Kultura

Poezia është dhurata e Zotit për mendje, zemër dhe shpirt

Nga: Baki Ymeri Më: 2 shtator 2021 Në ora: 07:53

Remzi Basha është një nga figurat më të shquara të letërsisë së diasporës shqiptare. Me penën e tij të artë, ai e pasuron atë ide, me motive dhe me gjithë bukurinë e fjalës. Thuhet se poet lind dhe nuk bëhesh! Remziu ka lindur i tillë, për të ndriçuar mendjet dhe zemrat e gjeneratave të reja me plot art, dritë e vision. Me një fjalë, ai krenari e kombit që e sjell të bukurën në poezi. Në letrat shqipe, Remziu sjell dimensione të reja dhe imagjinatë të bujshme, duke dëshmuar se është mjeshtër me shpirt të madh e të thellë poeti. Të magjeps me bukurinë artistike pena e stërvitur e këtij autori me famë kombëtare, që madhërishëm lundron edhe në zhanre të tjera (roman dhe publicistikë), duke e pasuruar letërsinë tonë me dimensione të reja.

Remzi Basha vjen me një vlerë të lartë brenda vargut metaforik për nga llojet e motivet frymëzuese që i gjen në çdo poezi a vëllim poetic. Ai ia shton vlerat letersisë shqiptare në tërësinë e saj, dhe si poet i dimensioneve të mëdha, i shton zë poezisë së Kombit por edhe ndërkombëtarishte. Ky zë që ligjëron shqip, e frymon shqip për Atdhe e Komb, ndërton mjeshtërisht dhe në mënyrë filozofike, duke ia kushtuar jetën letersisë. Të befason me pasurinë e jashtëzakonshme në krijimtari, të magjeps forca dhe fuqia e fjalës, dhe gjithë madhështia që ka krijimtaria e tij poetike, e shpalosur përmes shumë stileve poetike. Një penë e tillë dominante kthehet në idol të letersisë bashkëkohore shqiptare, me një ndërgjegjësim gjenial në misionin e bukur të artit poetic, me mjeshtëri të rralllë poetike dhe artistike.

Përkujdesja që i kushton vargut te tij, e bën Remzi Bashën të jetë vigjilent dhe elokuent në poezitë e tij. Poeti paraqitet me figura dhe imazhe ku pasqyron të vërtetën e sjell atë si një përjetim të fuqishëm emocional, patriotik, atdhetar e filozofik, dhe kjo është magjepse për lexuesin. Shquhet për imagjinatë krijuese të gërshetuar me një pasqyrim origjinal të realitetit në ndërgjegjjen dhe shpirtin e poetit, i cili trumbeton zëshëm brendia tij duke na dhënë mesazhe humane dhe atdhetare, me plot dritë dhe shpresë. Gjuha e pastër dhe e përpunuar poetike e bën poetin të jetë më pranë lexuesit, dhe pasuron letersinë. Gjithashtu tek poetika e Remzi Bashës vihet re dashuria për atdheun, për familjen, për jetën, për femrën, për të bukurën, për të madhërishmen, gjë që e bën këtë poet të radhitet ndër penat që e lidh kombin me Europën nëpërmjet fjalës. Në këtë kontekst, ai renditet ndër poetët më të arrirë të kësaj periudhe postmoderne e pasuron letërsinë e diasporës shqiptare, duke ndjekur shembullin e Naimit, Fishtës etj.

Remzi Basha dhe universi i ndjeshmërisë

Remzi Basha është një poet i mirëfilltë, një zë i fuqishëm që ka për qëllim të ngjallë dashuri ndaj atdheut dhe vlerave të tij, ndaj femrës dhe hijeshisë së saj. Tekstet e tij janë të këndshme, të gërshetuara me imazhe romantike, erotike dhe plastike. Ato janë të bukura dhe joshëse. Diskursi i tij lirik është modern dhe i drejtëpërdrejtë. Në vargjet e tij deshifrojmë fenomenin e fshehur të një feminiteti të gjallë. Ato i qëndis me periskopin e sugjerimit që noton në sipërfaqe. Një mister i ndjenjave të butësisë romantike dhe platonike janë cilësitë që burojnë nga të gjitha vargjet e këtij vëllimi, të titulluara në mënyrë sugjestive (Loçka e lezetshme).

Poeti shqiptar vjen para nesh me një poezi të mëndafshtë, të rrëshqitshme, elegante dhe shushuritëse, me printime të thjeshta. Asgjë e pagabueshme, pornografike, banale, artificiale dhe e dhunshme. Një gërshetim spontan ngjyrash dhe tingujsh, një këngë e qartë, e pastër si vesa, si loti i reve, si bora e parë që mbron grurin nga dielli që lind. Poezitë origjinale të Remzi Bashës janë një art i këndshëm poetik, një botë e qetë në një kinema të vogël lirik për përgatitjen e poetit. Poezia e tij përpunon dhe afirmon vazhdimisht të vërtetën. Qëndisja e çdo poezie ka të bëjë punën e saj të lindjes. Kjo fytyrë e re e së vërtetës, është dëshira e autorit për realizëm utopik.

Poezia e veprës respektive është sensuale, sentimentale, trupore, shpirtërore, e ndërtuar nga simbole, nga shenja dhe ide të rafinuara, një poezi semantike (e kuptueshme) njëqind për qind. Në vizionin e poetit reflektohet bota, në të gjithë gamën spektrale, nga e dukshmja në të padukshme, nga ndjenja në ndjenjë, nga zemra në zemër, nga trupi në shpirt. E gjithë kjo është një opium, domethënë poezi. Poeti është arketipi, origjinali, dorëshkrimi dhe skriptori. Gjithçka është e gdhendur në mishin dhe gjakun e dashurisë. Një lirikë transparente, e cila legjitimon aktin e krijimit si një akt të përvojës emocionale, aspak të simuluar apo të falsifikuar. Një dëshmi e qartë se poezia është dhurata më e bukur para nesh, para të gjithë atyre që e lexojnë dhe adhurojnë.

Çka duhet të bëjmë ne? Ne duhet të hapim sytë e shpirtit për ta shikuar dhe zërin e zemrës për ta dëgjuar. Remzi Basha nuk di ku të shikojë së pari, çfarë të dallojë më mirë, çfarë të ndalojë, çfarë të përjetojë së pari. Poeti i dashurisë i modelon tekstet e tij nga mënyra se si ndihen, nga qëndrimi që nuk është i paprekur në asnjë rrethanë, nga rreziku që ai merr përsipër dhe përballet me ndonjë "stilolaps". Kjo lloj poezie do të na çojë në burimet e lirikës, në lëvizjet e saj të brendshme, në pulsin e saj autentik. Kjo lirikë ka lëng, ka gjak dhe merr hua të gjitha atributet e gjakut.

Pikëshikimet meditative të shpirtit femëror

Librat janë jeta e kohës sonë. Një shtëpi pa libra është si një livadh pa lule, si një bankë pa para, si një nuse pa kurorë, si një burrë pa grua, si një shtet pa ushtri, si një bibliotekë pa libra, apo si një universitet pa studentë. Jeta kalon, librat mbeten. Poezia është një gjendje lozonjare dhe një bollëk përshkrues. Çdo njeri ka lëkundjen e tij ku merr marramendje në jetën e tij. Për Remzi Bashën, kjo është lëkundja më e dashur, ku ajo është e brumosur me aq lëng, me aq dëshirë, me një relaksim të veçantë të shpirtit. Poezia e tij dallohet nga reflektimi i thellë, përherë polemik, i vendosur në botë, si dhe në universin e brendshëm.

Poeti është një pasqyrë në të cilën shihet shpirti kur oaza e gëzimit është dhuntia e dashurisë dhe miqësisë. Remziu përkundet me fijet e shpirtit të tij në djepin e lumturisë. Nga larmia e këtyre poezive të frymëzuara, autori zgjon kujtimet, hapësirat poetike të shpirtit të frymëzuar. Janë perla të bukura, fisnike dhe bujare, duke pasqyruar situatën dhe rrethanat në hapësirë dhe kohë. Poeti mban zgjuar në laboratorin e trurit një zgjim të vetëdijes dhe një seri kujtimesh me një subjekt meditativ. Pikërisht këtu çelësi i suksesit të poezive përshkohet nga një sërë detajesh artistike, me një paraqitje të plotë në lehtësimin elokuent të të menduarit të ndërthurur me pajisje artistike, të cilat përshkruajnë spiritualitetin e natyrës poetike, të denjë për t’u lexuar dhe admiruar. Ato vijnë nga realitetet e jetës me një ekzistencializëm autentik, si dhe me gëzimet e jetës që e ndoqën autorin.

Letërsia lind nga historitë e vërteta. Për autorin ekziston një atdhe artistik i përcaktuar mirë, një vend që ka kopshtin e tij ku gërmon me kënaqësi. Ky është shansi që na jep letërsia si amvise e ndjenjave njerëzore, së bashku me një poezi me peizazhe imagjinare, e cila qarkullon me aq dashuri. Walt Wittman, në një ese, tha: "Nëse po kërkoni të gjeni bukurinë, mos vraponi kot, por shihni atë në atë që është e thjeshtë, para syve tuaj!". Këtu është edhe karakteristika e artistëve të dalluar që bëjnë art nga e thjeshta, nga detajet. Ky është gjithashtu interpretuesi Zen Budist i bukurisë në filozofinë e estetikës. Nëse ai është përkthyesi i njeriut të thjeshtë, ai kuptohet dhe lexohet lehtësisht nga të gjitha brezat, dhe kjo vjen si një rimishërim i zbukurimit shumë krijues në veprën letrare.

Kjo është filozofia e njeriut të thjeshtë të profetizuar në poezi, që nga lashtësia, kur filozofët ishin poetë në të njëjtën kohë, kështu që paradigmat e tyre sfiduan shekujt dhe u rimishëruan disa herë në breza. Personazhi kryesor i poezive të Remzi Bashës është një qenie e bukur, e dashur, e fortë dhe e brishtë. Një shpirt fisnik dhe bujar që shpërthen me mirësi. Përmes estetikës metaforiko-simbolike të farërave të mendimeve dhe fjalëve, poeti na përcjell vazhdimësinë e jetës në një pafundësi, në forma të ndryshme të materializimit. Ky është mesazhi themelor që poezia depërton në konceptin klasik të vazhdimësisë dhe në atë të botës shpirtërore, ku nënvetëdijaa duhet të jetë gjithmonë në kërkim të fillimit dhe në fushën etike dhe shoqërore.

Këto poezi na vijnë si një bashkim i detajeve lirike që kanë hedhur poshtë proleksitetin e shkrimit. Ato vijnë me formatet e ekstrakteve poetike me një lehtësim të ndjenjave intelektuale të mbështetura në mendime dhe ide, të cilat plotësohen nga shoqërime të marra nga realitete shumëdimensionale dhe detaje artistike, si dhe nga figura të ndryshme stilistike. Pa një frymë dhe pajisje të tillë, krijuesi humb realitetin dhe endet në kozmofoni, duke humbur nocionin gjeografik të vendit të tij, duke humbur onomastikën dhe toponiminë, duke humbur ekuilibrat dhe diversitetin shoqëror, duke humbur tipologjinë e tij. Këtyre elementëve si alkimiste, autori i kësaj vepre ia shumëfishon valencat, duke i afruar ato me një bashkim unik të një bagazhi kërkimor në literaturën e vlerave kulturore. Ai vjen para nesh me një ndjeshmëri të thellë artistike, me një vëmendje ndaj çdo fjale dhe vargu. Varg i lirë, i fisnikëruar nga metafora të dendura dhe ekspresive. Kjo i bën poezitë e tij të gëzojnë vëmendjen e kritikëve për një pozicion sa më të denjë në poezinë bashkëkohore shqiptare.