Ka kohë që emri i qytetit të Trevizos përmendet shpesh dhe sjell idenë e një suksesi të mirënjohur në proceset e integrimit të mërgatës shqiptare në Itali. Tashmë pas një periudhe mbi tridhjetvjeçare qysh se u vendos në Gadishullin Apenin një pjesë e konsiderueshme e masës së emigracionit nga Shqipëria dhe Kosova, ata nuk janë më vetëm pjesë e numrave statistikore dhe kontigjent rezidencial i ri por janë edhe një element i ri kultural që dëshmoi dëshirën për ti tejkaluar paragjykimet dhe pengesat duke u stabilizuar në kushte të reja pune dhe mbijetese ekonomike.
Prania e veprimtarëve të palodhshëm e të përgatitur për sfidat e integrimeve dhe multikulturalitetit si dhe bashkëpunimi i sinqertë i mërgimtarëve tonë që arritën me suksese të bashkërenditen në mesin e afaristëve më të mirë sidomos në lëmin e ndërtimtarisë dhe atë të gastronomisë, bënë që edhe sukseset të jenë shkallët e ngritjes së vlerës dhe respektit për komunitetin shqiptar. Mbi të gjitha veprimtaria e gjerë e konsoliduar në shoqatat kulturore shqiptare si dhe në shkollat shqipe të mësimit plotësues janë treguesit e vërtetë të punës së pandërprerë në ruajtjen e gjuhës dhe identitetit kombëtar.
Pikërisht janë mësuesit vullnetarë ata që me mund e përkushtim ka vite që çdo fund jave mbajnë mësimin e gjuhës shqipe duke iu mësuar fëmijëve gjuhën shqipe bashkë me elemente të muzikës, valleve dhe historisë së lavdishme të kombit tonë.Ata dallohen mbi të gjitha me vullnetin dhe asnjëhere nuk u ndalën përballë vështirësive dhe ndryshimeve rrethanore që solli sidomos në këto dhjetë vitet e fundit kriza e thellë ekonomike italiane (që solli detyrimisht edhe lëvizje të reja migruese drejt vendeve tjera) si dhe efektet e pandemisë së Covid-19 me masat shtërnguese që kufizuan deri në pamundësi mbajtjen e mësimit shqip në prezencë, në dy vitet që i lamë pas.
Fatmirësisht ky vit ishte edhe vit i ringjalljes dhe ripërtëritjes së aktiviteteve shkollore dhe kulturore të mërgatës shqiptare ku vazhdoi për vijimi i nxënësve për të shkuiar në shkollë për ta mësuar gjuhën shqip.
Sa herë që vjen qershori radhiten edhe shpeshtohen festat e shkollave dhe të komunitetit shqiptar që zakonisht ndërlidhen edhe me festat kombëtare si përvjetorin e Lidhjes shqiptare të Prizrenit dhe me çlirimin e Kosovës nga okupatorët serbë para 23 vitesh.
Festat më të mëdha u shënuan si zakonisht në Trevizo, në organizim të Shoqatës shqiptare “Shën Nëna Terezë” dhe shkollës me të njëjtin emër me seli në Quinto di Trevizo, Ato mblodhën numër të konsiderueshëm pjesëmarrësish ku vazhdimisht vijnë e marrin pjesë edhe përfaqësues të autoriteteve lokale italiane si dhe të kishës katolike e cila gjithmonë e ka mbështetur çdo aktivitet duke vënë gratis në dispozicion lokalet e parrokias në Via Graziati 2. Ditën e shtunë me 11 qershor 2022 në organizim të koordinatorit të shkollës shqipe prof. Bajram Desku, aty u mbajt edhe një ngjarje kulturore që tuboi bashkatdhetarë të vendeve të ndryshme të regjionit Veneto.
Ishte pikërisht promovimi i dy krijimeve të fundit publicistike të z. Beqir Cikaqi, bosht i kësaj feste kulturore që në mënyrë saj kronologjike ktheu vëmendjen dhe kujtesën kolektive në veprimtaritë e përbashëta afirmuese në të kaluarën në provinën e Trevizos.
Tubimin e udhëhoqi me nivel të dalluar përgjegjësie dhe komunikimi prof, Refki Tafaj, i cili poashtu ka punuar me nxënësit shqiptarë në Montebelluna e tash gjendet me punë në Gjermani.Ai pasi e hapi takimin duke kujtuar rëndësinë e librit si proces krijues tha se prezentimi i një libri është një kënaqësi e veçantë për pjesëmarrësit, përgjegjësi morale për diskutuesit dhe është një nderim qytetar e intelektual për autorin dhe është ngjarje e shënuar në jetën kulturore, Pastaj sipas radhës e ftoi për fjalën e tij përshëndetëse mikpritësin e këtij organizimi z,Bajram Desku i cili përkujtoi kohën dhe sfidat kur bashkë me autorin Beqir Cikaqi kishin qenë mësues të shkollës shqipe në Quinto di Trevizo. Ai e uroi autorin për librat e tij duke i dëshiruar edhe punë të sukseshme në krijimtari.
I ftuar për të marrë fjalën i pari i Parrokias së Quinto di Treviso, Don Stefano Bressan i cili foli me admirim për komunitetin shqiptar dhe për punën e kryer me përkushtim nga Bajram Desku me shokë në shkollën shqipe me nxënësit e vegjël si dhe për veprimtarinë e tyre të lidhjeve kulturore integruese me komunitetin vendor ku vlerë të pakrahasueshme ka shtatorja e bronxtë e Nënë Terezës në hyrje të qytetit e cila është dhuratë e mërgimtarëve shqiptarë për qytetin mikpritës. Ai poashtu u falenderua edhe një herë për punën e mirë për restaurimin e fasadës së parrokias që ishte dëmtuar nga koha dhe kushtet atmosferike e që vullnetarisht e ka kryer firma e suksesshme ndërtimore “AZ Costruzioni” e z.Hetem Zogaj. Unë iu kam folur shpesh besimtarëve që vijnë në kishën tij se komuniteti shqiptar i këtij vendi është komunitet i mirëorganizuar dhe shumë punëtor. Personalisht iu kam falenderuar edhe në publikimin javor për ndihmën e tyre të pakusht dhe do të jem gjithëmonë afër jush dhe do t'ju përkrah në aktivitetete tuaja. Ai e uroj z. Cikaqi për librat e botuara dhe pranoi nga autori dy libra, njërin në gjuhën italiane.
Për librin e parë “abc Shqip në Treviso” foli njëri nga recenzentët e tij, z. Ragip Thaqi, koleg dhe bashkëpuntor i vjetër i autorit qysh nga koha kur ai ishte i angazhuar si mësues në shkollën shqipe të Shoqatës Kulturore “Bashkimi Kombëtar” në Bassanoi del Grappa. Ai duke kujtuar eksperirncën e bashkëpunimit në veprimtarinë e përbashkët të mësimdhënies në ruajtjen e gjuhës shqipe te brezi i lindur në diasporë si dhe nëpërmjet organizimit të programeve kulturore me karakter edukativ dhe kombëtar, aty e përmendi edhe faktin se mësuesi Beqir bënte rreth njëqind kilometra udhë çdo të shtune deri në Bassano për të dhënë kontributin e tij vullnetar për ruajtjen e identitetit në mërgatë. Libri sqaron këmbëngultësinë e autorit duke nxitur e stimuluar prindërit mërgimtarë që ta kuptojnë bindshëm arsyen pse fëmijët duhet ta vijojnë mësimin e gjuhës shqipe.Librin e vlerësoi edhe si udhërrëfyes të rëndësishëm për mësuesit duke shtjelluar metoda didaktike brenda mësimit plotësues dhe ide orientuese për të arritur realizimin e objektivave në mbajtjen gjallë të mësimit plotësues në nivel institucional. Poashtu në vazhdim të recensionit të tij, z. Thaqi foli për angazhimet në veprimtarinë shoqërore dhe kulturore të autorit në organizime të ngjarjeve të ndryshme si orë letrare, promovime librash dhe projekte të tjera të përbashkëta me bashkëpuntorë me kërkesa drejt institucionalizimit të raporteve të mërgatës me institucioneet shtretërore të Kosovës dhe Shqipërisë. Ragipi në fund duke shprehur kënaqësinë e tij që pati fatin ti ndante shumë eksperienca pune me autorin, i uroi ati suksese të vazhdueshme në veprimtarinë krijuese letrare.
Sipas radhës fjalën e morën edhe miq e bashkëpuntorë të autorit të cilët dëshironin të rikujtonin para të pranishmëve kohën kur bashkë kanë qenë në veprimtari të ndryshme të vlefshme për ruajtjen e gjuhës, kulturës dhe identitetit kombëtar. Kryetari i Shoqatës kulturore nga Bassano del Grappa, z. Avdi Beqiri foli me respekt për kohën dhe rrethanat kur ishte njohur me mësuesin Beqir Cikaqi dhe ishte i kënaqur që ai pati pranuar të shkonte në shkollën e tyre ti mësonte fëmijët shqiptarë. Pastaj foli për angazhimet e përbashkëta për promovimin e punës së shoqatës dhe shkollës shqipe dhe ndërlidhjes aktive me shkolla dhe shoqata tjera. Avdiu e falenderoi për bashkëpunim dhe e uroi të vijojë me sukses krijimtarinë e tij.
Edhe z. Faik Tafolli profesori i dikurshëm i Beqirit gjatë shkollimit të mesëm në qytetin e Therandës, i cili ka shumë vite që jeton dhe vepron në mërgim duke qenë kryetar i Shoqatës kulturore “Dardanija” dhe njëherit mësues dhe koordinator i shkollës shqipe në Montebelluna, foli gjerësisht për kohën kur e mësoi edhe Beqirin bashkë me nxënës të tjerë që qysh atëherë ishin dëshmuar në vijën e drejtë të edukimit patriotik e disa janë heronj të Kosovës e disa tjerë ranë dëshmorë në luftën e Uçk-së për çlirimin e Kosovës. Beqiri ishte nxënës i dalluar e edhe këtu në mërgim u dallua edhe si mësues po edhe si veprimtar i suksesshëm në organizime e manifestime të rëndësishme kulturore.
Nga Sllovenia kishin ardhur miq të dalluar për tu takuar me Beqirin dhe bashkëpuntorët tjerë me të cilit kishin pasur bashkëpunim vëllazëror plot sukses në afirmimin e veprimtarive kulturore dhe identitetit të ruajtur kombëtar në mërgatë. Z. Heset Ahmeti , kryetar i Shoqatës kulturore “Ilirija” nga Kopri i Istrës sllovene bashkë me veprimtarin e afaristin e dalluar Besim Hajdari nga Postojna të shoqëruar nga intelektuali dhe studiuesi i madh i historisë arbërore në Kopër dhe në Istër, mr. Peter Shtoka. Heseti foli për njohjen dhe bashkëpunimin e frytshëm mbi dhjetëvjeçar me Beqir Cikaqin dhe veprimtarët tjerë të kësaj ane të Italisë Gëzim Muçollin, Ragip Thaqin e sidomos Bajram Deskun, veçanërisht në koordinimin e manifestimeve të mëdha kulturore. Neve na kanë bashkuar aktivitete, dikush shkruan libra, tjetri organizon diçka , tjetri bënë një punë tjetër, të gjitha këto me qëllimin e përbashkët për të bërë gjëra e punë të mira për mërgatën dhe atdheun.
Pastaj edhe Peter apo Pjetri siç e pëlqen të quhet, pa harruar asnjëhere rrënjët e tij familjare nga Pojani i Korçës, i ftuar të merr fjalën përshëndeti të pranishmit në gjuhën italiane duke përdorur edhe shprehje shqipe të cilat i kishte mësuar me theksin e duhur. Jam shumë i emocionuar dhe shumë i lumtur që kam ardhur te shoqata juaj që është në pikëtakim shumë i rëndësishëm, Këtu duke shfletuar librin vura re se kishte shumë shoqata në Treviso dhe jam i kënaqur që jeni shumë të gjallërishëm dhe produktivë e poashtu edhe ne kemi një president (Hesetin) në shoqatën tonë i cili na bënë të punojmë shumë. Jam shumë i lumtur dhe krenar që mund t'ju them se edhe ne jemi në përfundim të një libri që jemi duke e shkruar qe shumë vite dhe kur kemi filluar të shkruajmë për historinë shqiptare nuk mund të ndalesh vetëm te familja Bruti, pastaj Brati shek XIX, por jemi kthyer prapa në kohë te ilirët pelazgët dhe kemi arritur ta paraqesim jo vetëm një imazh por një histori të tërë në krahinën e Koperit e më gjerë, Për punën tonë është e interesuar dhe po bashkëpunon edhe Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë dhe së shpejti do të kryhet ky projekt dhe do të del para lexuesve dhe studiuesve të historisë mesjetare dhe antike shqiptare. Poashtu jemi duke përgatitur edhe numra të rinj të revistës “Ilirija” që e nxjerr shoqata jonë. Pjetri i dashur dhe i afërt në komunikim me publikun e uroi autorin për librat e tij.
Fjalë përshëndetëse për autorin dhe veprimtarinë e tij folën edhe miq e bashkëpuntorë të tjerë si Arif Musaj, i vëllai i veprimtarit të ndjerë z. Selim Musaj, ish kryetar i Lëvizjes Unikomb njëkohësisht edhe udhëheqës i grupit folklorik të valleve shqiptare “Bajram Curri”, pastaj dhe veprimtari Xhelal Shaqiri ish luftëtar i Uçk-së i cili punon dhe vepron në provincën e Trevisos, si dhe Sami Binakaj kryetar i Shoqatës kulturore shqiptare në Portogruaro. Ata folën me respekt për autorin duke lavdëruar punën e tij dhe i uruan suksese të reja.
Me respekt të veçantë dhe falenderim për pjesëmarrjen e tyre në këtë veprimtari kulturore, moderatori përshëndeti edhe përfaqësuesit e Konsullatës së Republikës së Kosovës në Milano, konsullin Sh.T. z. Driton Blakçori dhe zëvendëskonsullin z. Besnik Maxherra.
Konsulli i nderuar z. Blakçori duke marrë fjalën përshëndeti me emër miqtë e nderuar duke filluar nga mikpritësi i takimit z. Bajram Desku pastaj, z. Heset Ahmetin dhe Peter Shtoka nga Sllovenia, Gëzim Muçollin nga Padova, kryepriftin Don Stefano për punën dhe bashkëpunimimin e tij me diasporën në Quinto ku u bë e mundshme që tregohen edhe vlerat tona si shqiptarë, Një përshëndetje të veçantë konsulli ia dedikoi autorit të librit z, Beqir Cikaqi, Me këtë aktivitet kushtuar librit dhe veprimtarisë së shkollave po e shoh se mësimi shqip do të vazhdojë edhe i ka rrënjët shumë të forta. E kjo na jep një shtytje përpara edhe neve si konsullatë e edhe ambasadës që ta japim përkrahjen tonë, Normalisht dera jonë si institucion është e hapur për gjithë diasporën shqiptare kudo që gjenden në gjithë territorin e Italisë por edhe në vende të tjera. Dua t'ju them bindjen time se kemi një diasporë të mrekullueshme sepse kam rast ti takoj e ti shoh përditë dhe shquhen si puntorë të mëdhenj. Dua të them që një kontribut të madh në shtetndërtim e ka pasur diaspora jonë jo vetëm nga ana financiare por edhe në përkrahje të luftës, zhvillimeve politike e të gjitha aspekte të tjera. Sepse dihet se ne deri në vitin 2008 nuk kemi pasur konsullata apo ambasada por ju keni qenë ambasadorët tonë, diplomatë të shquar të Republikës së Kosovës po e të gjithë shqiptarisë prandaj është gjithmonë kënaqësi të jem në mesin tuaj.
Edhe veprimtari, kolegu dhe bashkëpuntori i autorit, Gëzim Muçolli e përgëzoi autorin me rastin e promovimit të dy librave të tij të fundit duke e çmuar sidomos angazhimin e tij që të futet në kronologjinë e aktiviteteve edhe veprimtaria e disa shoqatave që fatkeqësisht me kalimin e kohës për shkaqe të ndryshme kanë pushuar aktivitetin e tyre mjaft të dobishëm.Ai foli poashtu për përvojën e bashkëpunimit gjatë redaktimit të librit që Beqiri ia kishte kushtuar gjyshit të tij Halitit botimi i të cilit ka një vlerë jo vetëm memoriale por edhe monumentale kushtuar kushteve dhe raporteve në organizimin e jetës sociale dhe familjare një shekull më parë në fshatin e tij të lindjes në Ilirion (Doberdolan) të Therandës.
Duke i uruar suksese të reja ai e recitoi vargjet e poezisë “Vendi i vendlindjes” nga përmbledhja poetike “Diell mbi horizont” i autorit Cikaqi.
Në pjesën e dytë të kësaj mbrëmje u fol edhe për librin me poezi të publikuar vitin e kaluar nga shtëpia botuese “Lena”. Recenzenti i këtij libri, poeti i mirënjohur dhe fabulisti i shquar nga Shqipëria z.Bari Dervishllari, foli për njohjen e tij me autorin fillimisht , për aktivitetet e përbashkëta si dhe për vlerën artistike dhe kompozicionin e librit”Diell mbi Horizont”. Bariu e vlerëson autorin si model të njeriut të mirë që e gjejmë në të gjitha fushat e jetës, ku ai edhe me penën e vet është protagonist.
Kjo përmbledhje poetike me titull karakteristik thotë recenzenti, përmban edhe vlerë artistike letrare metaforike , me krijime moderne poetike që fuqishëm e shpreh autori në poezinë e që ka titullin e librit.Duke e quajtur pishtar drite për aktivitetin e tij për të mbajtur gjallë identitetin kombëtar te gjeneratat e reja në mërgim, vlerëson se në fushën e letërsisë kemi të bëjmë me një autor që hedh shtat në cilësi dhe sasi, në prozë dhe poezi dhe letërsi për fëmijë.
Gjatë këtij manifestimi për disponim të publikut u përkujdesën veprimtarët dhe valltarët e mirënjohur Muamer Murtezani nga Shkupi dhe Arif Musaj nga Tropoja me grupin folklorik duke shpalosur valle autoktone shqiptare që u mirëpritën nga të pranishmit.
Në fund u organizua edhe një koktej rasti nga autori i dy librave që u promovuan në Quinto di Treviso.
Kurse në pjesën e lirë për nder të autorit. miqëve nga konsullata e Milanos dhe nga Sllovenia si dhe kontribuesve të festës kulturore, afaristët Hetem Zogaj dhe Burim Obrazhda ofruan një darkë solemne në restorant-pizzerinë e mirënjohur “Al volo” afër aeroportit internacional të Trevizos.
