Madeleine Albright, sekretarja e parë femër amerikane e shtetit, lindi Marie Jana Korbelova më 15 maj 1937, në Pragë, Çekosllovaki (tani Republika Çeke).
Kanali televiziv prestigjoz amerikan TV “History Channel”, tha se vajza e diplomatit çek Josef Korbel, Albright iku në Angli me familjen e saj pasi nazistët pushtuan Çekosllovakinë në vitin 1939. Megjithëse Albright besonte prej kohësh se ata ishin arratisur për arsye politike, ajo mësoi si e rritur se familja e saj ishte hebreje dhe se tre nga gjyshërit e saj kishin vdekur në kampet naziste të përqendrimit. Familja u kthye në shtëpi pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, por emigroi në Shtetet e Bashkuara në 1948 pasi një grusht shteti komunist i sponsorizuar nga sovjetikët mori pushtetin në Pragë. Josef Korbel u bë dekan i shkollës së marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Denverit ku më vonë do të trajnonte një tjetër sekretare të shtetit, Condoleeza Rice.
Pas diplomimit nga Kolegji Wellesley në 1959, Albright u martua me Joseph Medill Patterson Albright nga familja e shquar e botimeve të gazetave Medill. Me një master dhe doktoraturë nga Universiteti i Kolumbias nën brezin e saj, Albright u nis për në Uashington, D.C., ku punoi për Senatorin e Maine, Edmund S. Muskie dhe shërbeu në Këshillin e Sigurisë Kombëtare në administratën e Presidentit Jimmy Carter. Ajo dhe Joseph Albright u divorcuan në vitin 1982.
Gjatë presidencave republikane të Ronald Reagan dhe George H.W. Bush, Albright punoi për disa organizata jofitimprurëse dhe dha mësim në Shkollën e Shërbimit të Jashtëm të Universitetit Georgetown.
Me ardhjen e një demokrati si-Bill Clinton-në Shtëpinë e Bardhë, ajo përsëri në 1992, e gjeti veten në qendër të rrethit më të fuqishëm të Uashingtonit. Në vitin 1993, Clinton emëroi ambasadoren e saj në Kombet e Bashkuara. Në atë post, Albright fitoi “ngrisë” një reputacion si një mbrojtëse e drejtpërdrejtë e interesave amerikane dhe një avokate për një rol në rritje të SHBA-së në operacionet e OKB-së. Në fund të vitit 1996, Clinton emëroi Albright për të pasuar Warren Christopher si Sekretarin e Shtetit të SHBA.
Pasi emërimi i saj u konfirmua unanimisht nga Senati, ajo u betua më 23 janar 1997.
Si sekretare e shtetit, Albright ndoqi një politikë të jashtme aktive, duke përfshirë përdorimin e forcës ushtarake për të ushtruar presion të fort politik-diplomatik ndaj regjimeve autokratike, sidomos u shqua për lidershipin e saj në rolin e madh që lajte ajo në kohën e luftrave në ish Jugosllavi që nuk egziston më mbas shkërrmoqjes së saj .
Madeleine Albright, shërbeu në kohën më cruciale si sekretare e Shtetit të SHBA-së, në Administratën e Presidentit Klinton (96/2000). Ajo dha kontributin e saj diplomatik të jashtëzakonshëm në ndikimin e madh që pati Albright për të bindur SHBA-në, dhe botën për krimet serbe, që po kryheshin në Kosovë nga ushtria dhe policia serbe.
Aji lujti rol diplomatik në përfshirëjen e Administratës Klinton mes rajoneve të tjera të trazuara , Egjipt, Libi, dhe Irak, me rrëzimin e Sadam Huseinit. Ajo tërhoqi vemendjen e saj në diplomacinë amerikane me disa kritika për pozicionin e saj të ashpër ndaj sanksioneve të SHBA-së kundër Irakut, të cilat çuan në shumë vdekje civile në atë vend .
Ndërkohë, që dhëtimi i saj në Korenë e Veriut në tetor 2000 për t'u takuar me liderin Kim Jong Il e bëri atë zyrtari(e)n më të lartë të SHBA-së që vizitoi atë vend në atë kohë.
Mandati i Albright përfundoi mandatin e saj me ardhjen e republikáne në Shtëpinë e Bardhë, me Presidentit George W. Bush në vitin 2000.
Megjithëse, mbasi u largua nga Shtëpia e Bardhë u fol për hyrjen e saj në politikën çeke, ajo u kthye në postin e saj të mësimdhënies në Georgetown, pranoi disa poste në bordin e Drejtorve dhe u bë kryetare e një organizate jofitimprurëse, Instituti Demokratik Kombëtar për Çështjet Ndërkombëtare.
Më 23 mars 2022, Albright vdiq në moshën 84 vjeç.
Vetëm një muaj para vdekjes së saj, ajo foli për pushtimin e afërt rus të Ukrainës, duke shkruar në një shkrim të New York Times, Presidenti rus Vladimir Putin do të bënte një "gabim historik "duke pushtuar Ukrainën.
Madeline Albright kampione e demokracisë dhe 200 Karficat e saj
Madeleine Albright është gruaja e parë që ka shërbyer si Sekretare e Shtetit e SHBA. Ndërsa ishte në këtë rol, ajo përdori një mjet jokonvencional dhe efektiv për diplomacinë në emër të Amerikës: Karficat e kapura në thepin e jakës së palltos, fustaneve, bluzave dhe thepin e xhaketave të kostumeve të saj -
Në çdo dalje zyrtare me një karficë(patjeter) ndryshe nga njëra tjetra …… në “prevalencë” me takimin edhe personalitetin që takohej.
Këto shërbyen si "mjete të buta të krijimit të dilomacisë së shtetit, që ajo takonte ishin mjete rrethanore “mësimore” dhe një formë tjetër komunikimi në metaforën diplomatike të treguar prej saj", tha për ShareAmerica, Noelani Kirschner.
Albright kur u pyet se përse kushtojë një vemendje të veçantë në shumicën e rasteve, për karficat interesante, ajo me një sens humori, ka thënë se ato “ shpesh nevojiten në negociata."
Në blogun ShareAmerika , Noelani Kirschner, thotë se :
Kështu që ehe kolazhi me karfica të ndryshme të kapura nga Madeleine Albright(Photo nga John Bigelow Taylor dhe Dianne Dubler), janë prezantuar me një set fotografishë për të treguar sesi Madeleine Albright mbrojti demokracinë me karficat e famshme të e saj.
Këto dy karficat, të veshura nga Albright, the që janë bërë nga stilistë çekë. ( Photo credite John Bigelow Taylor dhe Dianne Dubler)
Në vitin 1997, Presidenti Bill Clinton emëroi Albright si sekretaren e parë femër të shtetit, duke e bërë atë gruan më të lartë në historinë e qeverisë amerikane në atë kohë.
Para se të ishte sekretare e shtetit, Albright shërbeu si përfaqësuese e përhershme e SHBA-së në Kombet e Bashkuara.
Albright, majtas, bisedon me ish-presidentin e Çekosllovakisë dhe kampionin e mbrojtësit e të drejtave të njeriut, anti-komunistin botëror, ish presidentin e Çekisë Václav Havel në natën e hapjes së Konferencës së 11-të të Forumit 2000 në Pragë në 2007. (Photo : Petr David Josek/AP Images)
Albright e veshi këtë karficë me një gjarpër të mbështjellë rreth një shkop gjatë takimit të saj me Sadam Huseinin. ( Photo :John Bigelow Taylor dhe Dianne Dubler)
Përpara takimit të Albright me liderin irakian Saddam Hussein në vitin 1997, poetja në rezidencë e Huseinit e quajti karficën e saj në thepin e xhaketës së saj "një gjarpër të pashembullt".
Ajo u përgjigj përmes zgjedhjes së saj të bizhuterive: “Ideja e përdorimit të karficave si një mjet diplomatik nuk gjendet në asnjë manual të Departamentit të Shtetit apo në ndonjë tekst që kronizon politikën e jashtme amerikane,” tha ajo.
Pas kësaj, komentatorët poliitik amerikan thanë se Albright zgjodhi karficat përpara takimeve me personalitete të huaja për të sinjalizuar pozicionin e saj diplomatik.
Si për shembull komentatorët politik, gazetarët dhe analistët amerikan dukefolur për karficat e famshme të skeretares së Shtetit Madeline Albright kan komentuar se : “Gjatë samitit të vitit 2000 në Moskë midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, Albright thotë se Presidenti Vladimir Putin i tha Klintonit “ai kontrollonte në mënyrë rutinore për të parë se çfarë karficë zbukurimi kisha veshur dhe u përpoq të deshifronte kuptimin e saj. Kur ai më pyeti se pse kisha veshur karficat e tre majmunëve të mi "Hear No Evil, Speak No Evil, See No Evil", unë u përgjigja se ishte për shkak të qasjes së ashpër të Rusisë në Çeçeni, e cila përfshinte shkelje të konsiderueshme të të drejtave të njeriut”.
Ata thonë se Albright ka rrëfyer : “Putini u tërbua, presidenti Clinton më shikoi me mosbesim dhe kisha frikë se e kisha rrezikuar Samitin”, vazhdoi ajo. “Duke parë mbrapa, jam krenare që kam vendosur karficat me shenjat ‘e liga’, u është përgjigjur ajo gazetarve.
Kolazhi famshëm i karficave të Albright në mandatin e saj historik si gruaja e parë sekretare e Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës mbledhë mbi 200 karfica, të cilat, të cilat pasi u ekspozuan në 22 muzeume dhe biblioteka presidenciale, tani janë pjesë e ekspozitës së Muzeut Kombëtar të Diplomacisë Amerikane, “Read My Pins- Lexo Karficat e Mija”.
Ndërsa në fillim Albright ishte e kujdesshme për konceptin e hapjes së një ekspozite të tillë, ajo ka spjeguar përse u bë “dorë-lëshuar” teksa thotë : - "Isha shumë e sigurt që Henry Kissinger nuk po kompozonte një “pavion” për kravatat e tij ose James Baker për kostumet e tij “lajkatarë” - andaj isha e lumtur që kam bërë një sukses kaq interasant".
Albright : “Jam e nderuar t'i dhuroj karficat e mia Muzeut Kombëtar të Diplomacisë Amerikane,”ka thënë ajo duke I dorzuar karficat : “Jam shumë e lumtur që Muzeu Kombëtar të Diplomacisë Amerikane do të ketë një pavion dhe një stend të përhershme në vendin ku fillon gjithçka nga diplomacia.”
Po për karficat e saj të preferuara? Bëhet fjalë për dy, një gjilpërë në formë zemre e bërë nga vajza e saj, Katie Albright, kur ishte 5 vjeçe, dhe një nga një e mbijetuar nga Uragani Katrina, thotë Noelani Kirschner..
Albright zgjodhi karficën e fundit në një ngjarje në New Orleans, një vit pasi uragani shkatërroi qytetin. Një i ri i dha asaj një karficë që babai i tij - i cili kishte fituar dy medalje presidenciale “Zemra të Purpurta” duke luftuar me nazistët në Francë gjatë Luftës së Dytë Botërore - dhe ia kishte dhënë nënës së tij, e cila vdiq gjatë uraganit. Nëna e tij ishte një adhuruese fanatike e Albright-it, tha ai, dhe do të donte që ajo ta kishte një dhurat të këtillë.
“Nuk mbetem shpesh pa fjalë, as shpejt për të qarë, por kjo dhuratë më shtyu në emocione të tilla”, ka thënë Albright.
Megjithatë, përtej vlerës së tyre diplomatike, shkruan Noelani Kirschner,"karficat si "Zemra e Katie's" dhe "Katrina Pin" na kujtojnë se vlera më e madhe e bizhuterive nuk vjen nga materialet e brendshme apo dizajnet e shkëlqyera, por nga emocionet që ne investojmë,".
