Me sa duket nga hiçi, një konflikt i vjetër po shpërthen në kufirin Serbi-Kosovë. Fokusi nuk është vetëm në të drejtën e Kosovës për të ekzistuar, por edhe në një stil të politikës që luan me frikën e luftës.
Vetëm disa orë të së dielës në mbrëmje treguan se sa e brishtë është paqja në Ballkan për momentin. Gjithçka nis rreth orës 18:30 me raportime për të shtëna në kufirin Serbo-Kosovar. Sirenat binin në qytetin e Mitrovicës. Serbët vendosën postblloqe të përkohshme në dy pika kufitare. Çfarë saktësisht po ndodhte ishte e paqartë në këtë pikë. Por spekulimet për një pushtim të planifikuar të supozuar u përhapën shpejt në mediat sociale. Kush është agresori dhe kush është viktima ndryshon në varësi të këndvështrimit, shkruan Judith Gors.
Në këtë rrëmujë del në sipërfaqe tweet-i i një deputeti mjaft të parëndësishëm të partisë në pushtet serb. Ai shkruan se Serbia mund të detyrohet të fillojë “denazifikimin e Ballkanit”. Rreth orës 21:00, presidenti serb Aleksandar Vuçiq iu drejtua vetë kombit dhe tha se vendi i tij dëshiron paqen, por jo me çdo çmim. KFOR-i gjithashtu u ndie i detyruar të deklarohet pak pas orës 23:00. Nëse stabiliteti në rajon kërcënohet, jemi të detyruar dhe të përgatitur të ndërhyjëmë. Situata u lehtësua vetëm pak pas mesnate – për momentin.
Qeveria e Kosovës u detyrua ta zbus qëndrimin e kontrolleve të forta kufitare pasi SHBA-ja dhe BE-ja morën masa. Masat qeveritare duhej të hynin në fuqi në ora 12:00 dhe në thelb u ndalonin hyrjen të gjithë serbëve që nuk mund të dorëzojnë një certifikatë nga policia kufitare e Kosovës. Targat serbe gjithashtu nuk duhet të njihen më. Në Serbi, e kundërta praktikohet prej vitesh. Por për shumë serbë, kjo karrocë kthimi është ende një absurditet. Ata ende besojnë se Kosova nuk është shtet i pavarur dhe faktikisht i përket Serbisë. Tani rregullorja e hyrjes do të pezullohet deri më 1 shtator. Por çfarë ndodh atëherë?
Mosmarrëveshja shtyhet, nuk zgjidhet
"Unë nuk shoh rrezikun e një konflikti në shkallë të gjerë," thotë eksperti i Evropës Lindore Vedran Dzihic nga Instituti Austriak për Çështjet Ndërkombëtare në Vjenë. Përleshje të vogla në kufirin kosovaro-serb po vazhdojnë prej vitesh. Por asnjëra palë nuk mund të fitojë asgjë në një konflikt ushtarak. "Presioni ndërkombëtar për t'u kthyer në tryezën e bisedimeve do të jetë shumë i fortë gjatë 30 ditëve të ardhshme," thotë Dzihiç. Për kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, tërheqja e rregullave të hyrjes, do të ishte një humbje e dhimbshme politike e brendshme, por me synimin e perspektivës së anëtarësimit të vendit të tij në BE, ai duhet të jetë i hapur për një kompromis.
Nga Vuçiq mund të priten më pak lëshime. Të luash me kohën është strategjia më e mirë për pragmatistin e pushtetit, thotë Dzihic. Mediat serbe besnike ndaj sistemit, stilizuan mosmarrëveshjen mbi dokumentet e hyrjes në një sulm ndaj vendit edhe para përshkallëzimit në mbrëmje - me rezultatin që nacionalistët serbë u ndjenë të nxitur. "Është një lojë e vjetër," tha politologu Dzihic. Vuçiq vë zjarrin, provokon vetë krizën, vetëm për të treguar gatishmërinë për kompromis në momentin e fundit”. Edhe kësaj here, mund të jetë e njëjta gjë, si herave tjera.
Vuçiq ndjek tri pista - me sukses
Edhe pse Vuçiq kohët e fundit ka treguar se nuk është i impresionuar nga presioni i BE-së për të njohur Kosovën si shtet, ai gjithashtu e di se Serbia është ekonomikisht e varur nga Bashkimi Evropian. Dy të tretat e eksporteve serbe shkojnë në BE. Në të njëjtën kohë, Brukseli transferon rreth 170 milionë euro në vit në Serbi që nga viti 2007, si pjesë e të ashtuquajturës asistencë para anëtarësimit (IPA). Nuk do të ishte veçanërisht e mençur të ndërpriteshin këto lidhje ekonomike dhe financiare - veçanërisht pasi motori ekonomik serb është paralizuar pas luftës në Ukrainë.
Megjithatë, thotë eksperti i Ballkanit, Dzihic, Vuçiq nuk dëshiron vërtet ta udhëheqë Serbinë në BE. "Fakti që nuk ka pasur ndonjë përparim në procesin e pranimit për disa kohë është në interesin e tij. Ai gjithmonë ka më shumë se një karrige." Ekonomikisht, vendi përfiton nga afërsia me BE-në, por ideologjikisht është më në përputhje me Rusinë. Dhe pastaj është Kina. Lajmi në prill se Serbia kishte blerë një sistem kinez të mbrojtjes kundër raketave shkaktoi shumë telashe - veçanërisht në SHBA. Nuk është marrëveshja e parë e armëve me Pekinin. Në të njëjtën kohë, Kina po investon shumë në shëndetësi dhe arsim në shtetin ballkanik. Dhe në infrastrukturën e mbikëqyrjes.
Putin përfiton dyfish
Edhe në kohën e rritjes së tensioneve mes Perëndimit dhe Rusisë, Vuçiq nuk dëshiron të devijojë nga kjo strategji - të paktën për sa kohë që askush nuk e detyron të zgjedhë njërën ose tjetrën anë. Megjithëse Serbia dënoi gjithashtu luftën e agresionit rus në Ukrainë, vendi nuk dëshiron të marrë pjesë në sanksionet e BE-së për të paktën dy arsye: së pari, sepse Serbia e merr gazin rus me një lloj çmimi miqësie, së dyti, për shkak të një shkëputjeje me Moskën. në popullsinë kryesisht pro-ruse nuk do të shikohej mirë. Dhe kështu Vuçiq i duron stoikisht kërkesat e BE-së, si kandidate për anëtarësim, për t'iu bashkuar përfundimisht sanksioneve. Nuk është gjë tjetër veçse kërkesa.
Ndërkohë, Kremlini po vazhdon me gëzim spiralen e përshkallëzimit. Pasi zëdhënësja e ministrit të Jashtëm rus Sergej Lavrov i përshkroi rregullat e reja të hyrjes si një instrument "të pajustifikuar" "për të dëbuar serbët vendas nga Kosova" të dielën në mbrëmje, tha zëdhënësi i Putinit Dmitri Peskov në mesditë. Serbia mund të jetë e sigurt për "mbështetje të plotë" nga Rusia. Përleshja e vogël në kufirin kosovaro-serb i shkon për shtat Kremlinit në kohën e duhur: ai mund ta akuzojë Perëndimin si të dështuar, sepse nuk po arrinë të ndërmjetësojë mes dy vendeve për çështje të pazgjidhura.
Vetë Rusia gjithsesi nuk ka interes për de-përshkallëzimin. Moska as sot e kësaj dite nuk e njeh sovranitetin e Kosovës. "Rusia dëshiron të nxisë telashe, të minojë procesin e demokratizimit në Ballkan dhe ta mbajë Perëndimin të zënë," thotë Dzihic - gjithçka për të parandaluar vendet e tjera të Ballkanit që të anëtarësohen në NATO. Përveç kësaj, “provokimet nga Prishtina” mund të shiten në vendin e tyre të kontrolluar nga Perëndimi. Ballkani Perëndimor është një temë e madhe në Rusi - dhe sipas Dzihic, mesazhi është i qartë: "Shikoni, Perëndimi nuk është vetëm me ne në Ukrainë i zemëruar."/Nga gjermanishtja: Sherif Ramabaja
