Pas skandalit diplomatik të (pa)pritur dhe të pazakontë në BeH, diplomati i parë i Putinit Sergei Lavrov arrin në Zagreb pas 16 vitesh për bisedime me kryeministrin Andrej Plenkoviq dhe presidentin Zoran Milanoviq, në një kohë shumë delikate që i vjen era e hapjes së një krize të re midis Perëndimit dhe Rusisë në lidhje me "rirregullimin" e marrëdhënieve në këtë vend fqinj, shkruan gazeta kroate "Jutarnji list".
Në fakt, Ministri Lavrov erdhi për të vizituar BeH-në, por së pari shkoi te Milorad Dodiku në Sarajevën lindore, ku biseduan pa asnjë simbol të shtetit të BeH-së dhe Dodiku shtoi më shumë kripë duke thënë se "Lavrov erdhi në Republika Sërpska dhe më pas shkon në BeH." .
Lavrov nuk reagoi ndaj kësaj, vetëm tha se ishte "i lumtur që erdhi në Sarajevën lindore", duke u pozicionuar hapur si mbrojtës i RS-së, ndërsa Dodik me sa duket tani i vendosi të gjitha kartat në vetëm një "shpil" - atë rus. Anëtarët boshnjakë dhe kroatë të Presidencës së BeH-së, Shefik Zhaferoviq dhe Zhelko Komshiq, refuzuan të takohen me Lavrov për shkak të "nënçmimit të institucioneve të BeH-së". Vetë diplomati i Kremlinit nuk e komentoi (tani për tani) mbi situatën, por, duke ditur politikën e Kremlinit, ajo nuk do të pritet mirë, por do të komplikojë më tej marrëdhëniet tashmë të ndërlikuara dhe të vështira në BeH. Sidoqoftë, tani është e qartë se BeH-ja është ndarë plotësisht dhe se Brukseli do të duhet të merret me fatin e "vilajetit" para kohe përpara se çështja të dalë jashtë kontrollit. Kjo hap një fokus të ri të vjetër që do të kërkojë një pozicionim të ri, veçanërisht të fqinjve, sepse po vjen koha që është thelbësore për mbijetesën dhe funksionalitetin e të gjithë BeH-së, shkruan "Jutranji list".
Gazeta përkujton se vizita e Sergei Lavrovit përkoi me paralajmërimet nga Uashingtoni dhe Brukseli për nevojën e rishikimit të Marrëveshjes së Dejtonit, dmth një Dayton 2 që, siç thonë ata, do të mundësonte një "shtet normal të BeH-së" sepse kjo marrëveshje aktuale, e nënshkruar 25 vjet më parë, ndaloi luftën. por nuk mundësoi që BeH-ja të bëhet shtet funksional. Dhe ndërsa propozimet e para në lidhje me të tashmë po vijnë nga Perëndimi, Rusia, përmes Sergei Lavrovit, tha se "Dejtoni aktual nuk ka asnjë alternativë" dhe se Moska kundërshton ndryshimet e saj, duke vënë në dukje se kjo mund të ketë "pasoja serioze".
"uk shohim asnjë kuptim në rishikimin e Marrëveshjeve të Dejtonit. Rusia, si garantuese e Dejtonit, beson se popujt e BeH-së janë të aftë të vendosin për vendin e tyre," tha Lavrov, duke theksuar se Rusia gjithashtu beson se Zyra e Përfaqësuesit të Lartë duhet të ishte mbyllur shumë kohë më parë. ". Lavrov mendon se zyra e OHR-së është në të vërtetë një "protektorat perëndimor mbi BeH-në".
Bashkëbiseduesi nga Qeveria Kroate na tha se Kroacia nuk mund të jetë e kënaqur me "funksionimin aktual të BiH" dhe konfirmoi se Kroacia do të jetë me BE për këtë çështje sepse BiH është kryesisht një çështje e BE. Kryeministri Plenković do të paraqesë qëndrimin kroat të Lavrov në rajon dhe ai rus, siç e kemi parë, është mjaft i qartë dhe i ashpër. Kroacia është në një situatë të ndjeshme këtu sepse kjo qeveri këmbëngul vazhdimisht në "të drejtat e kroatëve" dhe është veçanërisht e përkushtuar për të ndryshuar ligjin zgjedhor i cili do t'i lejojë kroatët të zgjedhin anëtarin e tyre të Presidencës dhe të mos "bëhet" nga boshnjakët.
Në takimin e Dragan Çoviqit me Lavrovin, kreu i HDZ-së së BeH-së kërkoi mbështetjen ruse (vetëm) për të ndryshuar këtë ligji. Por, kjo ndikon drejtpërdrejt në ndryshimet e Dejtonit, kundër të cilave Rusia është. Nga ana tjetër, Dodiku deklaroi se BeH-ja nuk do të hyjë në NATO (Rusia e mbështet këtë), por me sa dihet, Çoviqi dhe, posaçërisht, Zagrebi janë në favor të anëtarësimit të BeH-së në NATO, kështu që pyetja është se çfarë do të kërkojë Moska për mbështetje të ligjit zgjedhor. Nëse është kusht NATO-ja (dhe spekulohet se ka qenë), Çoviqi do ta vinte Kroacinë në një situatë të vështirë nëse do të dilte në krah të Dodikut për këtë çështje. Një burim nga Ministria e jashtme kroate ka thënë se Zagrebi është i vendosur të hapë perspektivat euro-atlantike të BeH-së sa më shpejt të jetë e mundur.
Sa i përket Daytonit 2, Kroacia është në dyshim. Nga njëra anë, siç thotë burimi i gazetës, "asgjë nuk është shkruar në gur dhe marrëveshjet janë aty për të ndryshuar", por Dejtoni aktual është një konstante dhe nëse do të ketë konsensus të të gjitha palëve, kryesisht në vetë BeH-në, për ndryshim, e krahas kësaj ekziston gjithashtu një farë frike se ndryshimet e njoftuara do të përfitojnë "vetëm një komb". Përditësim po, por rreth gjithë rishikimit të Dejtonit Kroacia - tani për tani - është ende e përmbajtur. Është e qartë, ose të paktën duket, se mosmarrëveshjet e reja me implikime ndërkombëtare janë duke u hapur në fqinjësinë tonë të drejtpërdrejtë, të cilat mund të destabilizojnë të gjithë rajonin sepse ShBA-ja (administrata e re e presidentit Joe Biden) dhe BE-ja kanë pikëpamje diametralisht të kundërta nga Rusia, e cila qëndri në anën e RS-së dhe nuk dëshiron ndonjë ndryshim. Prandaj është e vështirë në këtë pikë të imagjinohet se si një "Konferencë e re e Dejtonit" mund të organizohet nëse Rusia, si një nga vendet që garanton zbatimin e saj, nuk e dëshiron atë dhe as "gjysma e BeH-së" dhe Serbia si bashkë-nënshkruesit nuk e duan atë. Rusia mund ta bllokojë atë.
Pra, një krizë e re po del në horizont, e cila mund të zgjasë shumë sepse është e qartë se BeH-ja nuk do të jetë prioritet i parë, kështu që gjithçka mund të vonohet, të komplikohet dhe të çaktivizohet jo vetëm BeH, por edhe rajoni në funksionimin normal dhe të shkaktojë tensione që do të bllokojnë çdo bashkëpunim dhe dialogun brenda BeH-së.
