Një vendim i fundit i Gjykatës së Lartë Administrative të Bullgarisë (SAC) ka bërë që zërat kundër zhvillimit të gazit argjilor në verilindje të vendit të dëgjohen përsëri.
Kjo pjesë e Bullgarisë përfshin atë që njihet gjerësisht si "hambari", rajoni gjeografik dhe historik i Dobruxhës Jugore që prodhon pjesën më të madhe të grurit në vend. Ajo krenohet me pjellorinë e lartë të tokës. Nuk është çudi, pra, që për shumë vite banorët vendas kanë qenë kundër atyre që ata i shohin si projekte të rrezikshme për të eksploruar dhe nxjerrë gaz argjilor në tokën e tyre.
Euractiv sugjeron se gazi argjilor teorikisht mund të jetë më i dobishëm në vende si Rumania tani që furnizimet me gaz natyror rus janë ndërprerë nga tensionet politike në mes të luftës në Ukrainë. Por edhe rëndësia e prodhimit të grurit është rritur si rezultat i luftës. Sido që të jetë, kjo e bën më pak të ngjarë që lufta të rrisë pasurinë e gazit argjilor në hambarin e Bullgarisë. Ideja se gazi argjilor mund të ndihmojë në reduktimin e varësisë së BE-së nga furnizimet ruse të energjisë nuk është e re. Ajo u diskutua, për shembull, në një takim të Komitetit të Mjedisit të Parlamentit Evropian në vitin 2012.
Vendimi i gjykatës
Më 5 korrik 2022, SAC la në fuqi vendimin e një gjykate më të ulët për revokimin e një vlerësimi negativ të ndikimit në mjedis të Inspektoratit Rajonal të Mjedisit dhe Ujit në Dobrich, i cili mbështeti refuzimin e një projekti të zhvillimit të gazit argjilor në rajonin e Dobrich (domethënë Hambari). Investimi, i propozuar nga Rusgeokom BG EOOD, do të zhvillojë zonën e Spassovo, e cila ka një sipërfaqe prej 219 kilometrash katrorë.
SAC konstatoi se vlerësimi i ndikimit në mjedis nuk ishte në përputhje me ligjin dhe për këtë arsye gjykata më e ulët kishte të drejtë ta zhvlerësonte atë. SAC tha se raporti i ndikimit nuk ka dhënë asnjë provë dhe fakt për të mbështetur përfundimin negativ kundër projektit. Gjykata gjithashtu vuri në dukje se raporti citonte në mënyrë selektive vetëm opinionet e shprehura gjatë procesit të koordinimit publik, të cilat ishin të kundërta me atë që ishte thënë në një shqyrtim fillestar.
Kultivuesit e grurit u inatosën. Pesë OJQ dolën me një peticion i cili u mbështet me pothuajse 3,000 nënshkrime deri më 14 korrik. Peticioni kërkon legjislacion të ri për të ndaluar përdorimin e tokës bujqësore për qëllime të eksplorimit dhe nxjerrjes së gazit, naftës dhe burimeve të tjera nëntokësore dhe për të zgjeruar fushëveprimin e zonave të mbrojtura. Kultivuesit e grurit argumentojnë se toka e Dobruxhës është e veçantë për shkak të një sërë kushtesh specifike. Mbi 85% e saj është chernozem (dheu i zi), i cili ka një përqindje shumë të lartë të lëndës organike që e bën atë shumë pjellor dhe kontribuon në rendimente të larta bujqësore. Peticioni thekson gjithashtu se toka e punueshme po zvogëlohet në mbarë botën; vetëm BE-ja humb qindra hektarë tokë të punueshme çdo vit.
Duke cituar shkencëtarët, peticioni përshkruan efektet e mundshme negative të hapjes të 43 puseve të gazit në zonën e Spasovos. Ai tërheq vëmendjen për faktin se, përveç tokës së jashtëzakonshme, rajoni ka edhe një det me ujëra nëntokësore të pastër, që është burimi kryesor i ujit për pije dhe vaditje në këtë pjesë të vendit, dhe një faktor jetik për mbështetjen e ekosistemeve.
Peticioni i drejtohet Asamblesë Kombëtare, të gjitha grupeve politike në Parlamentin Evropian, eurodeputetëve bullgarë dhe Komisionerit Evropian për Mjedisin, Virginijus Sinkevicius, si njëri ndër faktorët e tjerë politikë.
Gazi argjilor: të mirat dhe të këqijat
Lufta e Ukrainës mund t'i ketë shtuar një dimension të ri çështjes së gazit argjilor në Bullgari dhe gjetkë, por mosmarrëveshja ka një histori relativisht të gjatë dhe ka qenë e përqendruar rreth konsideratave mjedisore dhe jo zhvillimeve të tregut.
Duke përshkruar rreziqet që lidhen me zhvillimin e gazit argjilor, sipas Wikipedia, thellësia e shpimit prej 1,000 deri në 3,000 metra, pastaj injektimi i një lëngu të përbërë nga uji, rëra dhe detergjentët nën presion (600 bar), kërkohen për të thyer shkëmbin në vend, dhe për të lëshuar gazin. (Është teknologjia e thyerjes ajo që kritikët e shohin më shqetësuese pasi kanë frikë nga rreziqet sizmike dhe rreziqe tjera të mëdha.) Përveç kësaj, thotë Wikipedia, operacione të tilla shkaktojnë ndotje të ujërave nëntokësore, kryesisht si rezultat i rrjedhjes së hidrokarbureve. Çdo fermë gazi do të zinte një sipërfaqe mesatare prej 3.6 hektarësh, kjo është arsyeja pse shfrytëzimi i gazit argjilor mund të çojë në prishjen e peizazheve. Së fundi, një pus kërkon rreth 20 milionë litra ujë, që është i barabartë me konsumin ditor të rreth 100 mijë banorëve.
Kjo, megjithatë, nuk i ka ndaluar Shtetet e Bashkuara të kryej "Revolucionin e saj të argjilës" që i mundësoi ekonomisë më të madhe në botë të rrisë ndjeshëm prodhimin e saj të naftës dhe gazit, sipas Qendrës Robert Strauss për Sigurinë dhe Ligjin Ndërkombëtar.
Plani ‘REPowerEU’ i Komisionit Evropian, i paraqitur më 18 maj 2022, parashtron një sërë masash për të diversifikuar furnizimet me gaz. Por kur bëhet fjalë për burimet alternative të energjisë, ai nuk përmend gazin argjilor, duke u fokusuar në vend të kësaj në energjinë diellore dhe të erës në det, pompat e nxehtësisë dhe hidrogjenin e rinovueshëm, thotë Euractive në analizën e lartpërmendur mbi Rumaninë, të datës 21 qershor 2022.
Tomasz Maj, përfaqësues i një kompanie polake nafte dhe gazi, citohet në faqen e internetit të Parlamentit Evropian të ketë argumentuar në favor të shfrytëzimit të gazit argjilor. Ndërsa pranon se rrjedhja e gazit në ujin e pijshëm është një shqetësim, Maj ia atribuon atë shpimit të pakujdesshëm. Ai vëren se në Poloni 85% e ujit që kthehet mbrapsht riciklohet.
Argumenti i mbrojtjes së mjedisit ndonjëherë është i lehtë për t'u keqpërdorur, por gjithashtu mund të jetë aq bindës sa argumentet bëhen. Bujqit të cilët e punojnë grurin e Dobruxhës Jugore e kanë shprehur mendimin e tyre. Tani i takon autoriteteve të bëjnë ndryshime - ose jo. /BTA/
