Një poet rumun i frymëzuar në Amerikë

Kultura

Një poet rumun i frymëzuar në Amerikë

Nga: Baki Ymeri Më: 30 qershor 2022 Në ora: 12:11
Foto ilustrim

Mjalti i shpirtit, shpirti i fjalëve dhe hijeshia e tyre. Viktor Eftimiu, një shkrimtar i famshëm rumun me origjinë shqiptare, ka thënë në "Magjinë e fjalëve" (1942): "Unë nuk mund ta dërgoja librin për të luftuar i vetëm, siç u dërgua ushtari rumun në vitin 1916. Atij i duhen artileria e madhe e prestigjit kombëtar, mitralozat e reklamës, çimentoja e vazhdimësisë, urat me hark që lidhin bregun me breg, njeriun me njerëzit, popujt me popuj.” Rumania është atdheu i poezisë dhe vendi i dashurive hyjnore.

Virgil Ciuca u lind për të sjellë gëzim dhe bukuri. Nëpërmjet bukurisë hyjnore në poezitë e tij, ai pushton zemrat, simpatinë dhe entuziazmin e të gjithë shkrimtarëve rumunë dhe shqiptarë. Rumania është vendi i kënaqësive hyjnore me dritare të hapura drejt majave të lumturisë. Poezitë e zotit V. Ciucă përfaqësojnë një ishull paqeje, plot dashuri. Atdheu dhe mërgimi është subjekti themelor i poezive të tij. Nuk duhet t'ua lëmë artistëve vetëm bukurinë, priftërinjve vetëm moralin fetar dhe juristëve vetëm ushtrimin e drejtësisë. Jeta kalon dhe fjalët mbeten.

Autori na vjen para nesh përmes rrugës magjike të frymëzimit. Mirazhi i poezisë i jep jetë dhe fuqi, një të drejtë qytetit, për çdo lloj arti. Vargu i mbretërimit të tij është i thellë, i rrumbullakët dhe i ndritshëm si një margaritar i ylbertë dhe një rrezatim me tinguj dhe jehona. Virgil Ciucă është poeti rumun më i frymëzuar në SHBA. Autori del para opinionit me një libër të ri (dygjuhësh). Të gjithë titujt janë të bukur, të frymëzuar dhe tërheqës. Disa prej tyre janë identike me ngjashmëritë rumuno-shqiptare: Muza = Muza, Fluturele alb = Flutura e bardhë, Petale de trandafir = Petale trëndafili, La o cafea = Në një kafe, Apocalipsa = Apokalipsi, Veghe = Vegim, Vals = Vals etj. Një element i dytë që tërheq vëmendjen e lexuesve është fakti se autori frymëzohet kudo në botë, veçanërisht në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe në vendlindjen e tij, në Rumani. Këtu janë disa qytete ku ai shkroi poezi: New York, Jacksonville, Daytona Beach, Woodhaven, Jax Beach, Bukuresht.

Poezi të bukura, elegante dhe të frymëzuara. Fjalët kanë fuqinë për t'i dhënë jetë një universi të pafund. Ata mund të sjellin në jetë një regjistër të pafund idesh dhe ndjenjash. Virgil Ciucă është poeti që shkëlqen nga idetë dhe fjalët. Mendimet e mbretërimit të tij janë flutura të metamorfozuara në mendime. Të gjitha këto shndërrime nëpër të cilat kalojnë mendimet e poetit përvijojnë një profil lirik origjinal: Në buzë të ujërave të lara nga dielli/ Një flutur e çuditshme me krahë të çaluar/ Dergjej vetëm e destinuar të mos fluturojë/ Memece, e lagur n’ asfaltin me lot djegës. (Flutura e bardhë).

Autoritetet komuniste në Bukuresht ishin jashtëzakonisht të interesuara për emigracionin rumun nga shtetet perëndimore. Ky interesim obsesiv për "elementët armiqësor" të diasporës shpjegohet me faktin se, megjithëse u shfaq dhe u zbatua në formën e një regjimi totalitar agresiv, komunizmi dhe përfaqësuesit e tij në Moskë, Bukuresht, Budapest, Varshavë apo. Pragë, ata gjithmonë i frikësoheshin aftësisë së atyre që kishin hequr nga jeta politike për t'u kthyer dhe për të fituar. Kështu, Ion Calafeteanu raporton se më 25 qershor 1948, Ministria e Punëve të Jashtme në Bukuresht u kërkoi përfaqësuesve të Legatës Rumune në Paris një raport të qëndrueshëm për numrin e rumunëve në Francë dhe për karakteristikat sociale të grupit.

Brenda një muaji, raporti u dërgua në Rumani, ku përcaktohej se në territorin e Francës kishte një numër prej 6000-8000 shtetas rumunë, nga të cilët 4000 ishin pjesë e valës së vjetër të emigrimit dhe 2000-4000 ishin emigracioni i kohëve të fundit., i angazhuar fuqishëm në aksionet kundër regjimit komunist në vend. I ndjekur për arsye politike, ai kërkoi të largohej përgjithmonë nga vendi në vitin 1980 dhe në vitin 1985 arriti të marrë rezidencën amerikane. Poezia e bardit nga trojet e Krajovës është e ngarkuar me një imazh specifik, ajo nuk shpreh vetëm asociacione, por tregon histori me tema shpesh befasuese.

Zbulimet filozofike janë të veshura gjithmonë me marrëdhëniet e thjeshta të jetës së përditshme: Jo vetëm ndryshojnë stinët / Edhe perënditë ndryshojnë / Në trazirat në fusha / Të pandryshuarit mbeten ateistë. (Pemët e gjelbër). Nga një gjuhë e përzgjedhur me kujdes deri tek kalimi i fjalëve sipas origjinës së përqendruar të ekzistencës, e njëkohësisht e vetëdijshme, e ngritur, me rëndësi të madhe gjuhësore, lind qartë poezia e natyrës.

Ka shumë mënyra, por të gjitha kanë të përbashkët rrufenë e atyre ideve të transpozuara në faqe sikur të mos i prekte kurrë as gjysma e stilolapsit. Autori përfaqëson vokacionin poetik për të gjetur motive të reja vegjetale, për zbutjen e tyre. Libri i zotit Virgil Ciuca përfaqëson një univers lirik magjepsës, absolutisht të mahnitshëm, në të cilin natyra, jeta, vdekja, pasioni, vuajtja dhe koha supozohen përfundimisht nga një ndërgjegje poetike e denjë për admirim. (Pranverë 2022)

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat