dhe të hidhni një sy”.
Ndërsa planetët kalojnë njëri-tjetrin në orbitat e tyre përkatëse rreth Diellit çdo 20 vjet, ata nuk kishin qenë kaq afër në qiell që nga viti 1623.
Eklipsi total i Diellit
Mijëra njerëz u “shpërblyen” në Kili dhe Argjentinë gjatë muajit dhjetor, me pamjen e një eklipsi total diellor.
Turmat brohorisnin ndërsa dielli ishte mbuluar plotësisht nga hëna, para se të binte një heshtje e shkurtër.
Eklipsi tjetër nga ajo pjesë e botës do të jetë në vitin 2048.
